Een paar maanden geleden volgde ik op de universiteit (Maastricht, ik studeer bedrijfseconomie) het vak Internet Economics. In mijn onderwijsgroep zat er ook een Duitser met de nodige werkervaring als consultant. Hij vertelde dat hij jaren geleden, nog voor de grote MP3 hype, al eens een rapport had gemaakt voor een platenmaatschappij over hoe de muziekindustrie moest omgaan met het hele MP3 gebeuren, wat op dat moment net op kwam. Hun advies was duidelijk: zet *onmiddelijk* een legale tegenhanger van Napster op, anders verlies je de controle over het geheel.
De platenmaatschappij in kwestie heeft dat advies terzijde geschoven. Dat blijkt achteraf een enorme blunder te zijn geweest; de controle over het downloadgebeuren hebben ze nooit gehad, terwijl de CD verkoop hard in elkaar zakt. Van de singlemarkt is al helemaal niets meer over. Afgezien van wat gebrul en een aggressieve RIAA doet de muziekindustrie werkelijk niets constructiefs om het tij weer te keren. Men blijft vast houden aan het oude business model (het verkopen van te dure CD’tjes waarvan de kostprijs slechts enkele centen is), terwijl werkelijk alle seinen voor dit model al lang op rood staan.
De consument daarentegen heeft al lang met zijn voeten gestemd. Men wil downloaden, liefst tegen een lage prijs. Het succes van software als Kazaa, Soulseek, WinMX en vroeger Napster ontstaat niet alleen maar door het feit dat de muziek gratis gedownload kan worden; andere factoren spelen ook een rol. Ik noem even het gemak, de snelheid, de ruime keuze die voorhanden is en het algemene gemak van digitale muziek (MP3, WMA) ten opzichte van een CD. Het is heel eenvoudig om je PC om te bouwen tot een jukebox met een paar duizend MP3’s erin. Je hebt alle muziek letterlijk binnen handbereik; om dat fijne nummer van Radiohead te horen hoef je niet eerst van CD te wisselen, een dubbelklik om het betreffende nummer in de WinAmp playlist volstaat om direct van het kunstwerkje te mogen genieten. En wil je dat pareltje van Lamb horen? Geen enkel probleem, wederom even dubbelklikken en je speakers op standje ‘maximaal’ zetten.
De industrie daaregentegen springt, ondanks herhaaldelijke adviezen van mensen die het kunnen weten, niet in op de ontwikkelingen. Sterker nog: ze proberen ze met man en macht tegen te houden. In de States heeft dat inmiddels geleid tot rechtzaken tegen mensen die downloaden; ook in Europa worden er inmiddels plannen gemaakt om de jacht op de muziekconsument te openen. Daarmee jaagt de muziekindustrie haar klanten tegen zich in het harnas, ook met slecht werkende en averechts kopieerbeveiligingen. En dat is zo ongeveer het domste wat je kunt doen.
Aangezien de muziekindustrie zelf ligt te pitten en niet in wil springen op de nieuwe mogelijkheden van de digitale wereld, zou je verwachten dat slimme ondernemers dat dan ook wel gaan doen. Dat klopt. Maar ook die ondernemers lopen tegen een muur van onwil op. Stel: u wilt graag een legale downloadsite beginnen. Dus: de rechten netjes regelen, je belastingen betalen, etcetera. Wilt u dat? Vergeet het maar.
Er zijn namelijk meerdere problemen. Ten eerste heeft de Buma/Stemra in al haar wijsheid besloten dat ze maar liefst twintig eurocent exclusief BTW per download willen hebben. Waar dit bedrag op gebaseerd is, is volstrekt onduidelijk; Buma kan het zelf niet eens onderbouwen(!). Ten tweede moet je moet iedere platenmaatschappij afzonderlijk in onderhandeling. Lekker. Ten derde willen ze uiteraard nagenoeg allemaal dat je de muziek dichttimmert met allerlei (dure) DRM (Digital Rights Management) technieken. Normaliter zijn dit soort technieken een absoluut drama. Ze werken slecht, zijn uitermate gebruiksonvriendelijk en beperken iemand in zijn bewegingsvrijheid.
Dit alles heeft als resultaat dat een beetje downloadsite toch al snel een euro per track moet vragen om kostendekkend te worden. Voor die euro krijgt de consument dan een liedje dat zwaar beveiligd is en in sommige gevallen niet eens in zijn favoriete programma afgespeeld kan worden. Of niet overgezet kan worden naar een draagbare speler (die ook sterk in opkomst zijn). Zet daar eens Kazaa tegenover. Gratis, geen gezeik. Dan is de keuze voor de meeste mensen snel gemaakt. Tel daar nog eens bij op dat een fatsoenlijke catalogus (zeg: minimaal een half miljoen tracks) op deze wijze ook nog eens moeilijk op te bouwen is en het beeld is compleet: dit gaat niet werken. Apple i-tunes scoort wel, maar niet zo hard als het zou kunnen scoren. En ik vraag mij af hoe de populariteit onder Windows gebruikers is van deze dienst.
Mensen zijn echter wel bereid om voor digitale muziek te betalen. Dat blijkt ook uit onderzoeken. Vraag zeg maximaal dertig tot veertig cent per deuntje (maar dat is dan ook echt maximaal, een betere prijs zou zeg twintig cent zijn) en zet een site op die uitblinkt in gebruiksvriendelijkheid. Dus: uitgebreide catalogus, virusvrije muziek in hoge kwaliteit, makkelijk zoeken, simpel downloaden, etcetera. Een site als AllofMP3 is bijvoorbeeld erg goed op weg. Afgezien van het feit dat de catalogus wat beperkt is, blinkt deze dienst uit in gebruiksvriendelijkheid.
Ze maken gebruik van een online encoding techniek; de klant kan zelf bepalen in welke formaat (o.a. MP3, WMA, Ogg) hij de muziek wil hebben, in welke kwaliteit (bitrates tot 320Kbit zijn mogelijk met daarnaast nog een variable bitrate) – de klant kan zelfs bepalen met welke encoder de muziek moet worden gemaakt! De kwaliteit is uitmuntend en voor het gemak hebben ze een download manager toegevoegd; met een paar klikjes trek je zo een paar complete albums naar binnen. Aangezien deze site is Rusland zit, hebben ze zich ook minder aan te trekken van de auteursrechten. Ze dragen ze wel netjes af, maar de tarieven van de Russische Buma zijn lachwekkend laag. Het gevolg is dat je als klant slechts $ 0,01 per MB betaald. Een gemiddeld MP3’tje (variable bitrate, gemiddeld circa 200Kbit – daar download ik tenminste op) kost zo slechts enkele centen!
Daarvoor laat ik graag Kazaa links liggen. Kazaa is toch een programma dat ook veel gezeur oplevert; spyware in de officiele versie, veel muziek in een waardeloze kwaliteit (waaronder streams die zijn geript, absoluut prut dus), downloads die halverwege worden afgebroken, muziek die soms moeilijk te vinden is … Overigens hebben ook vele andere P2P programma’s dezelfde problemen.
Muziekindustrie, waar wachten jullie nog op? Gooi die Buma tarieven naar beneden, wees eens wat minder angstig voor de techniek, werp die DRM technieken door het raam naarbuiten en luister naar de klant. Digitaliseer je volledige collectie aan muziek, geef mij een paar ton 😉 en die site staat er binnen een paar maanden.
Ik heb er wel eens over nagedacht. Ik ben er van overtuigd dat een dergelijke dienst gaat scoren en veel geld kan genereren om de muziekindustrie er weer bovenop te krijgen. De mensen die ik erover hebben gesproken zien er ook wel wat in. En als het niet in Nederland kan, zijn er ook nog andere wegen die naar Rome leiden. Dus: de consument is er al lang klaar voor. Nu de industrie nog ….
Tot zover het intrappen van een open deur.
Gegroet,
Michiel van Diesen
