Search
Close this search box.

Nozema vreest voor voortbestaan

Concurrent juicht opsplitsing zendermaatschappij toe.

Minister Brinkhorst overweegt zendermaatschappij Nozema te splitsen in een masten- en een zendbedrijf. Dat is zo goed als zeker de doodsteek voor de onderneming, aldus directeur Wouter Jan Smit.

De mededeling van minister Brinkhorst van Economische Zaken dat hij overweegt Nozema te splitsen, vorige week gedaan in een overleg met de Tweede Kamer, is hard aangekomen bij de zendermaatschappij. ‘Als dat gebeurt is de kans groot dat het bedrijf naar de haaien gaat’, zegt Wouter Jan Smit. De oud- KPN ‘er die per 1 september bij Nozema is begonnen als interim-directeur kondigt een politieke lobby aan om dit lot af te wenden.

Met de mogelijke splitsing wil Brinkhorst een eind maken aan wat de minister ‘ongewenste belangenverstrengeling’ noemt. Nozema beheert een netwerk van zendmasten waarlangs de radiosignalen van publieke en commerciële omroepen de ether in worden gestuurd. Daarnaast verzorgt het overheidsbedrijf voor een deel van de omroepen de uitzendingen via de ether. Als zendbedrijf moet Nozema zijn concurrenten toegang verschaffen tot zijn zendmasten. Splitsen in een netwerkbeheerder en een dienstverlener maakt een eind aan deze dubbelrol.

Robert-Jan van der Hoeven, directeur en mede-eigenaar van Nozema ’s voornaamste concurrent Broadcast Partners, juicht splitsing van harte toe. Volgens Van der Hoeven heeft Nozema in feite een monopolie voor opstelpunten van antennes hoger dan honderd meter en misbruikt het bedrijf die positie om concurrenten te dwarsbomen.

Van der Hoeven beschuldigt Nozema van kruissubsidiëring en prijsdumping. Dat laatste is volgens hem gebeurd bij de veiling en herindeling van de FM-frequenties afgelopen voorjaar, de zogeheten Zerobase-operatie. Broadcast Partners volgde de prijsverlagingen van de concurrent en haalde vijf van de acht commerciële radiostations die een landelijke dekking kregen, binnen als klant. ‘Op enkele van die stations lijden we verlies’, stelt Van der Hoeven. ‘Die verliezen gaan we via de rechter verhalen op Nozema omdat prijsdumping verboden is.’

In de Zerobase-operatie kreeg Broadcast Partners op het laatste moment toegang tot de masten van Nozema , zegt Van der Hoeven. ‘Daarvoor moest staatssecretaris Wijn persoonlijk ingrijpen.’

Brinkhorst constateerde vorige week dat Nozema niet altijd even bereidwillig is geweest om toegang te verlenen tot zijn zendmasten. ‘Dat is niet zonder slag of stoot gegaan’, erkent ook directeur Smit. ‘Voor een bedrijf dat ruim zestig jaar het alleenrecht heeft gehad, is het moeilijk de deur open te zetten, maar dat is wel gebeurd.’

De beschuldigingen van kruissubsidiëring en prijsdumping zijn volgens Nozema door een onafhankelijke accountant ontkracht.

In plaats van splitsen vindt Nozema dat de overheid eenvoudige en duidelijke regels moet opstellen voor toegang tot de zendmasten, tegen een wat Smit ‘fatsoenlijke prijs’ noemt. ‘Huren moet goedkoper zijn dan zelf een mast bouwen en voor de verhuurder moet het aantrekkelijk zijn om te blijven investeren voor verhuur.’

In de door Nozema gewenste toegangsregeling blijft de Opta toezichthouder en staat een bindende arbitrageprocedure die niet meer dan drie maanden kost. Smit: ‘Wij willen ook van het gedonder af.’ Om ‘iedere schijn van partijdigheid te pareren’, voert Nozema , dat in 2002 een omzet had van euro 41 mln, vanaf dit jaar een gescheiden boekhouding in, voor het beheer van zendmasten en voor de dienstverlening aan omroepen.

Afgezien van de toegangsregeling ziet Smit geen rol meer voor de overheid weggelegd bij Nozema en hoopt hij dat de eerder aangekondigde privatisering voortvarend ter hand wordt genomen. Nu bezit de Staat nog 60% van de aandelen, de NOS 39% en de Wereld Omroep 1%. Een raad van beheer, waarin de aandeelhouders vertegenwoordigd zijn, voert de directie. ‘Als overheidsbedrijf moeten wij ondernemen met één arm op de rug gebonden’, aldus de directeur.

De 23 masten van Nozema vormen volgens de Smit geen obstakel voor privatisering, omdat er volgens hem geen sprake is van een dominante marktpositie, laat staan een monopolie. Anders dan bij het lokale telefoonnetwerk van KPN of de elektriciteitsnetten van de stroomleveranciers is het netwerk van zendmasten van Nozema volgens Smit binnen vijf jaar te dupliceren. ‘Wij hebben niet het monopolie op hoge opstelpunten.’ Smit erkentdat de overheid wildgroei aan antennes wil tegengaan; vandaar het pleidooi voor gereguleerde toegang tot de zendmasten.

Afsplitsing van de masten van Nozema in een apart bedrijf roept volgens Smit meer problemen op dan het oplost. Ook de masten van concurrenten – Broadcast Partners heeft er twee – moeten apart worden ondergebracht. Smit: ‘Om zo iets te nationaliseren duurt jaren. En wat doe je met masten lager dan 100 meter?’

Van der Hoeven zegt dat Broadcast Partners bereid is zijn twee zendmasten in te leveren. In nieuwe regels heeft hij na zes jaar touwtrekken met Nozema geen vertrouwen meer. ‘Wij willen een ‘level playing field’. Dat krijg je alleen als je de infrastructuur apart zet.’

Brinkhorst noemde een grotere transparantie bij Nozema en meer grip van toezichthouder Opta ‘noodzakelijk maar niet voldoende om een gelijk speelveld te scheppen’. Hij heeft beloofd binnen twee maanden met een definitief voorstel te komen. [Het Financieele Dagblad / Radio.nl]