Ingezonden: Het einde van ‘Voice of America’

Afgelopen week stond de internationale omroep Voice Of Amercia een dag lang in het nieuws. De uitzendingen van VOA werden stopgezet. President Trump trok de stekker eruit.

Het gaat hier niet om een kleine radiozender of iets dergelijks die stopt. Het gaat om een veel groter communicatieplatform. In Europa en Amerika wordt radio luisteren via de korte golf nauwelijks meer gedaan, zoals bijvoorbeeld het luisteren naar een zender zoals VOA. In andere werelddelen is het vaak de enige mogelijkheid om radio-uitzendingen bij de luisteraar te krijgen.

Om te laten zien hoe groot het effect is van het opheffen van deze zender, heb ik wat gegevens van de activiteiten op een rij gezet.

Een wereldwijd bereik
VOA zond in zo’n 50 verschillende talen dagelijks programma’s uit. Het geschatte aantal luisteraars was zo’n 354 miljoen. Vooral Afrika, het Midden-Oosten en het Verre Oosten waren het doelgebied. De uitzendingen waren te volgen via internet, satelliet, kabel, tientallen lokale FM- en middengolf-frequenties. Ook op de korte golf was VOA nog prominent aanwezig. Er werd gebruikgemaakt van sterke zenders op zo’n tien verschillende uitzendlocaties verspreid over de hele wereld, zoals in Botswana, Koeweit, Thailand, Duitsland en Engeland. Dagelijks werd er zo’n 150 uur uitgezonden.

Daarnaast waren ook Radio Free Europe/Radio Liberty en Radio Martí afhankelijk van het door de Amerikaanse regering betaalde United States Agency for Global Media, kortweg USAGM. Radio Free Europe zond in bijna 40 talen uit richting Oost-Europa en Rusland. Radio Martí richtte zich op Cuba.

Trump trekt de stekker eruit
Trump beweerde in zijn decreet dat nieuwsplatforms zoals VOA geen goede informatie verspreiden. D.w.z. de objectieve, misschien soms kritische nieuwsvoorziening was hem niet welgezind. Een dictator brengt dat het liefst tot zwijgen?! Ook zou het de belastingbetaler zo’n 175 miljoen dollar schelen.

De invoering van het decreet gebeurde op een, op z’n zachtst gezegd, onbeschofte manier. Van de ene op de andere dag werd de stekker eruit getrokken. Zo’n 1300 tot 1400 medewerkers van VOA werden op straat gezet. De mededeling over het beëindigen van hun dienstverband werd in het weekend via een e-mail aangekondigd. Men mocht nog één keer de persoonlijke spullen van de werkplek komen halen. Onder begeleiding van bewakingspersoneel werd men dan vriendelijk, maar dringend verzocht het pand te verlaten.

Onbegrijpelijke beslissing
Wat president Trump bezielt om een goed georganiseerd nieuwsplatform zoals VOA de nek om te draaien, blijft gissen. Je zou toch zeggen dat een wereldwijde verspreider van de Amerikaanse boodschap, in welke vorm dan ook, dus ook die van de Trump-administratie, in stand zou moeten blijven. Heet dat niet ‘in je eigen voet schieten’? De wereld zal er niets van begrijpen, de afstand tot de Amerikaanse samenleving zal groter worden. Zal het huidige Amerikaanse bewind ook op andere gebieden dergelijke grote en onvoorspelbare bewegingen maken? Het maakt me bang!

Het argument om de Amerikaanse belastingbetaler 175 miljoen te besparen, is ook vreemd te noemen. Zeker als je bedenkt dat dit bedrag slechts een fractie is van wat multimiljonair Elon Musk schonk aan de verkiezingscampagne van de Republikeinen.

Speelt Poetin een rol?
Het zou ook maar zo kunnen dat het stilleggen van Radio Free Europe onderdeel was van besprekingen over Oekraïne met ‘vriendje’ Poetin. Een andere (objectieve) nieuwsvoorziening het zwijgen opleggen als tegenhanger van de niet-aflatende staatspropaganda-uitzendingen op radio en tv in Rusland, is ongetwijfeld al jarenlang een wens van het Poetin-regime.

Gevolgen voor andere omroepen
Het stilvallen van zendstations op de korte golf, die VOA gebruikte, heeft ook gevolgen voor andere internationale omroepen. De uitzendingen van Radio Thailand en Radio Pilipinas zijn niet meer te horen. Beide omroepen maakten gebruik van de zenderlocaties van VOA. Het is onduidelijk of deze zenders terugkeren.

CGTN Radio, beter bekend onder de vorige naam China Radio International, is tegenwoordig een krachtige speler op de korte golf. Ongetwijfeld zal deze zender het verdwijnen van een concurrent toejuichen. De regering-Trump als pleitbezorger van een andere (vijandelijke) boodschap. Begrijp je het nog?

Wat blijft er nog over?
Wat nu nog overblijft aan (neutrale) korte golf-uitzendingen richting Afrika en Azië zijn die van de BBC World Service. Een activiteit vergelijkbaar met de eerdere VOA-uitzendingen, al is daar de afgelopen jaren ook flink op bezuinigd.

Willem Prins – Haren