1 Januari 2031 wordt de richtdatum waarop FM wordt afgeschakeld in Vlaanderen. Dit stelt minister Dalle van media op basis van onderzoek dat hij liet uitvoeren naar de toekomst van (digitale) radio.
Net als in Nederland wordt ook in Vlaanderen steeds meer digitaal geluisterd. Vorig jaar bleek uit onderzoek dat FM weliswaar nog de grootste is, maar dat het luisteraandeel nog maar 50% is. DAB+ is inmiddels goed voor 30% en internetradio 14%.
In 2022 kondigde Dalle daarom al aan onderzoek te doen naar de afschakeling van FM en de bevordering van digitale radio. Dat rapport is nu afgerond.
De verwachting is dat het digitale luistervolume bij ongewijzigd beleid de komende jaren verder zal stijgen, onder meer omdat er meer auto’s op de weg komen die uitgerust zijn met een DAB+-ontvanger. Rond 2030 zou FM naar schatting nog maar goed zijn voor een kwart van het luistervolume.
Knelpunten
Om FM helemaal te kunnen afschakelen, moeten voldoende mensen de overstap naar digitaal luisteren hebben gemaakt. Op dit moment luistert nog steeds een kwart van de Vlamingen exclusief via FM naar radio. Bij de doelgroep 65+ is dit zelfs 41%. En dat is net de groep bij wie nagenoeg de hele audioluistertijd naar radio gaat.
Bovendien geeft de helft van de Vlamingen aan (nog) geen plannen te hebben om een DAB+-radio te kopen. Bij 65+ is dat zelfs 60%.
Niet alleen voor de luisteraar, maar ook voor de radiosector kan de afschakeling van FM grote gevolgen hebben. Als de overstap naar uitsluitend digitale radio te snel verloopt, bestaat de kans dat radiozenders luisteraars verliezen of dat luisteraars overstappen naar muziekstreamingplatformen. Dit zorgt voor lagere luistercijfers en dus lagere reclame-inkomsten.
Versnelling overgang
Om de overgang naar digitale radio te versnellen, zijn verschillende opties bekeken, waarbij de openbare omroep VRT een voortrekkersrol kan spelen. Het afschakelen van VRT Radio 2 als grootste zender van Vlaanderen bijvoorbeeld, zal de digitale overgang ongetwijfeld versnellen. Maar Radio 2 trekt voornamelijk oudere luisteraars.
Studio Brussel zou vanwege de grote hoeveelheid jongere luisteraars de overstap naar digitaal wel overleven. Maar die zender is dan weer niet groot genoeg om de hele digitale transitie te versnellen.
Criteria voor afschakeling
Om FM te kunnen afschakelen, worden de volgende criteria voorgesteld. Allereerst moet het digitale luistervolume minstens 65% bedragen. Daarnaast moet minstens 60% van het Vlaamse wagenpark uitgerust zijn met een DAB+-ontvanger (eind vorig jaar was dit 29%). Tenslotte mag niet meer dan 20% van de Vlamingen exclusief via FM luisteren.
De verwachting is dat al deze criteria in de loop van 2028 bereikt worden, waardoor 1 januari 2031 FM uit zou kunnen. De afschakeldatum moet volgens de studie minstens twee jaar van tevoren gecommuniceerd worden.
Als de markt zelf mag kiezen dan ligt volgens het onderzoek 2035 voor de hand, als het luistervolume van FM lager is dan 10%.
Landelijke stations eerst
Minister Dalle stelt voor om de VRT, de landelijke commerciële zenders (Qmusic, Joe, en Play Nostalgie) en de netwerkradio’s (Topradio, Nostalgie+, Stadsradio Vlaanderen) gelijktijdig af te schakelen. Lokale omroepen volgen mogelijk pas later. Uiteindelijk zal de volgende Vlaamse regering de definitieve beslissing nemen.
Mocht in Vlaanderen FM daadwerkelijk uit gaan, dan streeft het Nederland voorbij. Ondanks dat beluistering via FM in Nederland nog maar rond de 30% ligt, stelt de regering dat FM niet voor 2035 uit gaat. Hierdoor konden afgelopen zomer de landelijke FM-kavels voor veel geld geveild worden voor een periode van 12 jaar. Komend jaar volgen de niet-landelijke FM-frequenties voor 10 jaar. [RadioWereld.NL]
