Eind april moet ie er dan toch echt komen: het langverwachte boek over de laatste dertig jaar Veronica. Het boek heet ‘Herinnert u zich deze nog?’ en is geschreven door radiomaker en mediajournalist Arjan Snijders. Het boek is een must voor liefhebbers van Veronica, zeker ook voor de radioliefhebbers. Het staat vol met oude programma-overzichten, veel mooie foto’s en bevat enorm veel anekdotes van alle belangrijke oud-Veronicanen.
Maar het is zeker niet alleen een lofzang op dit sterkste Nederlandse mediamerk ooit. Er worden ook harde noten gekraakt over waar Veronica de fout is ingegaan en het boek maakt duidelijk waarom Veronica in 2003 bijna helemaal in stilte gestorven zou zijn. Het is een verrassend eerlijk, volledig, ontluisterend en rijk boek wat bij geen enkele radioliefhebber in de boekenkast mag ontbreken.
– Waarom een boek over Veronica? Wat heb jij met Veronica?
Heel veel en ook bijna niets. Ik leerde Veronica begin jaren tachtig kennen op Hilversum 3, ik was tien, een jaar of elf, twaalf. Mijn eerste indruk was er eentje van afschuw. Op de plek waar mijn wekelijkse, favoriete programma zat (vrijdagmiddag), de Nationale Hitparade met Felix Meurders, verscheen plotseling een mij onbekende Lex Harding met een mij onbekende lijst, de Top 40. Die Lex deed dat heel anders, veel populistischer en hij draaide bovendien de plaatjes niet meer helemaal, zoals Felix deed. Ik ben opgegroeid met de publieke omroep, er was ook niets anders. Ik ging erg mee in die eigenwijze en licht anarchistische toon die Meurders & Co gebruikten.
Daarmee vergeleken was het Veronica-geluid een complete ommezwaai. Later in de jaren tachtig ging ik Veronica op Radio 3 wél waarderen. Ze maakten gewoon de beste radio. Ik genoot van Curry & Van Inkel, én Stenders & Van Inkel. Ze draaiden niet de beste muziek, die haalde ik bij de VARA, VPRO en KRO. Maar die omroepen speelden amper met het medium. Radio was voor hen iets waar de inhoud boven de vorm gaat, slechts een drager van (pop-)informatie. De programma’s waren daardoor droog en vaak ronduit saai. Veronica was allesbehalve saai. Je hoorde dat het daar bruiste. De vormgeving, de strakke dj’s, de sfeer, je had het gevoel naar De Winners te luisteren. Plat was het ook, vol effectbejag. Ik hing tussen de vorm van Veronica en de inhoud van de VARA in.
Veronica op tv vond ik ook veel gelikter dan alle andere omroepen. Dat zag er gewoon wel lekker strak uit. Hoewel ik ook dat soms wel erg populistisch vond. Het gedram ook altijd met al die spotjes, waarin Veronica zich altijd zo miskent en dwarsgezeten voelde. Kom op zeg, dacht ik dan! Het gedweep met die boot ook steeds. Ik heb die tijd niet meegemaakt en kon die sentimenten daaromheen niet invoelen. Overigens vond ik die oude zeezender fragmenten meestal weer prachtig. Wel heel veel sfeer en lol hoorde je daar.
Ik heb dus een heel dubbel gevoel rondom Veronica. Dat is zo gebleven. Ook in de jaren negentig en jaren nul dacht ik soms, wauw, dat ze dat proberen! Maar even vaak dacht ik; wat een dom effectbejag, wat een makkelijke vorm om te scoren. Maar juist die tweeslachtigheid rondom Veronica fascineert mij. Het maakt mij, denk ik, ook heel geschikt om een boek over Veronica te schrijven. Ik kan de enorme waardering rondom alles wat Veronica deed goed invoelen maar ik ben geen fan die alles prachtig vond en die alleen maar mooie, heroïsche verhalen wil opschrijven. Ik kan me dus ook kritisch opstellen en de zaak goed van twee kanten belichten.
– Het initiatief voor dit boek komt van de Vereniging Veronica? Dan zullen er wel niet veel kritische verhalen in staan?
Dat is niet waar. Sterker nog, juist het functioneren van die Vereniging komt uitgebreid aan bod. En de rol van de Vereniging in de geschiedenis van Veronica is soms behoorlijk dubieus geweest. Het siert diezelfde Vereniging en dan met name het bestuur met voorzitter Joris Hillebrand, dat ze het aangedurfd hebben een onafhankelijke mediajournalist in te huren om dit verhaal op te tekenen. De Vereniging Veronica wil graag de geschiedenis van Veronica voor zo veel mogelijk mensen ontsluiten, zoals dat zo mooi heet. Dat doet ze op een mooie manier. Als je vooral positieve verhalen en anekdotes wilt lezen, is daar de website VeronicaStory.nl. Als je ook de nuance wilt lezen, is er dit boek.
Ik was overigens niet op zoek naar vuile verhalen. Toen ik aan dit verhaal begon, wist ik niet wat ik allemaal tegen zou komen. Natuurlijk kende ik als mediajournalist wel al veel verhalen maar wat ik gaandeweg allemaal tegenkwam heeft ook mij regelmatig zeer verbaasd! Sommige mythes worden zeker doorgeprikt in dit boek!
Toen ik deze klus aannam, heb ik uiteraard bedongen dat ik volledige onafhankelijkheid had bij het schrijven. Het was dus niet mogelijk dat Joris Hillebrand met een rode pen door de tekst hem ongevallige passages zou kunnen wegstrepen. Het enige wat wel kon was dat ze het zo oneens zouden zijn met mijn hele verhaal dat ze het boek niet zouden willen uitbrengen. Dan was het boek er evengoed gekomen, maar dan niet uit naam van de Vereniging Veronica en bij een andere uitgever. Ze hebben het toch aangedurfd en dat getuigt van lef en zelfkennis. Ik zie het haast als een poging om een streep onder het verleden te willen zetten en zaken in de toekomst beter aan te willen pakken. De rol van de Vereniging wordt opnieuw uitgevonden en is veel zuiverder dan in het hele Veronica verleden. Dat vind ik wel mooi.
– Wat is dan de meerwaarde van die samenwerking met de Vereniging?
Zij hebben het mogelijk gemaakt dat ik er zo lang en grondig aan heb kunnen werken, dat is één. Of een uitgever me voor zo’n twee jaar had willen betalen, is maar zeer de vraag. Daarnaast staan er veel illustraties in het boek, waardoor het duur is om te maken. En toch kan het boek nu voor een zeer schappelijke prijs uitgebracht worden omdat de Vereniging veel van die kosten draagt. Een Vereniging hoeft tenslotte geen winst te maken. Daar is dit boek dus ook niet voor bedoeld. Het boek hoeft ook geen grote verkopen te halen, die dwang zit er niet achter. Ook daarom heb ik dus geen enkele concessie hoeven doen aan de inhoud van dit boek. Alles wat ik belangrijk vind, staat er in.
– Je hebt zelf ook voor Veronica gepresenteerd. Hoe kun je dan onafhankelijk over deze omroep schrijven?
Ja, dat is ook een leuke. Ik beschouw mijn zijdelingse betrokkenheid bij sommige fases van Veronica alleen maar als een extra voordeel bij het schrijven van dit verhaal. Ik heb sommige dingen van binnenuit meegemaakt waardoor ik nog beter weet wat er speelde en hoe dingen werd beleefd. Juist omdat ik zo dubbel stond in mijn Veronica-gevoel denk ik niet dat ik over die periodes gekleurd zou schrijven.
Ik heb in 1995 en 1996 als dj voor Kink FM gewerkt, wat overigens een te gekke tijd was. Kink was toen een briljante zender met mensen als Rob Stenders, Alfred Lagarde, Arjen Grolleman en stemmetjesheld Hilbert Elskamp. Omdat ik elke dag in het pand aan het Laapersveld kwam, zag ik het elke week leger en leger worden. Er verdwenen elke week hele redacties omdat programma’s werden afgeschoten. Ook heb ik de ondergang van Veronica NieuwsRadio van dichtbij meegemaakt. Fascinerende tijd om een publieke omroep te zien vechten om commercieel te overleven. Daar moesten enorme offers voor worden gebracht. Dat heb ik met lede ogen zien gebeuren. Ook al had ik weinig met wat bijvoorbeeld Veronica tv of HitRadio Veronica toen uitzond, ik vond het wel erg om te zien hoe dat werd kaalgeplukt.
In 2003 heb ik bij het allerlaatste zelfstandige tv-avontuur van Veronica een tv-programma gepresenteerd, het interviewprogramma Testbeeld. Wie kent het niet, ha ha ha. Daar ben ik voor benaderd door het tv-productiebedrijf van Theo van Gogh. Zij benaderden ook andere journalisten om dat programma te presenteren, het werd een soort roulerende poule. Revu-journalist Leon Verdonschot zat er bij, Jort Kelder deed mee en nog een lekker eigenwijze Quote-journalist, dat soort mensen. Dat was heel leuk, we deden dat namelijk allemaal alleen maar omdat we het aardig vonden om eens te kijken of interviewen voor een camera ons zou lukken.
Oefenen in de praktijk was het, er keek toch geen hond. Wel was die tijd weer fascinerend om mee te maken. De tv-club zat in het oude AVRO-pand aan de ’s Gravelandseweg tegen beter weten in tv te maken en de mensen van het Veronicablad kwamen voor de ingang protesteren omdat er bij tv bakken met geld uitgingen. Er moest bewaking voor de deur komen om naar binnen te kunnen, zo hevig was die strijd.
Ondertussen werd Kink FM klaargestoomd voor de grote doorbraak op de FM. De veiling van 2003 kwam eraan. Tot een dag voor die bieding de interim-directie van Veronica dat bod terugtrok en het hele radiobedrijf ook in elkaar donderde. Ik draag Kink een bijzonder warm hart toe en vond dat dus heel naar om mee te maken. Ondertussen werkte ik ook nog bij BNN en juist die club was serieus in gesprek om samen te gaan met Veronica als één nieuwe publieke omroep. Van beide kanten merkte ik dus hoe iedereen dacht over die fusie. Prachtige inside information voor mijn boek.
– Waarom duurt het zo lang voordat het boek uitgebracht wordt?
Laat ik allereerst zegen dat ik zelf behoorlijk de tijd heb genomen. Schrijven duurt echt altijd langer dan je denkt en hoopt. Ik heb heel veel gelezen, heel veel interviews gedaan, veel geluisterd en bekeken en om dan die hele boel bij elkaar te brengen! Het boek gaat over een heel lange periode, 1975 tot 2005. Dat is zo’n diverse periode en dus een heel lastige klus daar toch één geheel van te maken. Ik deed het ook in m’n eentje, daar gaat het ook niet sneller van. En daarnaast heb ik gewoon een fulltime baan bij de AVRO Radio. Ik ben begonnen in de zomer van 2004 en dacht eind 2005 klaar te zijn. Toen lag er ook een manuscript maar dan ben ik aan blijven schaven tot de zomer van 2006.
Wat mij betreft had het toen op 31 augustus 2006 uitgebracht mogen worden. Maar toen moest er nóg een heleboel geregeld worden waaronder zaken die ik zelf niet kan doen of niet heb kunnen voorzien. Er is heel lang gewerkt aan de eindredactie bijvoorbeeld. En om allemaal leuke plaatjes en foto’s bij elkaar te zoeken én de rechten daarvan te regelen, kostte weer maanden werk. En nu moet alles worden bewerkt door een opmaker en dat is gezien de inmiddels enorme omvang van het boek ook weer een monnikenklus. Zo is er steeds wel wat waardoor het weer langer duurt dan ik heb gehoopt. Als het in april uitkomt, zal ik heel blij zijn eindelijk dat ding echt in m’n handen te kunnen houden.
– Er is vaak geschreven en ook in RTL Boulevard gemeld dat Veronica zelf het boek niet wilde uitbrengen. Toch koudwatervrees toen ze lazen wat jij allemaal hebt opgeschreven?
Nou, nee dus. De Vereniging Veronica houdt woord en doet nog steeds mee. Maar Veronica is niet één bedrijf meer, ze is in vele deeltjes uiteen gevallen. Eén van die deeltjes, de Veronica Uitgeverij, waar ook Veronica Magazine en Satellite gemaakt worden, had de uitgever van dit boek kunnen worden. Maar Veronica Uitgeverij is eigendom van SBS en dat is gewoon een commercieel bedrijf. In tegenstelling tot de Vereniging zag zij dus geen heil in het uitbrengen van dit boek. Er is gesuggereerd dat dit zou komen omdat de inhoud hen niet beviel. Maar hoofdredacteur Peter Contant, die me heeft geholpen de archieven van het Magazine open te stellen, bezweert dat dit geen rol heeft gespeeld. Ze vinden het geen commercieel verantwoord project. Nou ja, prima. Het had een logische combi kunnen zijn maar we zaten zeker niet vast aan de Veronica Uitgeverij.
Probleem was wel dat toen voorjaar 2006 duidelijk werd dat ze niet mee wilden doen, wij zelf een nieuwe uitgever moesten zoeken. Wij zijn dan ik en de Vereniging. Jan Hoogesteijn, oud Kink FM directeur, heeft met mij gesprekken gevoerd met vele andere uitgevers. Daar hadden we allebei niet veel verstand van dus dat kostte ook weer de nodige vertraging, helaas. Uiteindelijk zijn we in de zomer 2006 rondgekomen met uitgeverij ASPEKt. Waar veel geschiedschrijvingboeken uitkomen, dat is één van hun specialismes. Mooie partij dus voor dit boek.
– Al een half jaar geleden was er ook een gerucht dat jij in het boek zou schrijven over Caroline Tensen en hoe zij via het bed carrière gemaakt zou hebben. Zij dreigde vervolgens met de rechter als jij dit zou opschrijven. (Ze zei in RTL Boulevard dat ze je aan de hoogste boom zou opknopen). Staat het verhaal er nog in?
Nee. Ik heb ook nooit beweerd dát dit verhaal in het boek zou staan. Bij RTL Boulevard wilden ze als eersten melden dat dit boek eraan zat te komen. Ze zaten daarbij te vissen naar sappige anekdotes over Bekende Nederlanders. Vervolgens vertel ik ze het één en ander maar niet teveel natuurlijk, het boek zou nog lang niet uitkomen dus waarom de mooiste verhalen weggeven?
Wat ik wel vertel is hoe enkele dames bij Veronica er nogal een vrije moraal op na hielden en dat sommige carrières daar zeker baat bij hebben gehad. Sterker nog, iedereen neukte er met iedereen, Sodom & Gomorra noem ik het in dat item. Tussen die dames zaten ook omroepsters. Caroline Tensen wás omroepster maar ik heb de suggestie dat zij via de lakens carrière maakte niet opgeschreven. Er zijn overigens wel geïnterviewden die zulks gesuggereerd hebben maar die suggestie was niet sterk genoeg voor dit boek.
Dát maakte voor dat item in Boulevard niet uit, ze hadden een vuige roddel. Dus Albert Verlinde bellen met Caroline en die zegt dat ze mij rauw lust als ik dat publiceer. Vervolgens nemen al de roddelblaadjes het verhaal over, die zitten elke uitzending van Boulevard mee te schrijven natuurlijk. En zo blijft dat verhaal nog een tijdje rondzingen. Vervelend voor Caroline Tensen. Onbedoeld bijeffect van dat vroegtijdige interview in Boulevard.
Overigens staat er wel degelijk een pikant verhaal in het boek over Caroline Tensen. Ja, het heeft met Adam Curry te maken. Verder zeg ik nog niks.
– Wie heb je zoal geïnterviewd?
Lex Harding, Ruud Hendriks, Ton Lathouwers, Erik de Zwart, Jeroen van Inkel, Adam Curry, Rob Stenders, Leo van der Goot, Joop van der Reijden, Willem van der Meer de Walcheren, Tineke de Nooij, Robert Briel, Jeroen Kijk in de Vegte, Fons van Westerloo, Joop Daalmeijer, Jan Hoogesteijn, Joris Hillebrand, Allard Berends, Gerard Timmer, Kees Baars, Bart van Leeuwen, Bert van der Veer, Will Luikinga, Unico Glorie, Ad Bouman en nog tientallen anderen. Er zitten nog een paar mooie verrassingen tussen, kan ik je beloven!
– Waren er nog mensen die níet mee wilden werken?
Nee, eigenlijk niet. Oud voorzitter Joop van der Reijden was niet bepaald enthousiast. Dat kwam omdat de Vereniging Veronica meedeed aan dit project. En juist met die club, waar hij elf jaar voorzitter van is geweest, was hij helemaal klaar. Hij vond dat hij daar oneervol uit was gewerkt en heeft nog enige jaren zitten broeden op een terugkeer of anders een wraakoefening. Dus hij voelde er niet voor om mee te werken aan dit boek.
Daarnaast was hij bezig met zijn eigen memoires waarin het hoofdstuk Veronica bepaald geen klein onderdeel van zou uitmaken. Hij kon zijn eigen verhaal dus al kwijt. Ik heb hem daarna een half jaar lang proberen te overtuigen van mijn eigen ambities en onafhankelijke positie. Uiteindelijk heeft hij willen lezen wat ik had geschreven en heeft hij daarna zijn visie en commentaar gegeven. Zo staat hij toch nog in dit boek. Een maand na ons gesprek is hij overleden.
Ook Lex Harding had zo zijn reserves. Hij is niet zo van terugkijken. Bovendien vindt hij de tijd als zeezender wél een mooie periode maar de publieke tijd van Veronica niet. Hij zat daar van 1976 tot 1992 in dat door hem gehate bestel en kijkt dus eigenlijk niet graag terug op die periode. Maar hij heeft natuurlijk wél veel betekend voor Veronica en geweldige programma’s gemaakt dus hij mocht niet ontbreken. Dat vond hij zelf toch ook wel, denk ik, want hij deed toch mee. Vervolgens zie je dan dat de mannen met wie hij nog veel contact heeft, dan ook overstag gaan. Daarna zei Erik de Zwart bijvoorbeeld meteen toe.
Uiteindelijk staat iedereen die ik belangrijk vind er in met onthullende verhalen die ik niet uit knipselmappen had kunnen vissen. En tja, dertig jaar omroep, ik heb dus ook vele mensen moeten overslaan in mijn interviewronde. Anders had ik er nóg vele jaren aan moeten werken. Laten ze die extra verhalen publiceren op VeronicaStory.nl.
– Wat hoop je met dit boek te bereiken?
Allereerst was het natuurlijk hard nodig dat dit boek er zou komen. Veronica is zó ontzettend belangrijk geweest voor de Nederlandse media. Het is gewoon raar dat daar niet eerder een boek over is geschreven. Ik denk dan ook wel dat ik een aardig overzicht heb over wat er voor belangrijks is gebeurd bij die club en dat het dus zin heeft dat ik dit boek schrijf en niet een ander. Nu wordt de Veronica geschiedenis gedocumenteerd zoals ik denk dat het zou moeten, eerlijk en objectief.
Als je dit boek leest, zul je weten welke sleutelrol Veronica heeft gespeeld in de Nederlandse radio- en tv-wereld. En je zult lezen waarom ze die sleutelrol zelf uit handen heeft gegeven. Ik denk dat er schokkende verhalen in staan die je beeld over Veronica totaal zullen veranderen. En dat is ook mijn bedoeling, je moet weten wat er allemaal is gebeurd. Het merk Veronica wordt nog steeds gebruikt voor een radiozender waar gesuggereerd wordt dat ze een logische voortzetting is van het oude Veronica. Maar dat is Sky Radio die Veronicaatje speelt zonder het te zijn. Bij tv gebeurd hetzelfde, daar is het SBS die de merknaam gebruikt om een beweging te suggereren die er niet is. Er zijn maar weinig mensen die door hebben dat Veronica eigenlijk niet meer bestaat. Het is een naam, alleen de mensen die er een invulling aan geven tellen. En de mensen die dat goed gedaan hebben, krijgen in dit boek hun standbeeld. De mensen die met die naam aan de haal gegaan zijn, krijgen ook de plek die ze verdienen.
– Er komt deze maand nóg een boek uit over Veronica. Ben je ingehaald door een andere journalist?
Nee hoor, zeker niet. Dat andere boek komt van mijn collega Auke Kok. Hij beschrijft de periode als zeezender, van 1959 tot 1974. Onze boeken kunnen uitstekend naast elkaar bestaan want mijn boek begint waar zijn verhaal eindigt, na 31 augustus 1974. Ik beschrijf de zeezendertijd wel kort maar alleen maar om naar te kunnen verwijzen. Ik vond die periode niet zo interessant om wéér te beschrijven, daar zijn al vijf boeken over geschreven. Over die dertig roerige jaren daarná is niet eerder gepubliceerd en dat gat vul ik op.
Arjan Snijders
Op de website van Arjan Snijders wordt elke maandag een voorpublicatie uit het boek ‘Herinnert u zich deze nog?’ geplaatst. Het boek zelf staat gepland voor eind april.
