In deel a van deze column had ik het over de aandacht die de publieke omroep aan wetenschap en techniek op tv schenkt. De conclusie was dat de Nederland het ongeveer net zo goed doet als Duitsland, veel beter dan België, maar nog lang niet zo goed als Engeland. Wil de overheid dus interesse in wetenschap en techniek stimuleren, dan kan er nog wel een schepje aandacht bij. Misschien een quotum voor wetenschapprogramma’s, net zoals voor cultuur?
Het is interessant eens te bekijken of zo’n voorstel enige kans maakt bij onze politici. Zijn veel van onze ministers en staatssecretarissen wetenschappers van oorsprong?
Op de site www.parlement.com is enorm veel data te vinden over alle kabinetten die Nederland gekend heeft. Bestudering (weer door Dr. Willem, u kent hem nog van de vorige column) van deze site leert dat sinds het kabinet Lubbers-I er 144 verschillende mensen staatssecretaris en/of minister zijn geweest. Van die 144 mensen heeft slechts een tiende een beta studie afgerond. Bijna de helft heeft economie en/of rechten en geen beta-studie gedaan. Slechts een kwart van mensen die ooit op OCW hebben gezeten hebben een beta-studie gedaan. Het ministerie van OCW scoort dus beter dan gemiddeld maar toch zullen de meeste mensen die het geld uitdelen geen idee hebben van wat er gebeurt op technische faculteiten. Da’s jammer. Maar, een kwart is wel ongeveer hetzelfde als onder studenten. Ongeveer 30% van alle studenten studeert beta (en da’s weer inclusief alle medische opleidingen).
Nu echter deel b van de column: doen de publieke omroepen in Nederland, België, Duitsland en Engeland ook wat aan wetenschap op internet?
Allereerst: de VRT want daar zijn we snel mee klaar. Die doen namelijk helemaal niks op het net. Wat en waardeloze websites zeg. Nou ja, in ieder geval besteden ze evenveel aandacht aan wetenschap en techniek als aan cultuur: drie keer niks, en da’s schandalig weinig. Geen wonder dat niet alleen wij maar ook de Fransen altijd grappen over domme Belgen.
Dan de Duitse websites. Bij de ARD kon ik niks vinden, maar de ZDF heeft een interessante website met allerlei nieuws en uitleg. Goede achtergronden over of DNA nu echt goed bewijsmateriaal is. Of hoe de olie-industrie ook nog wat aan milieubescherming doet. En dat alles nog redelijk neutraal ook. De site is nog vrij makkelijk te vinden ook. Op zdf.de klik je op ‘Weten en ontdekken’. En daar kun je nog kiezen uit categorieën als “aarde en klimaat’ en ‘wetenschap en techniek’. Mijn duimen steken recht omhoog.
Dan de BBC. De wetenschappagina is zo gevonden en is net zo mooi vormgegeven als alle andere BBC sites. Het kan ietsje overzichtelijker, maar mooi blijft het. Zo hoort surfen. Je kunt kiezen uit categorieën als ‘beesten’, ‘holbewoners’ of zelfs ‘James Bond’. Erg leuk, want er wordt kort op ingegaan in hoeverre de techniek die je in de 007 films ziet mogelijk is. En uiteindelijk kun je je eigen geschiktheid testen als geheim agent. Ik ben erg te spreken over deze site. De informatie is aan de ene kant goed toegankelijk voor mensen met weinig voorkennis, maar aan de andere kant niet kinderlijk voor mensen die wel wat meer hebben opgelet op school. Mijn duimen steken weer omhoog.
Dan de Nederlandse publieke omroep. Sinds kort zijn er bepaalde thema’s en tot mijn grote verassing zat daar ook wetenschap tussen. Bij de publieke omroep vindt men wetenschap nog net iets belangrijker dan geschiedenis, maar verder zijn ‘entertainment’, ‘films’ en ‘cultuur’ nog altijd belangrijker dan wetenschap.
Na een klik op ‘wetenschap’ – dit kan trouwens via ieder ‘blokje bolletje’ icoontje dat je op iedere omroepsite terug vindt – moet je even wachten tot de site geladen is. En met een supersnelle DSL lijn zou dat toch echt niet meer nodig zijn.
Het openingsscherm is redelijk overzichtelijk met een duidelijke VPRO touch. Ik zal nu de diverse subpagina’s een voor een doorlopen.
De nieuwssectie leek mij het interessantst. Helaas is de pagina erg onoverzichtelijk door het kleine lettertype en de VELE HOOFDLETTERS. Weten ze bij de VPRO niet dat het gebruik van hoofdletter op het internet OVEREENKOMT MET SCHREEUWEN?
Het nieuws vind ik erg teleurstellend. Het heeft een hoog nutteloze-triviant-feitjes gehalte. Er worden weliswaar opmerkelijke onderzoeksresultaten gemeld, maar je leert er niet echt veel van. Dat is jammer. Het artikel over het recent gekloonde paardje bevat voornamelijk gezeur over het overdreven enthousiasme van de onderzoekers omtrent hun rendement en helemaal geen informatie over wat klonen nu ook alweer precies is.
De webdocs zijn aardig. In dit onderdeel van de website wordt dieper ingegaan op onderwerpen die regelmatig in het nieuws zijn. Ze worden ondersteund door stream van radio en tv programma’s. Erg leuk. Niet erg toegankelijk voor iedereen, maar dat hoeft ook niet altijd. Je kunt je echter afvragen wat het nut is van en ontoegankelijke wetenschapssite op overheidskosten, maar goed.
De netspanningquiz is leuk. Net als de geschiedenisquiz ergens anders op de site. Hij is echt moeilijk en uitdagend omdat je je niet achter je specialisatie kunt verbergen. Je speelt tegen willekeurige tegenstanders, en zij kunnen een natuurwetenschapper als mij ineens met vragen over taalkunde laten bombarderen. Maar weer geldt, weinig toegankelijk.
Het archief geeft een overzicht van al het audiovisuele materiaal dat op de site gestaan heeft. In piepkleine lettertjes weer, maar dit keer is het niet erg. In een archief hoor je te snuffelen.
Tot slot de wetenzap link. Deze geeft een overzicht van alle wetenschap op tv – inclusief alle buitenlandse zenders. Dit is erg goed. Dag voor dag kun je precies zien waar je moet zijn.
Een duim omhoog voor de potentie van de site, en eentje omlaag vanwege het instapniveau.
Het hoge niveau heeft denk ik te maken met het feit dat de site in feite voornamelijk door de Noorderlicht redactie gevuld wordt. En Noorderlicht is een volstrekt onbegrijpelijk programma, dat er zelfs in slaagde om de uitzending over de groep waar ik ooit stage liep zo wazig te houden dat ik er de kluts van kwijtraakte. Zeeman met boeken is er een opwindend programma bij.
Ik hoop overigens dat de overheid haar krankzinnige ideeën over het bezuinigen op de internetactiviteiten van de publieke omroepen laat lopen, want er is geen publieke omroep in de wereld die zo goed bezig is met internet als de Nederlandse. Ja zelfs de BBC steken we af en toe naar de kroon.
Even samenvatten: Britse en Duitse sites: twee duimen omhoog, de Nederlandse site: eentje omhoog en eentje omlaag, en dan de Belgische site: …. eh…. ja, twee duimen omlaag is ook weer wat negatief…. een middelvinger omhoog dan misschien? … dat is ook weer zo onaardig….. nou ja.
Tot slot wil ik het nog even hebben over het woord ‘kenniseconomie’. Ik vind dat een raar woord. Typisch Nederland woord ook. Gelijk die term economie erin. Geld verdienen met je kennis. Niet gewoon slim willen zijn om de grenzen van het bekende op te zoeken er erover te treden. Geen romantische zoektocht in het duister naar het onbekende en nieuwe. Nee, wij Nederlanders willen gelijk geld verdienen. Een gevolg daarvan is ook dat het in de hele discussie vooral over natuurwetenschappen en techniek gaat. Want daar kun je (veel) geld mee verdienen (denkt men).
Alsof er geen geschiedkundig, taalkundig of antroposofisch onderzoek bestaat. Ik schreef al bijna ‘dat nuttig is’ achter de vorige zin, maar dat is ook raar. Waarom zou wetenschap nuttig moeten zijn? Toen Aristoteles en Democritos een slordige twee duizend en-nog-wat jaar geleden zaten te zeveren over ondeelbare deeltjes die ze ‘atomen’ noemden was dat volstrekt nutteloos. Maar dankzij hun hallucinaties hebben we nu wel apparaten waarmee we die ondeelbare deeltjes kunnen zien. En zelfs kunnen opdelen. Die mannen hebben dus voor twee millennia inspiratie gezorgd. Dat is nogal wat voor wat ‘nutteloos’ gefilosofeer.
Als laatste wil ik nog opmerken dat kenniseconomie bijna een contradictio in terminis is. Als ik zie hoevaak economen hun voorspellingen bijstellen tegenwoordig, vraag ik me wel eens af hoeveel kennis economen nu eigenlijk hebben…..
Een hartelijke groet vanuit:
Arlington, Va, nabij Washington, DC & Enschede, Twente, nabij de Duitse grens.
Jasper, Uw Vliegende Radiowereldreporter & Willem Tjerstra, Uw tellende bonusreporter
