Hans Schiffers kan niet koken. Dit omdat de NPO Radio 5-dj in het begin van zijn omroeploopbaan altijd in omroeprestaurants at. Omroep MAX-baas Jan Slagter organiseerde ooit optredens voor het reli-duo Elly & Rikkert.
Achter het gebouw van de EO bevinden zich moestuintjes waar medewerkers naar hartelust kunnen tuinieren op voorwaarde dat 10 procent van de opbrengst ten goede komt aan het bedrijfsrestaurant.
Luxemburger Henri Roemer, een van de oprichters van RTL Véronique, viste tijdens zijn verblijf in Nederland op paling in de Loosdrechtse Plassen.
Het zijn dingen die je waarschijnlijk niet te weten zou zijn gekomen als Peter Schavemaker ze niet had opgetekend in zijn meer dan 500 pagina’s tellende boek ‘100 Jaar Hilversum Mediastad’. Het zijn ook dingen waarvan je je kunt afvragen of je ze eigenlijk wel wil weten, laat staan lezen in een boek dat als uitgangspunt heeft de geschiedenis van de band tussen het voormalige Gooise weversdorp en de media te beschrijven.
Toegegeven, over de geschiedenis van de omroepen, met name die uit Hilversum, zijn eerder boeken verschenen. ‘Omroep in Nederland’ bijvoorbeeld, een rijk geïllustreerd en lijvig boekwerk onder redactie van mediahistoricus Huub Wijfjes die ook uitgebreid de geschiedenis van de VARA te boek stelde.
Daarnaast hebben alle zichzelfrespecterende omroepen -en dat zijn ze bijna allemaal- boeken uitgegeven wanneer er weer eens een jubileum te vieren viel. Boeken die dikwijls meer een propagandistisch uitgangspunt hadden dan een journalistiek.
Schavemaker moest dus nieuwe invalshoeken verzinnen. Aangezien hij zich journalist noemt, met muziek en media als specialisaties, en opgroeide in Hilversum, maakte zijn uitgangspunt voor ‘100 Jaar Hilversum Mediastad’ op voorhand nieuwsgierig. Zeker bij wie thuis is in de Hilversumse dreven. Dat hij zich voor zijn noeste arbeid -Schavemaker stak twee jaar in de research en het schrijfproces- liet sponsoren door onder meer de beheerder van het Media Park hoefde niet per se een beletsel te vormen voor een boeiend boek.
Dat ‘100 Jaar Hilversum Mediastad’ dat toch niet geworden is, heeft een aantal oorzaken. Ten eerste ontbeert het boek een heldere lijn. Weliswaar begint de schrijver veelbelovend bij het begin van de omroepgeschiedenis in Hilversum, de oprichting en komst van de Nederlandsche Seintoestellen Fabriek naar ‘het dorp in het groen’, maar daarna gaat hij aan de hand van interviews met prominente figuren uit de mediawereld en de (lokale) politiek kriskras door die geschiedenis.
Om ergens halverwege het boek op de proppen te komen met fragmenten uit de dagboeken van burgemeeester Joost Boot, onder wie Hilversum in de jaren zestig uitgroeide tot dé radio- en televisiestad van Nederland. Verderop komt dan weer uitgebreid het gesteggel rond de komst van het door velen in het boek als lelijk bestempelde AKN-gebouw aan de ’s Gravelandseweg aan bod.
Daarnaast ontbreekt het in menig interview aan focus op het eigenlijke onderwerp van het boek. Eerder staan de geïnterviewden stil bij de Hilversumse verkeersproblematiek of de concurrentiestrijd met andere gemeentes, met name die met Amsterdam, over de vestiging van omroep- en mediabedrijven. En ja, het is zeker leuk om te lezen dat in het pand waar ooit de NSF radio-apparatuur in elkaar zette nu een hippe horecagelegenheid zit, maar als dat aan ‘Mout’ gewijde hoofdstuk leest als een advertorial kun je je vraagtekens plaatsen bij het informatieve gehalte ervan.
En zo schort er nog het één ander aan het boek: een verhaal met RTL-topman Bert Habets staat vol nietszeggend managersjargon en een interview met voormalig wethouder Kajsa Ollongren is gezien haar overstap van de Amsterdamse naar de landelijke politiek tamelijk achterhaald.
Wanneer het in het boek echt interessant dreigt te worden, bij de behandeling van de periode 1940-1945 aan de hand van een als exclusief gepresenteerd gesprek met auteur en journalist Dick Verkijk, blijft Schavemaker steken in oppervlakkigheid.
Daar komt bij dat ondanks het feit dat hij geruime tijd in Hilversum woonde, er in het boek missers staan die iemand die de plaats goed kent niet zou horen te maken. Zo is het Christelijk Lyceum, de school waarop onder meer de in het boek geïnterviewden Willem van Kooten en Andries Knevel zaten, en in welk gebouw ooit de TROS zijn onderkomen had, in 1969 overgegaan in het Comenius College aan de Bisonlaan. Het is dan ook onmogelijk dat de in 1962 geboren ex-minister André Rouvoet eerstgenoemde school bezocht.
Is er ook nog iets positiefs te melden over het boek? Voor Schavemaker zal het in ieder geval een aardige opsteker zijn geweest dat de anders zo mediaschuwe John de Mol drie kwartier voor hem vrij wilde maken.
Wat uit dat interview nog het meest blijft hangen is dat de man die de wereld veroverde met het pottenkijkersformat Big Brother niet zegt te begijpen wat de ‘consumentenwaarde’ is van een open Media Park. Hij zou er graag weer hekken omheen willen zien.
‘100 Jaar Hilversum Mediastad’ door Peter Schavemaker is verschenen bij uitgeverij Conserve.
Peter Bartlema
