De nieuwe Omroepwet van staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur) is door de Raad van State fel onder vuur genomen.
Het hoogste adviesorgaan van de regering vindt dat de deur wordt opengezet naar een staatsomroep.
In de ‘Concessiewet’ van Van der Ploeg, die al is ingediend bij de Tweede Kamer en die volgend jaar van kracht moet worden, komt veel macht te liggen bij het bestuur van de NOS. De machtiging om uit te zenden komt voor tien jaar uitsluitend bij de NOS te liggen.
Bewijzen
De omroepen krijgen vijf jaar de tijd om zich te bewijzen. Het NOS-bestuur beslist over het profiel van de vijf radio- en drie tv-netten. Elk net krijgt een eigen coördinator met een behoorlijk eigen budget. De omroepen werken samen in de redacties die het net besturen.
De Raad van State waarschuwt dat het NOS-bestuur te veel macht zal krijgen. Daarmee krijgt ook de politiek te veel invloed op de omroep: “De invloed van de wetgever en bestuur op de programma’s neemt toe”, zegt het advies.
Volgens de Raad worden de omroepen niets meer dan de leveranciers van programma’s en gaan uitsluitend de kijk- en luistercijfers de dienst uitmaken. De veelzijdigheid van de Nederlandse omroep komt zo in gevaar. “Het voorstel hinkt op twee gedachten”, schrijft de Raad. Aan de ene kant moeten de omroepen hun eigen identiteit kunnen bewaren, maar aan de andere kant moeten de netten slagvaardig en efficiënt werken.
Regels
Het was beter geweest als de omroepen samen een concessie hadden gekregen in plaats van de NOS, aldus de Raad van State. In de huidige plannen worden de omroepen ingekapseld in een woud van regels en voorschriften, die zijn opgesteld door de overheid, de NOS en het Commissariaat voor de Media. De Raad van State is ook tegen de strengere normen voor de soorten programma’s van de publieke omroep. In plaats van 30 procent moeten de omroepen voor 35 procent zendtijd gaan vullen met informatie. Voor cultuurprogramma’s gaat de minimumgrens van 20 naar 25, terwijl amusement niet meer dan een kwart mag zijn. Omdat de omroepen hun werk nu goed doen is het niet duidelijk waar die verscherping voor nodig is, vindt de Raad. De overheid moet zo min mogelijk voorschrijven aan de omroepen omdat anders de vrijheid van meningsuiting in gevaar komt.
Voorwaarden
Volgens PvdA-staatssecretaris Van der Ploeg is er geen sprake van dat de overheid greep op de programma’s wil krijgen. Hij vindt het echter niet meer dan logisch dat de overheid voorwaarden stelt voor de kwaliteit en de veelzijdigheid van de omroep, zeker omdat er een concessie voor tien jaar wordt gegeven.
Na het advies van de Raad van State heeft Van der Ploeg de omroepen meer armslag gegeven. In zijn aangepaste wetsvoorstel mogen zij ten minste de helft van hun zendtijd op de netten tussen vier uur ’s middags en twaalf uur ’s nachts naar eigen inzicht indelen.
Oppositiepartij CDA, die nooit wat in de voorstellen van Van der Ploeg heeft gezien, is het van harte eens met de Raad van State. Regeringspartij PvdA vindt de kritiek zwaar overtrokken.
