Al jaren praten Teleac/NOT en de RVU over een fusie. Dat streven hebben de twee omroepen nieuw leven ingeblazen, want ze willen een educatief centrum vormen dat programma’s maakt, het educatieve aanbod van de hele Publieke Omroep coördineert en al het materiaal voor derden ontsluit. Belangrijk voor de samenleving en dus voor de legitimatie van het Hilversumse bestel, vinden de educatieve omroepen.
Educom, het samenwerkingsverband van Teleac/NOT en de RVU, organiseerde twee weken geleden een symposium naar aanleiding van de nieuwe erkenningsaanvraag. Daarbij kwamen ook de fusieplannen aan de orde. De kwestie ligt gevoelig, weten beide partijen. Programmadirecteur Aart van der Want van Teleac/NOT stelt dat zijn organisatie eerst een bedrijvenfusie heeft voorgesteld, en toen dat niet doorging een besturenfusie.
‘Maar wij kunnen de ander niet dwingen. In de erkenningsaanvraag van Educom staat nu dat we willen samenwerken en onze expertise aanwenden voor het geheel van de Publieke Omroep. De druk vanuit de buitenwereld om tot een fusie te komen neemt toe, alleen al om efficiency-redenen.’
Ook RVU-directeur Ben Groenendijk erkent dat de term fusie beladen is. ‘Er wordt al heel lang over gepraat, maar het is inderdaad nooit gelukt. Ik vind overigens niet dat de RVU daar alleen schuld aan heeft. Je moet vaststellen dat er verschillen zijn tussen de organisaties, in omvang en cultuur. Wanneer de fusie daadwerkelijk tot stand komt, weet ik niet. Dat hangt ook af van de politiek, van wat staatssecretaris Van der Laan met het bestel wil. Maar wie denkt dat er niets verandert, is wel in een heel diepe slaap gezakt.’
Zelfstandig
Een fusie hangt dus opnieuw in de lucht, maar wat voor plaats moet het nieuwe educatieve centrum binnen het bestel krijgen? Wordt het een zelfstandige organisatie, of moet het rechtstreeks onder de Raad van Bestuur van de Publieke Omroep vallen? Van der Want wil dat laatste liever niet. ‘Ik begrijp de gedachtegang erachter wel, er wordt een vergelijking getrokken tussen nieuws, lees NOS RTV, en educatie. Maar het zijn verschillende zaken: nieuws en actualiteit is meer aanbodgericht, educatie is veel meer vraaggestuurd en gericht op behoeften in de maatschappij.
Om die maatschappelijke verankering veilig te stellen is een zelfstandige positie nodig. Anders zou je een afdeling worden van een centraal orgaan, en loop je het risico dat je budget wordt gekort omdat de rechten moeten worden gekocht van blaasvoetbal in Siberië.’
Zijn RVU-collega Groenendijk ziet dat wat anders. ‘Het centrum moet een aantal functies kunnen vervullen. Dat kan als zelfstandige organisatie, in overleg met de Raad van Bestuur. Maar het kan ook anders. Zolang het centrum er komt, z’n rol kan spelen en een nauwe band heeft met het maatschappelijke veld maakt het mij niet veel uit.’
Legitimatie
In dat hele proces heeft natuurlijk ook de Raad van Bestuur een rol te spelen. Op het symposium van Teleac/NOT en de RVU werd bestuurslid Ruurd Bierman dan ook gevraagd naar de visie van de Raad. Bierman erkende dat hij en zijn collega’s, mede dankzij alle verwikkelingen rond de politieke besluitvorming, de nieuwe werkwijze, en het gedoe rond TROS, AVRO en John de Mol, nog niet zijn toegekomen aan het formuleren van een nieuwe kijk op omroep en educatie. Van der Want wijst op het verhaal van Wendy Jones, hoofd van BBC Learning en één van de sprekers op het Educom-symposium. Zij signaleerde dat de topman van de BBC voor het eerst in vijf jaar een belangrijke speech heeft gehouden over onder meer educatie net nu het Royal Charter van de Britse omroep moet worden vernieuwd.
Groenendijk herinnert aan het betoog van een andere spreker op het symposium, de Utrechtse hoogleraar pedagogiek Micha de Winter, die het belang onderstreepte van de omroep als opvoeder, die de burgers een democratische levenshouding bijbrengt. ‘Zijn boodschap sprak mij aan’, zegt Groenendijk, ‘want het komt dicht bij de kern van wat wij moeten doen. Het is van groot belang dat mensen goed georiënteerd blijven op de samenleving.
De RVU gaat zich de komende jaren meer richten op drie thema´s: de burger thuis, de burger als werknemer en de burger als democraat. Dat gaan we crossmediaal doen met vaste formules, op radio, televisie en internet en met brochures en andere publicaties, in samenhang met elkaar.’ En het centrum dat Educom wil vormen, moet volgens de RVU-directeur in Hilversum een centrale regie kunnen voeren op educatief gebied. ‘Wat heeft de samenleving eraan als er twintig educatieve loketten zijn? Eén loket is veel handiger, en wij hebben het denken daarover nu op de bestuurlijke agenda gekregen.’ [Bas Nieuwenhuijsen/Spreekbuis/Radio.NL]
