Paul Newman was het prototype van de knappe man, maar hij speelde lang niet altijd de charmeur. Hij koos vaak rollen als rebelse types en slechteriken.
(Novum/AP) – Al vroeg in zijn carrière werd Paul Newman, vrijdag op 83-jarige leeftijd overleden aan kanker, voor het eerst genomineerd voor een Oscar. Dat was in 1958, voor zijn rol als verbitterde, alcoholische ex-topsporter in ‘Cat on a hot tin roof’. Het zou nog bijna dertig jaar duren voor hij zijn eerste nominatie verzilverde: in 1987 kreeg hij een Oscar voor ‘The color of money’. Het jaar daarvoor had hij wel al een ere-Oscar gekregen voor zijn vele memorabele rollen en zijn toewijding aan zijn vak.
Zijn doorbraak als acteur beleefde Newman in 1955, een jaar na zijn filmdebuut, als verminkte bokser in de televisiefilm ‘The Battler’. Eigenlijk zou James Dean die rol spelen, maar die kwam in dat jaar om het leven bij een auto-ongeluk. Ruim tien jaar en een stuk of 25 films later was hij uitgegroeid tot een van de populairste mannelijke filmsterren ter wereld. In zijn hele loopbaan speelde hij meer dan vijftig hoofdrollen, in films als ‘Exodus’ (1960), ‘The Hustler’ (’61), ‘Cool hand Luke’ (’67), ‘Butch Cassidy and the Sundance kid’ (’69), ‘The Sting’ (’73), ‘Absence of Malice’ (’81) en ‘The verdict’ (’82). Met zijn bijna lichtgevende blauwe ogen was Newman het prototype van de knappe man, maar hij speelde lang niet altijd de charmeur. Recensenten waardeerden vooral de overtuigende manier waarop hij rebelse types, slechteriken en ‘losers’ speelde.
Ook in het echte leven ging zijn hart uit naar underdogs en de zwakkeren in de samenleving. Hij ageerde fel tegen de oorlog in Vietnam en zette zich in voor de burgerrechten. Als linkse actievoerder belandde hij op de ‘vijandenlijst’ van president Richard Nixon en hij mocht graag zeggen dat hij dat als een van zijn grootste prestaties beschouwde. Robert Redford, Newmans gabber in zowel ‘Butch Cassidy’ als ‘The Sting’, zei een echte vriend te hebben verloren. “Mijn leven -en dit land- hebben aan kwaliteit gewonnen doordat hij er was”, aldus Redford.
Omdat het acteren hem verveelde, stortte Newman zich in de jaren ’70 op het autoracen. Als professioneel autocoureur haalde hij met zijn team een aantal successen. “Racen is voor mij de beste manier om alle Hollywood-onzin achter me te laten”, zei hij in 1979 tegen het tijdschrift People.
Newman bleef wel gewoon films maken en Oscarnominaties in de wacht slepen. Pas in mei vorig jaar maakte hij bekend dat hij was gestopt met acteren. “Ik kan als acteur niet meer het niveau halen dat ik zou willen”, zei hij toen. “Je begint je geheugen te verliezen, je zelfvertrouwen, je inventiviteit. Dus dat boek is voor mij uit.”
In de loop der jaren werd Newman tien keer genomineerd voor een Oscar, de laatste keer voor zijn bijrol in ‘The road to perdition’ uit 2002. Een keer werd hij genomineerd als producent. In 1994 kreeg hij zijn tweede ere-Oscar, voor zijn liefdadigheidswerk.
Newman was sinds 1958 getrouwd met de actrice Joanne Woodward, met wie hij in dat jaar te zien was in ‘The long hot summer’. Hij regisseerde haar ook verschillende keren.
[Novum]
