De Nederlandse popstations besteden veel aandacht aan hun vormgeving. Da’s logisch want DJ’s zijn zeer exclusief zoals ik in mijn vorige column (nummer 36) al uitlegde (heb je trouwens de update van die column gezien?). Als station investeer je bergen geld in je jocks, en je wilt dan ook dat de luisteraar dan ook weet wie dat geld opgehoest heeft.
Maar goed, vormgeving is nu eenmaal belangrijk en de grote Nederlandse stations geven dan ook bakken met geld uit aan hun jinglepakketten. Omdat Nederlander een klein kikkerlandje is, denken we eigenlijk niet na over hoe exclusief die pakketten nu eigenlijk zijn.
Enige tijd geleden had mijn ‘niet betalende’ baas al zo’n voorbeeld op zijn weblog staan. Een droom sloeg aan diggelen. De supersound van Veronica blijkt gewoon gedeeld te worden met KHTR in St Louis, Missouri. Luister maar eens naar deze jingles. En dan naar deze van Veronica. Je begrijpt ineens waarom het 103 in het Engels wordt gezongen. Dat was gewoon goedkoper, want toch al opgenomen.
Dat veel jingles uit de VS komen is niet verwonderlijk. Daar zijn ze namelijk uitgevonden. Er zijn hier zoveel verschillende stations, dat het wel handig was om een leuk herkenbaar deuntje (officieel: een audiologo) met daarover je naam te hebben. Daarnaast is het leuk als dat deuntje goed past bij het station wat je hebt. Klassieke radio klinkt anders dan hitradio en sportradio. Zo werden jingles eigenlijk minihitjes. Ik geloof dat 538 ook ooit een zomerjingle heeft gehad die ze later nog op single hebben uitgebracht omdat de jingle zo’n succes is.
Veronica is trouwens niet de enige die gebruik maakte van buitenlandse jingles. Ook de TROS. Luister naar dit ‘winnende’ pakket uit de VS, en deze jingles en deze filler.
Als je nu goed naar dat winnende pakket geluisterd hebt, is het je misschien al opgevallen dat die jingles niet allemaal van hetzelfde station waren. Ff goed opletten en je hoort dat de demo zowel voor K-News 99 als 93 KHJ is. Nou zul je denken: “Potverdikkie. Da’s nou ook niet leuk voor die stations, hebben ze dezelfde jingles. Nu hoort de luisteraar het verschil niet meer.” Maar dan vergeet je dat radio in grote VS heel anders werkt dan in het piepkleine Nederland.
Waar in Nederland gedaan wordt alsof je als zender niet kunt bestaan zonder landelijk netwerk, zijn de meeste stations hier gewone lokalo’s. Het land is domweg te groot om een dekkend net te hebben, dat zie je eigenlijk in Nederland al. Bovendien bestrijkt het land zulke verschillende gebieden dat het weinig nuttig is om een landelijke zender te hebben. Het weerbericht in Alaska is namelijk meestal nogal anders dan dat in Hawaii, net als de muziekvoorkeur. Mensen in New York City houden van sportradio over de Yankees, de Mets en de Knicks, maar mensen hier in Columbus, Ohio willen echt alleen maar weten hoe het met hun Buckeye footballers gaat.
[En mocht je denken dat de Buckeye’s een onbetekenend clubje zijn: ‘we’ waren vorig jaar nationaal college kampioen football, en het stadion hier op de campus is groter dan alle voetbalstadions in Europa: er gaan 101.568 man in. ‘The shoe’ is dus ook groter dan de stadions de Yankees, de Mets en de Knicks. En dat voor 8 thuiswedstrijden per jaar. Ik moet nog eens over de absolute footballgekte hier schrijven.]
Nu is het ook weer niet efficient om duizenden individuele stationnetjes te hebben, en zo ontstaan netwerken van stations die min of meer hetzelfde uitzenden, maar wel een ander uitzendgebied hebben. En dan is het ook wel zo efficient om hetzelfde jingle pakket te hebben. Of, als je een onafhankelijk stationnetje aan de oostkust bent, kun je best dezelfde jingles hebben als een ander onafhankelijk station aan de westkust. Die jingle pakketten kunnen dan ook best wel weer in het buitenland, nog verder weg gebruikt worden.
In Europa worden inmiddels ook jingles gemaakt. En zo krijg je dat 3fm en een stationnetje in de hoofdstad van ons buurland, dezelfde jingles hebben. Jinglebedrijven lachen zich inmiddels suf. Die verkopen hetzelfde spul gewoon twee keer. Hier een voorbeeldje van wat ouwe 538 jingles in de aanbieding voor de Engelstalige markt.
De leukste en grootste set van hergebruikte jingels vind ik deze. Deze compilatie van het legendarische 66 WNBC begint met exact dezelfde jingle, maar dan in het Engels. Deze zit er ook in. Het leuke van deze voorbeelden vind ik dat wij in Nederland die jingels onmiddelijk associeren met het donkerbruine stemgeluid van Tom Mulder die lekkere gouwe ouwe draait terwijl de koffie klaar staat. 66 WNBC was in New York het station AM (!) station waarop de beste hits te horen waren. Een soort 538 dus. Een of andere Howard Stern draaide daar ooit nog plaatjes (met excuses voor de waardeloze kwaliteit van het fragment). Hier nog wat voorbeelden van dezelfde jingle maar dan op andere stations van het NBC netwerk uit Boston, Chicago en Maine. En nog twee, nu uit Bangor en daar waar je vrienden zijn (de kroeg?).
Al met al vermakelijke info dacht ik zo. Je hoort nog eens wat maar dan op de RadioWereld. Als je echter nog meer van dit soort onzin wilt weten, dan moet je ff kijken bij het genootschap radiojingles en tunes. Daar vind je bergen met links naar relevante sites. Die jongens weten echt alles van jingles.
Vriendelijke groet,
Jasper,
Uw Vliegende Radiowereldreporter,
die wegens omstandigheden even geen tv heeft en dus heel verveeld het web afstruint.
PS: Al deze fragmenten zijn her en der van het net gerukt. Het gaat te ver om alle bronnen te vermelden. Bovendien vermelden de meeste jingleproducenten hun naam zelf wel in de files. Ik hoop dat niemand zich druk maakt over copyright en zo, ik gebruik de mp3tjes alleen maar als illustratie. Iedereen bedankt. Mocht je wel vinden dat ik onrechtmatig gebruik maak van je jingle, laat het dan ff weten, dan haal ik hem weg.
[Update]
PS: Iemand wees me erop dat het 103 Veronica frament hierboven nooit op Veronica gebruikt is. Het is door een knutselaar bij mekaar geknipt, onder andere door gebruik te maken van de KHTR jingles. Een superuniek fragment dus: nooit gebruikte jingels die toch heel vertrouwd klinken. Goed knip en plak werk dus.
