Al vanaf het begin van de jaren 80 vind ik persoonlijk de vormgeving van een radiostation één van de allerbelangrijkste dingen. Naast de vormgeving van het station op uiterlijke vlak is ook de audiovisuele vormgeving van groot belang. We gaan terug in de tijd en vliegen met snelvaart door de radiogeschiedenis heen.
1981 schrijven we als Robert Rotgans in Rotterdam het radiostation Atlantis de lucht in slingert, Rotgans wist toen 1 ding zeker. Je moet opvallen op de radio. Dat doet hij goed. Op presentatiefront heeft hij goedgebekte mensen aangetrokken. Vooral Rotgans zelf (met zijn Contrautje altijd naast hem staand) en Robert Tilman zijn de belangrijkste hiervan. Daarnaast gebruikt Rotgans nog een andere, toen nog haast nooit gebruikte troef, namelijk de limiter. Het geluid werd zo afgeregeld dat het voor iedereen zonder naar de frequentiemeter te kijken te horen was dat men was afgestemd op Atlantis. Een nieuwe rage in radioland was geboren.
In de midden jaren tachtig zijn er natuurlijk meer omroepen die gebruik maken van de importantie van vormgeving. Ikzelf vind Keizerstad nog steeds een van de creatievelingen als het om gebruik van jingles gaat in die tijd. Met goed doordachte one liners en voor die tijd spectaculaire stationpromo’s en stationssong viel men in de drukke Gelderse ether op. Het succes van Keizerstad kan men in mijn ogen voor een groot deel toewijden aan het goede, maar zeker ook dure, jingle inkoopbeleid.
Natuurlijk spelen landelijke publieke zenders ook in op het thema vormgeving. De AVRO, TROS en natuurlijk Veronica voorop lopend in de rij. Bij deze omroepen komt dan ook voor het eerst het woord vormgever voor als functie omschrijving op de loonlijsten.
Niet alleen jingles en geluid maar ook de stemmen van dj’s en presentatoren gaan een steeds groter wordend deel worden van het begrip radiovormgeving. 1993 valt voor mij persoonlijk een stem op Radio Noordzee Nationaal op. Nog nooit eerder heb ik echt rillingen over mijn lijf gevoeld als gevolg van een radiostem. De eerste en tot nu toe laatste welke dit echt wel lukte was Bart Luchtzinger. De combinatie van de goede Nederlandse muziek en zijn stem was er één welke ik nooit vergeten zou en ik vraag me nog dagelijks af waarom zenders als Noordzee FM en Radio Nationaal (in het gepresenteerde gedeelte dan) nooit meer gedacht hebben aan deze bovengenoemde combinatie.
Tegenwoordig vinden alleen commerciële omroepen volgens mij vormgevers nog van groot belang want op deze zenders wordt hieraan nog het meeste gedaan. De huidige publieke radio omroep doet een poging ertoe maar meer dan dat is het niet. Waarschijnlijk moeten ze daar niet zo hard presteren als bij commerciële omroepen omdat de miljoenen eurootjes daar toch wel binnenkomen. Al heb je het luistercijfer 0 voor een programma toch mag een zender in het publiekbestel toch nog iets van 15 miljoen euro per jaar van de Nederlandse belastingbetaler afsnoepen. Misschien dat de nieuwe politieke stroming dit ook eens onder de loep gaat nemen en ervoor zorgt dat naast een landelijk dekkende nieuwszender, welke best wel wat geld mag kosten, andere publieke zenders mogen snoepen uit de publieke omroepgeldenpot naar rato van het aantal luisteraars. Misschien dat het beroep van radiovormgever dan bij deze publieke zenders ook weer met respect wordt vervult.
