Onlangs ging de campagne “Tegenflits” van start op initiatief van een aantal radiopiraten.
Dit als reactie op de actie “Etherflits” van het Agentschap Telecom waarmee men de ether van radiopiraten wil ontdoen. Zelf had ik het idee dat het verschijnsel radiopiraat zo langzamerhand al was uitgestorven, maar dat is duidelijk niet het geval. Hetzelfde geldt voor de eeuwige strijd om legalisatie die de radiopiraten als sinds het begin van hun bestaan voeren.
Zelf ben ik ook een tijdje radiopiraat geweest bij het station wat later door de oprichter en mij in legale vorm is voortgezet. Hoe je het ook wendt of keert, het heeft wel wat om radiopiraat te zijn.
Omdat veel radiopiraten alleen in het weekend uitzenden leef je de hele week toe naar je programma.
Ook de spanning van het uitzenden vanuit een hok dat de titel “studio” nauwelijks waard is, terwijl de Radio Controle Dienst ieder moment kan binnenvallen, is onbetaalbaar.
De bevlogenheid die radiomakers over het algemeen in ruime mate bezitten is met name bij radiopiraten terug te vinden. Er zijn nog altijd radiopiraten die zonder blikken of blozen bakken geld uitgeven aan studioapparatuur en jinglepakketten in de wetenschap dat de RCD spoedig de nieuwe eigenaar kan zijn. De veelgehoorde klacht dat piraten vaak met een overdreven grote politiemacht uit de lucht worden gehaald heeft ook een reden. Er zijn namelijk stations die de RCD doorgaans op een allesbehalve warme ontvangst trakteren en het “fort” fanatiek verdedigen.
Ik kan uit ervaring vertellen dat deze opsporingsambtenaren – althans in mijn tijd – echt de beroerdste niet waren, mits je je zelf ook soepel opstelde. Dan waren de heren vaak zelfs bereid om niet al teveel studioapparatuur in beslag te nemen. Een collega-radiopiraat die bij de eerste inval meende de auto van de RCD stiekem te moeten verbouwen kwam er bij de tweede inval wat minder bekaaid af. Naar verluid zijn zelfs de stopcontacten en het studiotapijt in beslag genomen.
Radiopiraten claimen graag dat zij een functie hebben in de ether en helemaal ongelijk kun je ze niet geven. Veel piraten draaien namelijk muziek die op legale zenders niet of nauwelijks aan bod komt. Je kunt je afvragen of er nog steeds markt is voor b.v. de eeuwige danceclassics uit de jaren ’80, maar het schijnt dat Nederlandstalige muziek bijna haar hele populariteit aan deze piraten heeft te danken.
Met name de piraten in het noorden en het oosten van het land strijden nog altijd serieus voor legalisatie omdat zij menen hier recht op te hebben.
Het argument dat hiervoor wordt aangevoerd is steevast dat de ether zonder de piraten verstoken zal blijven van muziek waaraan anders niet of nauwelijks aandacht wordt besteed. “We doen het voor de muziek en niet voor onszelf”, is een veelgehoorde uitspraak in piratenkringen. Goede intenties en liefde voor muziek kan de radiopiraten zeker niet ontzegd worden.Je kunt mij echter niet wijsmaken dat het puur en alleen om de muziek gaat.
Ook ik ging er als radiopiraat prat op muziek te draaien waar destijds weinig aandacht aan werd besteed en dus een uitermate belangrijk programma te presenteren. Bovenal vond ik het echter ook gewoon leuk om radio te maken en ik twijfel er niet aan dat dit bij radiopiraten net zo is. Net als de meeste radiomakers zijn piraten ook gewoon zwaar geïnfecteerd met het radiovirus met weinig kans op genezing, als men dat al zou willen.
Zo bekeken zijn radiopiraten gewoon radiomakers die om wat voor reden dan ook niet bij de gevestigde stations kunnen of willen en dit als rechtvaardiging aangrijpen om een illegaal station te starten. Men ziet een plekje bij de legale stations, waar behoorlijke weerzin tegen bestaat, meestal niet zitten. Op de site van Tegenflits bijvoorbeeld wordt regelmatig de vrees geuit dat de Nederlandse ether spoedig vergeven zal zijn van “inhoudsloze Sky Radio-klonen”.
Het valt niet te ontkennen dat piraten vaak muziek brengen waar weinig aandacht aan wordt besteed door de gevestigde stations.
Om dit echter te gebruiken als rechtvaardiging voor illegale uitzendingen is wel wat kort door de bocht.
Allereerst is het niet te rechtvaardigen om je frequentieruimte, die door andere stations duur wordt betaald, toe te eigenen omdat het bestaande aanbod je niet aanstaat. Verder zouden zowel de radiopiraten als de artiesten wiens muziek zij draaien meer gebaat zijn bij een legaal initiatief.
Ik kan uit eigen ervaring vertellen dat het soms onbegonnen werk lijkt om een legaal radiostation op poten te zetten en in de lucht te houden. Als radiopiraten echter serieus radio willen maken en ‘andere’ muziek aan de man willen brengen is een legaal station de enige redelijke optie met toekomstperspectief.
Een legaal station biedt veel grotere mogelijkheden op het gebied van o.a. continuïteit, het bereiken van luisteraars, professionele bedrijfsvoering en zo kan ik nog wel even doorgaan. Ook lopen de gedraaide artiesten inkomsten uit auteursrechten mis, al wordt dit wellicht goedgemaakt doordat hun muziek bij een groter publiek onder de aandacht komt.
Het argument dat piraten gelegaliseerd moeten worden omdat ze aandacht besteden aan ondergewaardeerde muziek is dus nogal dun. Men zou er beter aan doen tijd en geld te investeren in een soortgelijk legaal station. Dit zal waarschijnlijk hogere kosten met zich meebrengen maar daar staat tegenover dat het betalen van de boetes en vervangen van in beslag genomen apparatuur weggegooid geld is. Of je het nu leuk vindt of niet, deze strijd om legalisatie is bij voorbaat verloren.
Er zijn mogelijkheden tot het oprichten van of aansluiting zoeken bij een (niet-landelijk) publiek station.
Hoewel de frequentieruimte beperkt is, is het starten van een commercieel station ook zeker een optie. Als een dergelijk station in afwachting van en FM-frequentie eerst alleen op de kabel uitzendt zijn de kosten te overzien. Wel zullen piraten hierbij hun weerstand tegen de ‘gevestigde radio-orde’ moeten overwinnen en bereid zijn tijd en geld in een legaal radiostation te investeren. Als zo’n station vervolgens een succes wordt heeft deze voormalige piraat haar (economische) bestaansrecht bewezen. En dát is pas echte strijd om legalisatie.
