De belangrijkste taak van lokale en regionale publieke zenders is om te zorgen voor lokale en regionale verslaggeving over nieuws, sport en cultuur. Er zit bij de zenders veel kennis over die onderwerpen, maar helaas blijkt het moeilijk om met nieuws en cultuur een zender te vullen. Hoewel sommige regionale zenders het best beluisterde station in hun provincie zijn, gaat ook op die succesvolle zenders ‘s avonds en ‘s nachts vaak de iPod aan.
Veel lokale zenders hebben enorme budgettaire problemen, en draaien veelal noodgedwongen met goed bedoelende maar weinig deskundige vrijwilligers.
Daarbij moeten de lokale en regionale stations ook nog eens concurreren met de NPO, die op Radio 1 en 2 heel veel geld besteed aan goede nieuws- en sportverslaggeving, en cultuur.
Deze column heeft als doel die concurrentie tussen nationaal enerzijds en regionaal en lokaal anderzijds om te vormen tot een synergie waarin al die partijen elkaar versterken in plaats van beconcurreren. Het is eigenlijk raar dat in een klein land als Nederland lokale, regionale en nationale publieke omroepen gedwongen worden om niet alleen met de commerciële zenders, maar ook met elkaar te concurreren. Dit is uiterst inefficiënt en geldverspilling.
Die synergie kan bereikt worden door Radio 1 en 2 respectievelijk te gebruiken als raamprogramma voor lokale en regionale zenders. In het buitenland is dit heel gewoon. In de VS is er geen nationale publieke omroep en gebruiken lokale publieke stations de programma’s van NPR in hun programmering. In die programma’s zit ruimte voor lokaal nieuws, weer en verkeer.
In Noordrijn-Westfalen in Duitsland gebruiken ruim veertig lokale commerciële stations het raamprogramma van Radio NRW. In de spits brengen de radiostations eigen programma’s, terwijl de rest van de dag het programma van Radio NRW wordt overgenomen. Wel wordt overdag tijdens deze uren netjes lokaal nieuws, weer en verkeer uitgezonden op de halve uren. In België brengt Radio 2 met groot succes een mix van centrale en regionale programma’s: de zender heeft een marktaandeel van rond de 30% in Vlaanderen.
Radio 1 zou zo geprogrammeerd kunnen worden dat lokale zenders tussen :10 en :20 over hun lokale nieuws brengen, terwijl de regionale zenders tussen :40 en :50 hetzelfde doen. In die blokken van 10 minuten kan lokaal en regionaal nieuws, sport, weer en verkeer behandeld worden. In de spits zouden de blokken langer kunnen zijn. De toevoeging van lokaal en regionaal nieuws zou ook voor de programmering van Radio 1 een verbetering zijn. Radio 1 fantastisch wat betreft nationaal en internationaal nieuws, maar laat gaten vallen in regionale en lokale verslaggeving. Bij calamiteiten wordt er zelfs gevochten om de lokale verslaggevers. De luisteraar hoeft niet meer langs drie zenders te zappen om zowel de uitslagen van de eredivisie als van de lokale teams te horen. Kortom: Iedereen wint.
Lokale en regionale stations kunnen op deze manier ook meer bereiken met minder mensen. Ze hoeven namelijk geen dagvullend programma met veel herhaling meer te brengen en kunnen de vrijgekomen manuren gebruiken om de content beter te maken en beter op te leiden. Radio 1 hoeft per saldo niet eens veel zendtijd “in te leveren”, zeker als er voor gekozen wordt om de muziek die nu uitgezonden wordt te plaatsen in de blokjes voor lokaal en regionaal nieuws. De rest van die blokken kan gevuld worden met achtergrond en service. Radio 1 moet die tijd wel vullen omdat niet alle lokale omroepen ieder blok zullen vullen.
Radio 2 kan de cultuurzender van Nederland worden, waarbij regionale omroepen de kans krijgen om hun regionale service- en cultuurprogramma’s uit te zenden wanneer dat hun uitkomt, en de rest van de tijd kunnen profiteren van de kwaliteit van Radio 2. Er kan zelfs gedacht worden om op het halve uur de regionale zenders kort regionaal nieuws, weer en verkeer te laten brengen zoals in Noordrijn-Westfalen. Mensen in Groningen en Limburg zitten namelijk echt niet te wachten om de files in de Randstad en het weer aan de westkust.
Radio 2 zal zijn format moeten aanpassen zodat de programma’s een goede omlijsting zijn van de programma’s van de regionale zenders. Er zal hierdoor meer plek zijn voor cultuur- en cabaretprogramma’s zoals die recent het veld hebben moeten ruimen. Door de kwaliteit van de regionale publieke omroepen en Radio 2 te bundelen moet een geweldige zender te maken zijn, zeker als de zenderredactie ook het volkse repertoire omarmt.
Technisch kan dit gerealiseerd worden door Radio 1 niet meer als nationale zender uit te zenden, maar louter via de frequenties van de lokale publieke stations. Radio 2 zou verhuizen naar de regionale frequenties. De lokale zenders krijgen allemaal hun eigen Radio 1 stream aangeleverd en prikken daar naar hartenlust in. Voor de komst van de automatische shufflecomputer werd dit ‘s avonds en ‘s nachts al vaak gedaan.
De regionale zenders kunnen hun blokjes voor Radio 1 een paar minuten eerder opnemen en doorsluizen naar de lokale stations. Dit gebeurt al veel met het Novum nieuws en de commerciële verkeersinfo, zoals we ooit al in een podcast lieten horen. Autoluisteraars kunnen via de RDS bij de zender gehouden worden, zoals dit al gebeurd bij de nationale publieke en commerciële zenders, en sommige regionale en lokale zenders.
De zenders moeten overigens wel compleet anders denken. In plaats van te denken over hoe een zender gevuld gaat worden, moeten alle publieke omroepen, nationaal, regionaal en lokaal, gaan denken over hoe ze hun content het best kunnen passen binnen het geboden raamwerk. Bij de regionale zenders en lokale zenders valt de druk weg om een hele zender te vullen, en bij Radio 1 en 2 zal er goed gekeken moeten worden hoe hun content het beste aangeboden kan worden, terwijl er rekening mee gehouden moet worden dat delen van of hele programma’s weggedrukt worden door lokale en regionale omroepen. Dit is een goede vorm van interne concurrentie die programmamakers scherp houdt.
De frequenties van vooral lokale radiostations worden in dit model eindelijk goed beluisterd. Op dit moment zijn veel van die frequenties onbeluisterde etherruimte en dat is zonde. Ook komen de nationale frequentiepakketten van Radio 1 en 2 vrij. Die kunnen voor andere doeleinden ingezet worden. Radio 5 Nostalia zou full-time op FM kunnen komen. De overheid zou een extra commercieel nationaal netwerk kunnen creëren, of dat door wat omvormingen misschien wat meer regionale commerciële frequenties te creëren of bestaande regionale netwerken uit te breiden.[VRR]
Lees meer columns
