De radiodeejay is een grappig verschijnsel in de wereld. Aangezien ik er zelf ook één ben leek het me wel eens leuk om het fenomeen van kindsafaan te bekijken en zo te zien hoe iemand er eigenlijk toe komt om bij de radio te gaan, laat staan er je beroep van te maken.
Natuurlijk is het eerste wat ook in mij opkomt ‘mensen vermaken, mooie muziek delen!’ maar stiekem weet ook ik dat er meer achter schuil gaat.
Laten we eens teruggaan naar mijn kinderjaren. Als 8 jarig jochie fietste ik al met een stoere gele bmx crossfiets door de straten van mijn geboortedorp. Maar dat was niet genoeg, ik moest meer opvallen. Dus zeurde ik net zo lang totdat er een gele speaker op het stuur bevestigd werd door mijn vader waar sirenegeluiden uitkwamen en ik d.m.v. mijn allereerste microfoon ook dingen kon roepen naar vriendjes uit de klas of onschuldige voorbijgangers.
Maar dit was het ook nog niet helemaal, er moest een grote oranje vlag achterop en met wasknijpers werden er kaarten tussen de spaken bevestigd die spontaan kabaal maakten als ik langsfietste. Zie daar, mijn eerste drive in show was geboren, de Grote Gele PK BM roadshow 🙂
En eigenlijk is er in de 32 jaar daarna weinig veranderd. De microfoon werd beter, de speakers en het publiek groter. Toch ging het in eerste instantie allemaal om aandacht trekken. Kwam ik dat als kind thuis dan te kort? Integendeel, mijn ouders gaven mij alle aandacht van de wereld en als ik dat niet kreeg dan zorgde ik wel dat ik het kreeg door me aan te stellen. Idem in de klas, waar ik sowieso al opviel door meestal het hoogste cijfer van de klas te halen. Iets met te makkelijke leerstof. En met grappen en grollen zorgde ik ook al op de lagere school voor het entertainment.
In de psychologie hebben ze het dan over ego. Altijd aandacht trekken, zorgen dat je gezien en gehoord wordt en de mooie sier maken met iets, ook al is het niet van jezelf. Iets waar wij deejays sowieso wel goed in zijn, pronken met andermans veren. Want laten we eerlijk zijn: al die mooie muziek die we draaien of waar we jou op laten dansen is zelden van onszelf. Dan heb ik het natuurlijk alleen over de radiodeejays he, natuurlijk zijn er ook de Tiësto’s en Afrojack’s van deze wereld, die wél hun eigen werk maken en laten horen en dus veel meer recht hebben op de titel artiest.
De vraag is dan ook; kan de radiodeejay wel zonder ego, of zou hij dan wel een ander beroep gaan doen, buiten de spotlights. En bestaat het fenomeen over 25 jaar nog, want (nieuwe) muziek kan iedereen overal vandaan halen tegenwoordig en voor de titel van een nummer hoef je ook niet te wachten totdat die man of vrouw op de radio zegt hoe het heet.
Je moet ook wel een beetje gek zijn om in een stukje metaal te praten waar 150.000 mensen of nog meer naar luisteren die je niet kent en niet ziet. Redelijk schizofrene situatie 🙂 Als je als radiodeejay je ego helemaal opblaast in de studio dan wordt het al gauw een ‘kijk mij eens speciaal zijn’ showtje waar de luisteraar in de jaren 70, 80 en 90 misschien nog wel op zat te wachten, maar sinds internet en met name social media word je al vrij snel keihard afgestraft. Nederland kent inmiddels meer Bekende Nederlanders dan straatnaambordjes dus je kunt niet meer je hele radioprogramma ophangen aan het feit dat een boel mensen je naam kennen. En al die naamjingles iedere 10 minuten maken het er ook niet fraaier op 🙂
Waar dan wel aan? Ervaring leert dat je eigenlijk tegenwoordig het best tot je recht komt op de radio als je jezelf volledig in dienst stelt van de luisteraar. Wat wil deze horen, waar is hij/zij in geïnteresseerd (en vooral wat niet) en wat zijn de leukste kanten van je unieke persoonlijkheid en interesses waar je de luisteraar mee kunt vermaken, als ware het een vriend die bij je op bezoek komt. Ik heb wel eens een Amerikaanse radiogoeroe horen zeggen dat je eigenlijk je radioprogramma moet doen zoals je je (als het goed is..) gedraagt op een eerste date: praat niet teveel over jezelf, wees geïnteresseerd in de ander (de luisteraar) en probeer het hem/haar naar de zin te maken, zonder slijmerig over te komen.
Geef jezelf prijs door kleine anekdotes. En je laat automatisch ook zien hoe je bent door hoe je met de serveerster (een sidekick, collegajock of luisteraar aan de telefoon) omgaat. Aan de hand daarvan vormt je date (de luisteraar) zich een beeld van jou. Een personality zijn op de radio betekent dus niet, wat velen van ons in het begin denken, de hele tijd over jezelf praten en jezelf belangrijk(er) maken dan wat dan ook. Dat is ego en van een egoïst op de radio wordt niemand vrolijk, behalve de egoïst zelf.
En wij radiodeejays staan natuurlijk in het begin al met 2-0 achter bij een (nieuwe) luisteraar. Wie is hij dat ie denkt dat hij mij aan het lachen kan maken, waarom moet hij zo nodig op de radio. Dus iedere schijn van ‘vol van jezelf zijn’ moet je eigenlijk proberen te voorkomen. Uit onderzoek komt ook keer op keer naar voren dat luisteraars het het leukst vinden als je jezelf niet te serieus neemt of nog liever jezelf te kakken zet. Dat oude truukje van een luisteraar die in de uitzending komt afzeiken of je arrogant opstellen richting hem/haar wordt in deze tijd al helemaal niet meer getolereerd. Zeker de Nederlandse radioluisteraar trekt het slecht als je jezelf neerzet als ster on-air. Doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg. Niet voor niets is Edwin Evers als jaren de populairste deejay en Marco Borsato de populairste zanger.
Wat wil je nou eigenlijk zeggen met dit stukje PK? Nou dat wij radiodeejays (ook ik dus!) ons keer op keer moeten afvragen of we voor onszelf en ons (opgeblazen) ego radio zitten te maken of voor de luisteraar. Een bordje op de studiodeur met ‘laat hier je ego achter’ en eentje in de studio met ‘wat heeft de luisteraar hieraan?’ zou wellicht een handig hulpmiddel kunnen zijn 🙂 Maarja, of mijn ego hier tegen kan? Denk dat het binnen de kortste keren in de prullenbak ligt, haha. Toch denk ik dat dit uiteindelijk de enige manier is waarop wij radiodeejays over 10 of 20 jaar ook nog bestaansrecht hebben: je opstellen als iemand die net zo normaal is als iedereen, kwetsbaar durven zijn en vriendelijk en de luisteraar juist op een voetstuk plaatsen ipv jezelf. On-air, off-air, online, offline. Weg met die posters waar ik nog net op pas met m’n grote hoofd, nu is het de beurt aan de luisteraar!
Een begin is een Hall of Fame die ik een tijdje terug gestart ben op m’n soundcloudkanaal, met louter fragmenten van luisteraars die on-air waren en hun 2 minutes of fame. Een volgende stap zou een fotoboek met foto’s en anekdotes van luisteraars kunnen zijn, waar ik af en toe eens in kan bladeren vlak voor of tijdens de show. Ook een mooie reminder voor wie je daar zit. NIET VOOR JEZELF DUS PATRICK 😉
Patrick Kicken, SuperStar DJ 😉 bij Radio Veronica, 4x per week in de middag van 16 uur – 20 uur.
