De BBC heeft vorige week de bitrates van een aantal van haar landelijke radiostations via Digital Audio Broadcasting (DAB) gewijzigd. Om permanent ruimte te creëren voor het station ‘Five Live Sports Extra’, zijn de bitrates van ‘Radio 3’ en ‘Five Live’ verlaagd. Het besluit van de BBC volgt nadat er bekend is geworden dat er geen tweede landelijk multiplex komt voor de omroep.
Van tijdelijke verlaging…
Tot voorkort was het radiostation Five Live Sports Extra slechts enkele uren per dag in de lucht, met als gevolgd dat de bitrates van een aantal andere BBC stations tijdelijk verlaagd werd. Zo ging de bitrate van het klassieke station Radio 3 omlaag van 192 kbps stereo naar 160kbps joint stereo, terwijl Radio 4 zakte van 128 kbps joint stereo naar 80 kbps mono. Hierdoor kon Five Live Sports Extra uitzenden in 80 kbps mono.
Het voordeel van uitzenden in joint stereo in plaats van ‘normaal’ stereo zorgt ervoor dat er minder capaciteit benodigd is ten opzichte van ‘normaal’ stereo. Dit komt doordat stereo ook daadwerkelijk als twee kanalen gecodeerd wordt, terwijl bij joint stereo op één kanaal gecodeerd wordt, wat beide kanalen gemeen hebben. Alleen de verschillen worden apart gecodeerd. Het moge duidelijk zijn dat mono uitzendingen nog minder capaciteit benodigd hebben.
…naar permanente oplossing
Het tijdelijk verlagen van de bitrates van Radio 3 en 4 voor Five Live Sports Extra was eigenlijk maar een noodoplossing. De BBC had namelijk altijd nog de stiekeme hoop dat het de beschikking zou krijgen over een tweede landelijk DAB multiplex. Vorige maand kwam er echter definitief een eind aan deze hoop. Tijdens de Regionale Radio Conferentie (RRC06) in Genève wist het Verenigd Koninkrijk slechts ruimte te bemachtigen voor één extra landelijk multiplex in plaats van de gevraagde twee. De verkregen capaciteit voor een landelijk multiplex zal echter ingezet gaan worden voor commerciële radiostations en niet voor de BBC.
Het lijkt daarop dat de BBC nu voor een definitieve oplossing heeft gekozen voor Five Live Sports Extra. Hiervoor zal de klassieke zender Radio 3 voortaan uitzenden in 160 kbps in plaats van 192 kbps. De nieuws en sportzender Five Live zendt nu met een bitrate van 64 kbps uit in plaats van 80 kbps. Five Live Sports Extra zendt nu continue uit met een bitrate van 32 kbps. Indien er geen uitzendingen zijn van het station zijn wordt er een doorlopende boodschap uitgezonden. BBC Radio 4 blijft gespaard en blijft nu continue uitzenden met een bitrate van 128 kbps.
Geluidskwaliteit
Het verlagen van de bitrates van de stations heeft tot gevolg dat de geluidskwaliteit achteruit is gegaan. Immers hoe lager de bitrate, des te slechter de geluidskwaliteit. Dit is te vergelijken met mp3-bestand. Hier bepaald de bitrate ook voor een groot deel de geluidskwaliteit.
Voor Five Live zal het verlagen van de bitrate minder gevolgen hebben voor de geluidskwaliteit dan voor Radio 3. Dit station zendt overwegend klassieke muziek uit (net als Radio 4 in Nederland) en vooral bij deze muzieksoort is geluidskwaliteit erg belangrijk. Op het forum van BBC Radio 3 zijn dan ook veel boze reacties te lezen over het besluit van de BBC om de bitrate van Radio 3 te verlagen. De BBC zegt echter dat de achteruitgang van kwaliteit wel mee valt. Doordat er het geluid nu op een andere manier gecodeerd wordt, zou er ondanks de verlaging nauwelijks spraken zijn van een verslechtering van de geluidskwaliteit.
Technologie achterhaald
Het grote probleem van de DAB is momenteel dat de huidige DAB technologie nog gebaseerd is op MPEG 2 (MP2). Deze technologie dateert nog uit de jaren ’80 en is inmiddels veroudert. Het nadeel van MP2 is namelijk dat het een hogere bitrate (dus meer capaciteit) benodigd dan bijvoorbeeld MP3. Want waar MP3 128 kbps (bijna cd-kwaliteit) nodig heeft, heeft MP2 al minimaal 192 kbps nodig. En bij het gegeven dat een groot aantal muziekstations in het Verenigd Koninkrijk (waaronder Radio 1 en 2) met een bitrate van ‘slechts’ 128 kbps uitzend, moge het duidelijk zijn, dan de geluidskwaliteit veelal te wensen overlaat. Volgens velen klinkt DAB momenteel dan ook slechter dan FM. Overigens doet dit probleem zich niet alleen in het Verenigd Koninkrijk voor, maar bijvoorbeeld ook in Nederland, waar de meeste stations van de publieke omroep eveneens in 128 kbps uitzenden.
Oplossing?
Toch lijkt er in de toekomst een oplossing te komen voor de slechte geluidskwaliteit van DAB. Zo kan MP2 ingeruild worden voor het AAC(+) codec. Deze standaard, ook wel DABv2 genoemd, zorgt voor een betere geluidskwaliteit bij een lagere bitrate. AAC(+) heeft bijvoorbeeld al genoeg aan 96kbps waar MP2 nog 192 kbps nodig heeft. In Australië wordt deze technologie momenteel verder ontwikkeld.
Toch kleeft er een nadeel aan deze technologie. De DAB-ontvangers die tot dusver gemaakt zijn, zijn veelal niet geschikt voor DABv2. Mede in het Verenigd Koninkrijk, waar al meer dan 3 miljoen DAB-ontvangers over de toonbank zijn gegaan, zou dit flinke gevolgen hebben. Deze zouden dan grotendeels niet meer te gebruiken zijn. [RS/Radio.NL]
