Herbert Visser, nieuwslezer bij Radio Noordzee, begon er in Nederland mee.Pop-muziek op het Internet. Gratis en voor nop uit de lucht te plukken hits, waaraan niets illegaal was. Met toestemming van de auteursrechtenorganisatie Buma/Stemra die daarvoor welgeteld tien gulden in de maand in rekening brengt zet Visser elke dag een andere hit op het net.
Woensdag nog Ma-donna’s Frozen. Binnen een etmaal werd de single 3474 keer gekopieerd, naar mag worden aangenomen vanuit alle hoeken in de wereld. Platenmaatschappijen als PolYGram, EMI Capitol, Sony of Warner moeten het gevoel hebben dat er iets gruwelijk mis is. En hun boze droom is nog niet voorbij. Want wat Visser sinds begin december in het klein doet, pakt Planet Internet groot aan.
Morgen al wil de Nederlandse provider een website openen – HitBits – met niet ~ maar honderden hits, die allemaal even gratis en even legaal kunnen worden gekopieerd. In dit geval ontvangt Buma/STEMRA de ronde som van honderd gulden per maand. Visser en Planet haken in op een rage die in de Verenigde Staten al tot woeste discussies over piraterij heeft geleid.
Vooral op universiteiten wisselen studenten gretig bestanden uit met hun eigen, op het net bijeen geplukte jukebox. Verreweg de meeste songs zijn illegaal gekopieerd. Ze zwerven rond op tienduizenden obscure websites of worden over het Internet uitgewisseld.Maar wat in de VS illegaal is, mag in Nederland. De Buma bedacht bijna twee jaar geleden een ’tijdelijke regeling’ voor muziek op websites. Wie zijn homepage op het Internet wilde versieren met een flard muziek, kon toestemming krijgen. Meer dan vijf minuten mocht het niet z’n, maar begin 1996 zag het er nog niet naar uit dat veel meer mogelijk zou zijn; het verzenden van muziek was zowat ondoenlijk omdat modems traag waren, en gedigitaliseerde songs veel te omvangrijk.
Dat is veranderd sinds de opmars van Mpeg-3, een techniek voor het samenpersen van muziek. Waar een gewone single van drie minuten op een audio-cd pakweg dertig megabyte groot is, slinkt datzelfde liedje tot drie of vier ‘meg’ nadat het door een Mpeg-3-wringer is gehaald. Omdat de sneiheid van modems ondertussen ook stevig opgevoerd is, kan Madonna flu met een ISDN-lijn binnen enkele minuten van het Internet naar een personal computer worden gehaald. En worden afgespeeld met een ook al gratis te kopie~ren MP3-speler.en wat erger is: de kwaliteit gaat er amper op achteruit. De compressietechniek van Mpeg3 verwijdert uit een digitaal geluidsbestand ongeveer alles wat met een gewoon menselijk oor toch al niet te horen valt, legt Erwin van der Zande uit, de journalist die voor Planet Internet de rubriek Shift maakt en daar de jukebox Hiits aan vast wil plakken.
Wie de Internet- muziek (MP3-bestanden) afspeelt via de geluidskaart van zijn PC hoort geen verschil. In de Verenigde Staten wordt de compressietecbniek legaal gebruikt door online- platenwinkels die fraginenten van nieuwe cd’s op het web zetten. Als de preview bevalt, kan meteen de complete audio cd worden besteld. Maar omdat inmiddels Softwareprogramma’s rippers beschikbaar zijn waarmee audio-cd’s kunnen worden omgezet en samengeperst tot MP3-songs, is ook een bijna niet in dammen ruilhandel ontstaan van piratenversies.
Van der Zande van Planet Internet voelt op zijn klompen aan dat hij met HitBits de belangen van de muziekindustrie niet onmiddellijk dient Maar Buma/STEMRA staat het nu eenmaal toe, zegt hij. ‘Het voelt een beetje als de tijd van de radiopiraten. Het net is een grote jukebox geworden. De complete topveertig kun je er nu al vinden. En bij Planet moeten we ons nu gaan afvragen hoe we het verkeer naar de site kunnen beperken, want volgens mij is er nergens in de wereld een regeling die vergelijkbaar is met die van de Buma.’ Woordvoerder George Knops van de auteursrechtenorganisatie weet niet of er buiten Nederland regelingen bestaan die dezelfde akelige gevolgen hebben. Wel zegt hij zeker te weten dat de Buma-regeling nog ’tijdelijker’ is geworden dan zij al was.
‘Herbert Visser heeft ons interne overleg over een nieuwe regeling wel wat versneld. Toen wij dit in mei zo deden, wisten we ook niet wat de gevolgen zouden zijn. We konden het gebruik van muziek natuurlijk gewoon verbieden, maar hebben ervoor gekozen om de techniek zich tegen een mild tarief te laten ontwikkelen.’ Inmiddels, erkent Knops, heeft de Mpegtechniek de Buma-regeling ingehaald. ‘We hebben de koppen bij elkaar gestoken, en gaan de regeling binnenkort veranderen. Dat kan morgen zijn, maar ook over een half jaar, want we moeten wel rekening houden met wat onze zusterorganisaties doen. Maar het moet te regelen zijn.
