De eerste etherpiraten in Nederland hebben inmiddels een dwangsom per acceptgiro in de brievenbus gekregen. De nieuwe aanpak volgt op de wetswijziging van inmiddels ruim een jaar geleden, waardoor illegale radio-uitzendingen in Nederland als economisch delict worden beschouwd. Sinds begin februari voert de Rijksdienst voor de Radiocommunicatie (RDR) peilingen uit, waarna er in de regel geen inval meer volgt. Maar indien overduidelijk blijkt dat de uitzendingen vanaf een bepaald adres komen, dan moet de hoofdbewoner een aantal weken later een boete van 2.500 gulden betalen. Daarvoor heeft hij twee weken de tijd. Gebeurt dat niet dan krijgt de piraat een incassobureau op zijn dak.
DE NEGATIEVE KANT VAN EEN VOORDEEL
Als radiopiraat heb je nu uiteraard het voordeel dat er onder normale omstandigheden geen inval in je woning meer wordt gedaan, en je bovendien de radio-uitzending waaraan je bezig bent, af kunt maken. Maar het is minder leuk wanneer enkele weken later blijkt dat je wel degelijk ‘gespot’ bent en je per direct een dwangsom moet voldoen. Word je daarna weer een keertje zendend aangetroffen, dan zal de boete aanmerkelijk hoger komen te liggen. Een van de eerste ‘slachtoffers’ van de nieuwe RDR-regeling is een FM-piraat uit Hoogeveen in Drenthe, die met een zender van 3.5 kiloWatt (!) iedere zondagmiddag een verzoekplatenprogramma verzorgt. Deze man heeft inmiddels besloten de dwangsom niet te voldoen, en heeft een advocaat in de arm genomen omdat hij de nieuwe gang van zaken erg vreemd vindt.
PAKKANS VERTIENVOUDIGD!
Juridisch gezien, en dat is geen leuk nieuws voor radiopiraten, is het de overheid wel degelijk toegestaan om op basis van de economische regelgeving dwangsommen uit te delen, en illegaal zenden voortaan bestuursrechtelijk af te handelen in plaats van strafrechtelijk. Het gaat er daarbij vooral om dat de RDR het aannemelijk kan maken dat er vanaf een bepaalde locatie is uitgezonden. Dit is in de meeste gevallen vrij eenvoudig door middel van de peilrapportage van de opsporingsambtenaar. En omdat de opsporingsambtenaar in zijn functie is beëdigd, zal iedere rechter een peilrapport voor waar aannemen. Resultaat: er is nog nauwelijks belasting voor de plaatselijke politie, die tot dusver nog wel eens een opsporingsambtenaar moest assisteren bij een inbeslagname van een illegale zender. Verder is er behoorlijk wat tijdwinst voor de RDR-opsporingsmabtenaren zelf. In de tijd die ze tot dusver kwijt waren om één inbeslagname te regelen en uit te voeren, kunnen ze bij wijze van spreken nu tien illegale radiopiraten lokaliseren en hen een dwangsom doen toesturen door de RDR-administratie in Groningen.
PIRATEN FINANCIEREN EIGEN BOEMANNEN
Vanuit RDR-standpunt bezien is het bovendien niet geheel onlogisch dat de organisatie de boetes zelf wil innen. De RDR heeft een eigen budget en indien men zelf een bestuursrechtelijke dwangsom kan opleggen, dan betekent dit extra inkomsten. Laat men het opleggen van boetes aan Justitie over, dan gaat het geld in eerste instantie niet naar de RDR. De kans is dus niet ondenkbeeldig dat zendpiraten voortaan direct meebetalen aan de instandhouding van de dienst die hen uit de lucht dient te halen.
NAAR ANALOGIE MET GROOT-BRITTANNIË
Het ziet er dan ook somber uit voor die radiopiraten die vanuit de eigen woning regelmatig illegale uitzendingen verzorgen. Bijna wekelijkse dwangsommen die tot na verloop van tijd tot tienduizenden guldens kunnen oplopen maken ‘de hobby’ een stuk minder aantrekkelijk. Da’s dan ook precies waar de overheid naar toe wil. Op basis van de economische wetgeving zijn ook situaties zoals onlangs in Groot- Brittannië niet langer ondenkbaar in Nederland. Daar werd een radiopiraat voor de rechter gesleept door enkele legale stations. Die laatsten beweerden dat de piraat luisteraars van de legale commerciële stations had afgesnoept, waardoor ze geringere luisteraantallen haalden en ze bijgevolg hun de reclametarieven dienden te verlagen. Of de piraat dan maar eventjes het verschil wilde bijpassen. De legale stations werden door de rechter in het gelijk gesteld, alhoewel de piraat niet eens zelf reclame uitzond.
MAAR… ER IS OOK EEN LEUKE KANT
Toch zitten er hiaten in de nieuwe RDR aanpak. Stel, je wilt illegale uitzendingen verzorgen in de 48-meter kortegolfband. Je hebt toevallig ergens een zendertje staan met een vermogen van zo’n vijfig Watt en een fors uitgevallen vrachtwagenaccu waarmee je wel een paar uur kunt zenden. Je weet dat er in de buurt twee mooie hoge bomen staan en je hangt daarin een stuk koperdraad van 24 meter. Vanuit het midden van die draadantenne laat je de coaxkabel naar de zender lopen, die zelf op de grond staat. Vervolgens komt de RDR-peilwagen langs. In principe ben JIJ niet verantwoordelijk voor de illegale uitzending, maar de persoon of instantie van wie de grond is waarvandaan jij uitzendt. Ook al heeft men niets met de uitzending te maken! Slechts wanneer die persoon of instantie aannemelijk kan maken dat JIJ voor die illegale uitzending verantwoordelijk was, zou je in een civiele procedure voor de rechter kunnen worden gebracht. Niet door de RDR, maar door de eigenaar van de bomen die je als antennemast gebruikt…
TOCH NOG WAT SLEUTELEN
“RadioVisie” heeft deze hypothese afgelopen week voorgelegd aan de RDR in Groningen, en een woordvoerster bevestigde dat een dergelijk geval inderdaad niet ondenkbaar is. Ze voegde er evenwel aan toe dat de RDR een aantal eventuele gevolgen van de nieuwe regeling nog eens nader moet bestuderen: – Immers een combinatie van strafrecht en bestuursrecht is immers ook nog mogelijk. (RadioVisie)
