Sinds vorig jaar is het kersverse radiostation FunX bezig met een gestage opmars in radioland. Dat doet men door zich te richten op jongeren en jongvolwassenen in de vier grote steden die hun wortels vaak buiten Nederland hebben liggen.
Een groep die door de bestaande publieke omroep slecht bediend werd en daarom het aanbod vaak zelf ook maar negeerde, stelden de initiatiefnemers eind 2000. Ze overtuigden de politiek en kregen geld én zendmiddelen, zodat FunX nu onder het motto ‘Welkom Bij Jezelf’ kan voorzien in de culturele identificatie van de ‘urban’ jeugd in Rotterdam, Den Haag, Amsterdam en Utrecht. Muziek speelt daarbij een centrale rol. Verantwoordelijke man is Melvin Toemin, vanaf het begin betrokken bij het intitatief.
Hij spreekt over ‘de FunX-feeling’: “Multicultureel, zonder dat je in de hoek wordt gedrukt van allochtonen en minderheden. De jongeren in de grote steden betalen ook belasting en verdienen het dat hun stem gehoord wordt in de publieke omroep.” Zelf denkt Toemin goed aan te voelen wat de doelgroep wil.”Waar het bij FunX om gaat is dat de muziekmix buiten de kaders van een bepaalde bevolkingsgroep treedt. Neem Tupac, of je nu Antilliaans of Turks bent, iedereen uit de doelgroep voelt wel iets voor hem, kent zijn werk en weet dat die man een legende is.”
Géén Buena Vista Social Club
Voordat vorig jaar augustus met uitzenden begonnen werd, was er al het nodige voorwerk gedaan in een werkgroep.Toemin belandde daarin door zijn betrokkenheid bij lokale programma’s voor Haagse jongeren van Surinaams-Javaanse afkomst. Brainstormsessies leidden tot concrete plannen waarbij muziek de bindende factor moest worden.”We kozen bij voorbaat niet voor een opzet met een uurtje Surinaams, Turks of Marokkaans zoals wel vaker gebruikelijk is bij dit soort plannen, maar wilden graag elk moment van de dag een zo groot mogelijk aantal mensen bereiken.
Volgens mij lukt dat alleen maar door zo te programmeren zoals we nu doen.” Marktonderzoek naar muziekvoorkeuren van de beoogde doelgroep legde daarvoor het fundament. “Daaruit bleek dat r&b en hip-hop het hoogst scoorden, ongeacht sociale of etnische achtergrond. Nou, dan weet je gewoon dat je het format rond die twee stromingen moet bouwen. Al het andere hangt daaraan vast en wel zo dat er niet te veel verschillen zijn: het moet dezelfde uitstraling, vrolijkheid of stoerheid hebben.”
Dat betekent bijvoorbeeld geen Buena Vista Social Club, maar wel Orishas. “Die steken het Cubaanse materiaal in een hip-hop jasje en maken het wat eigentijdser, zodat een ouder iemand iets heeft van: “leuk, de Buena Vista Social Club”, terwijl het voor de jongeren meer Spaanstalige rap is. Dat is wat we altijd proberen: met één titel zoveel mogelijk mensen blij maken.”
Immers, uit de reacties is inmiddels gebleken dat het FunX-format niet alleen aanslaat bij de kerndoelgroep 17-25, maar soms ook ver daarboven: “Ik heb weleens mailtjes gelezen die heel verontschuldigend waren, zo van “ik ben een blanke vrouw van vijftig, behoor niet tot de doelgroep, maar vind de zender echt goed.” Toemin zoekt de verklaring onder meer in het gegeven dat veel van de muziek op zijn station niet of nauwelijks op andere zenders te horen is. “Wij draaien muziek die mensen nog nooit gehoord hebben. Ook is het acceptatieniveau van wat westerse oren nog aankunnen ongemerkt aan het opschuiven. Met dat soort dingen hebben wij in het begin geen rekening gehouden.”
Als illustratie dient Suzanna Lubrano, wereldberoemd in bijvoorbeeld Angola, Mozambique en Frankrijk, maar vooral op de Kaapverdische eilanden vanwaar ze in de jaren zeventig met haar ouders naar Rotterdam verhuisde. Buiten de Kaapverdische gemeenschap in die stad kent nagenoeg niemand in Nederland haar. Maar Lubrano’s eigentijds klinkende mix van zouk en r&b is inmiddels met succes door FunX opgepakt, waardoor haar clips ook wisten door te dringen tot clipzender The Box. “Het is niet zo opgedrongen met zo’n blote wijven-clip. Dat spreekt gewoon de wat oudere mensen aan.”
Interactieve radio
Leuk, die belangstelling van ouderen, vindt Toemin, maar de eigenlijke doelgroep mag absoluut niet uit het oog verloren worden. Een doelgroep die ook volop aktief is met media als internet. Met zijn website heeft FunX dan ook grootse plannen, zoals een podium voor door de luisteraars upgeloade muziek.
Is de website daarmee belangrijker dan de vier FM-frequenties in de grote steden?
“Nee, zeker niet, maar we zeggen dat we interaktief zijn en naar mensen luisteren. De beste manier om die interaktiviteit te uiten is toch via de website. Zo krijg ik genoeg cd’s binnen die ik eigenlijk het liefst op de website zet. Niet allemaal zijn ze namelijk goed genoeg voor de radio en dan moet je de mensen helaas teleurstellen. Als ze het zelf kunnen uploaden en hun titel terugzien, dan hebben ze ook hun attentie. Je moet niet vergeten dat dagelijks rond de 15.000 mensen aanklikken.”
Het is de vraag of dat aantal ook gehaald wordt door de Franse site Fun-x.com met zijn ‘dialogues rencontres’ en ‘hôtesses en direct’. Maar voor een goed begrip: hier hebben we het over Funx.fm.
Interactiviteit kenmerkt ook de FunX-hitlijst. “Elke keer als er een titel gedraaid wordt, zie je dat op de website. Dan staat er ‘now playing’ en kan je daar een beoordeling aan toekennen. Afhankelijk van het aantal stemmen en de waardering die mensen geven aan een nummer, wordt de lijst samengesteld. Natuurlijk houden we ook rekening met de positie van bepaalde platen in de gewone Nederlandse chart. Het moet wel een representatief beeld zijn.”
En zo vinden we Wayne Wonder, 50 Cent danwel Beyoncé Knowles naast Proyecto Uno, Rojin of Rishi Rich. Muziek die niet altijd even makkelijk te krijgen is. Toemin kocht de cd van laatstgenoemde UK garage/bhangra-grootheid dan ook in Griekenland. “Als ik hier in de Schilderswijk in een Hindoestaanse platenzaak ga vragen om Rishi Rich kennen ze die niet. Maar Rishi Rich is wél de Indiase ster die wij willen draaien en niet de Hindoestaans-Surinaamse coverbandjes die op huwelijkspartijen spelen.”
Lokale helden
Geen FunX voor een hindipop-groep als The Juniors uit Amsterdam, maar wel voor andere namen uit de Nederlandse scene. Raymzter bijvoorbeeld of Samiro, een andere Mocro-rapper, bekend van zijn anti-inburgeringshit ‘Cousecouse’. Namen waar de doelgroep zich mee kan identificeren, zegt Toemin. “Iedereen kent een jongen als Def Rhymz, maar hij wordt op andere stations niet gedraaid. ‘Kutmarokkanen??!’, dat veel ophef heeft veroorzaakt, werd alleen gedraaid toen het een hype was. Die jongens zijn voor ons hele grote namen, want als je een jongetje van 14, 15 bent en door al die rapclips ook zelf wat wilt dan is de lokale hero wel eerst een Nederlandse: probeer eerst het niveau van Brainpower te bereiken voordat je bedenkt dat je net zo groot wil worden als Jay-Z.”
Of neem Ragga Oktay. “Hij is in Rotterdam opgegroeid, is van Turkse afkomst en maakt Turkse muziek. Maar zoals de naam ‘Ragga’ al zegt, is het een soort bubbling, een reggae-achtige vorm van Turkse muziek. Dat is zo belangrijk, want de taal spreekt de Turken aan, maar het bubbling- en reggae-achtige wat hij in zijn beats stopt is voor de jongeren in de grote steden bijna universeel. En waarom anderen hem laten liggen? Waarschijnlijk omdat het niet binnen hun format past.” Over concurrentie maakt Toemin zich dan ook niet zoveel zorgen. “We proberen gewoon ons ding te doen,” zegt hij lachend. “We hebben ons eigen beleid uitgestippeld en daar houden we aan vast. Ik denk dat we momenteel een verhouding van 70/30 hebben tussen onbekend en bekend materiaal. Andere stations laten die 70% liggen, dus ik vraag me af of we in dat licht wel moeten spreken van concurrenten.” [ Peter Bartlema ]
