Twee op de drie Nederlanders kijkt ’s avonds niet naar een programma van de publieke omroep, maar naar een uitzending van een van de vele commerciële omroepen. Met de radio is het al niet veel beter gesteld. De politiek mort dat zo wel heel veel belastinggeld wordt verspild, maar kan het niet eens worden over een oplossing.
Wie kijkt er ’s avonds nog naar de publieke omroep? Naar Studio Sport, dat wel. En naar het Journaal. Misschien nog Spoorloos, Kopspijkers en een spelletje, maar dan is het ook wel gebeurd. Bijna alle andere programma’s op de publieke zenders worden eigenlijk door weinig mensen bekeken.
En dat is een probleem voor de programmamakers, de omroepen en de politici in Den Haag. Want veel belastinggeld besteden aan programma’s die weinig worden bekeken, dat is geen goed idee. Over het probleem is iedereen het daarom wel eens: er wordt te weinig gekeken en geluisterd naar de programma’s van de publieke omroepen en dan vooral door jonge kinderen, jongeren en allochtonen.
Maar hoe trek je meer kijkers zonder commerciële omroep te worden? Heel even leek het erop dat zowel de politiek als de omroepen het eens zouden kunnen worden over een oplossing. In twee recente rapporten (van onderzoeksbureau McKinsey en de commissie Rinnooy Kan) stonden zowaar dezelfde conclusies: iets goedkoper werken en vooral veel meer samenwerken. Goedkoper is inmiddels gelukt, doordat het kabinet een bezuiniging van tachtig miljoen euro per jaar heeft opgelegd.
En beter samenwerken zijn de omroepen inmiddels ook van plan. Voorzitter Harm Bruins Slot van de Publieke Omroep twee weken geleden: ‘Het rapport van Rinnooy Kan is een uitnodiging om krachtig leiding te geven. De wil om samen te werken is er, maar de lieve vrede overheerst. Het wordt tijd om vanuit het resultaat te redeneren en dat betekent dat de omroepen niet langer altijd hun zin krijgen. Het rapport helpt ons de koers te verleggen van een vrijblijvende naar een verplichtende aanpak. Het geheel telt en daarvoor is een strakkere organisatie noodzakelijk.’
Wat Bruins Slot betreft hoort daar nog wat bij. Hij wil niet langer alleen op kijkcijfers beoordeeld worden. ‘Daardoor is de publieke omroep de laatste jaren te veel gaan lijken op de commerciële omroepen. Wij moeten gaan voor kwaliteit en niet alleen voor veel kijkers.’
Namens het kabinet reageerde staatssecretaris Medy van der Laan instemmend op het rapport, net als de PvdA. Wat de VVD betreft mocht die samenwerking zelfs nog wel een tandje verder gaan. Regeringspartij CDA nam toen al afstand van haar rapport. Deze week bleek waarom.
Het wetenschappelijk bureau van de partij presenteerde ook een rapport over de publieke omroep. Conclusie: niet samenwerken, maar laat juist elke omroep het zelf uitzoeken. CDA-leider Maxime Verhagen: ‘De raad van bestuur moet niet, zoals de commissie Rinnooy Kan bepleit, meer en krachtiger gaan interveniëren in het proces van programmeren, maar zou daar juist volledig vanaf moeten zien.’
Wat wil het CDA dan wel? ‘De leden van de omroepen moeten het voor het zeggen krijgen. De omroepen moeten doen wat de leden willen. Dan krijg je vanzelf een bestel waar voldoende naar wordt gekeken en geluisterd’, aldus het CDA. De partij wil het omroepen daarom makkelijk maken leden te werven en te behouden. En hoe meet je het succes van de publieke omroep? Door te letten op de kijkcijfers. Veel kijkers betekent zelfs meer geld om programma’s te mogen maken, aldus het CDA.
Het politieke verschil van mening over de oplossing voor het teruglopende aantal kijkers kan daarmee niet groter zijn. VVD, D66 en PvdA voelen voor verdere samenwerking in Hilversum en het CDA juist niet. Met een CDA-premier aan het roer is daarmee de kans op grote veranderingen in Hilversum voorlopig bekeken. Niemand in Den Haag kan in de huidige krachtsverhoudingen zijn zin doordrijven. En daarmee bevinden de publieke omroepen zich vandaag in precies dezelfde situatie als de afgelopen vijftien jaar: iedereen is ontevreden over het huidige bestel, maar omdat er in Den Haag geen keuze wordt gemaakt, zoeken de bestuurders in Hilversum al vechtend hun eigen weg. Helaas voor hen heeft de kijker al besloten de uitkomst niet af te wachten.[Tubantia/Radio.NL]
