Rechters vinden niet dat ze beïnvloed worden door maatschappelijke druk, mar ze maken zich wel zorgen over de kloof tussen de rechtspraak en de maatschappij. De media moeten deze kloof overbruggen maar lijken hem eerder te vergroten.
Dat is de voornaamste conclusie van een onderzoek van de Raad voor de Rechtspraak dat afgelopen week is verschenen in het tijdschrift Rechtstreeks. De media-aandacht voor strafzaken is sterk gestegen, stellen de onderzoekers, en politici leveren vaker openlijk kritiek op rechterlijke uitspraken. Zo hielden LPF-kamerleden vorig jaar een pleidooi voor wettelijke minimumstraffen voor bepaalde misdrijven.
Dergelijke uitspraken zijn volgens de rechters die deelnamen aan het onderzoek ‘ongepast en riskant’. Ook vanuit de samenleving klinken kritische geluiden, veroorzaakt volgens de rechters door ‘gebrek aan kennis’ en ‘eenzijdige, vertekende beeldvorming’.
Politieke ophef en media-aandacht zien de rechters echter niet als bedreiging voor hun onafhankelijkheid maar slechts als ‘aansporing om zorgvuldig te werken’. ‘De waan van de dag via tv en kranten, daar lachen we om’, zegt één van de respondenten. Maar hij geeft ook aan dat maatschappelijke druk indirect wel invloed heeft: via ‘peer pressure’ en via het openbaar ministerie.
Het OM bepaalt immers het opsporingsbeleid. Het onderzoek noemt het voorbeeld van de bolletjesslikkers. Rechters zien de behandeling van deze zaken niet als prioriteit, maar de Tweede Kamer en de minister wel, waardoor er veel zaken bij de rechter worden aangebracht. Het blad bevat ook een onderzoek over de relatie van rechters met de media. Dit onderzoek concludeert dat de verslaggeving van journalisten ‘onder de maat’ is. Het ontbreekt journalisten volgens de onderzoekster aan juridische kennis, de verslagen zijn te kort en bevatten soms fouten.
Aan de andere kant klagen de media over de slechte bereikbaarheid van de persrechters en de begrijpelijkheid van de informatie die ze krijgen aangereikt. Omdat het grote publiek van de media afhankelijk is voor hun kennis over de rechtspraak en hoe rechters hun werk doen, is er ‘reden voor ongerustheid’ over de onderzoeksresultaten, schrijft de onderzoekster. [Staatscourant]
