Het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid moet volgend jaar 1,2 miljoen euro bezuinigen. Daardoor raakt het instituut circa 33 arbeidsplaatsen kwijt, een zesde van het totale personeelsbestand. De bezuinigingen hebben een direct gevolg voor de omroepen, want vanaf 2005 wordt een uitleenvergoeding voor muziek ingevoerd.
Beeld en Geluid schrapt onder andere banen bij de Fonotheek. Bij de veelgebruikte muziekuitleen gaan twee van de vier formatieplaatsen verdwijnen. Om dit verlies op te vangen is besloten om vanaf februari volgend jaar een uitleenvergoeding in te voeren. Programmamakers en muzieksamenstellers moeten straks 3,25 euro per geleende plaat of cd gaan betalen.
‘We verwachten dat er op die manier minder geleend gaat worden, zodat de twee mensen die overblijven het werk nog aankunnen’, aldus manager klantenservice Krista van Koppenhagen. Daarnaast hoopt het instituut op deze manier het privé-gebruik terug te dringen. ‘We weten dat er nu misbruik plaatsvindt. Hiermee willen we ervoor zorgen dat de geleende muziek uitsluitend voor het professionele uitzendproces wordt gebruikt. Programmamakers krijgen straks de mogelijkheid om bij ons hun research te doen, zodat ze niet meer hele stapels platen of cd’s hoeven te lenen.
Die werkwijze is voor televisiemakers al heel gebruikelijk. Die spotten bij ons hun fragmenten, omdat ze per videoband een uitleenvergoeding van 34 euro moeten betalen. We trekken het dus eigenlijk gelijk. Het zal voor de radiomensen een omslag vergen, maar we zijn gedwongen om deze maatregel te nemen om de bezuinigingen het hoofd te bieden. Het uiteindelijke doel is dat we digitaal gaan uitlenen. Dan hoef je niet eens meer bij ons langs te komen, maar kun je gewoon vanachter je eigen pc muziek opvragen. We hopen dat in de loop van volgend jaar te realiseren.’
Feit blijft dat radiomakers in de toekomst een vergoeding moeten gaan betalen voor de muziek uit het archief van Beeld en Geluid. En daar zijn ze niet blij mee. Hugo van Krieken maakt het nachtprogramma Over de schutting op Radio 1. ‘Ik vind het een schande. Het is een taak van Beeld en Geluid om die prachtige muziekcollectie open te stellen voor de omroepen, zodat zoveel mogelijk luisteraars ervan kunnen genieten. Nu gaan ze het ons onmogelijk maken om die cd’s te gebruiken. Voor de acht uur radio die ik per week maak, is nu al nauwelijks budget. Dit betekent dat ik straks minder muziek kan laten horen, wat natuurlijk een verarming van het programma is.’
Ook Aukelien Hoytema, hoofd culturele programma’s radio bij de TROS, verwacht dat deze maatregel ten koste gaat van de kwaliteit van programma’s. ‘Daarom heb ik hier ernstige bezwaren tegen. Wij lenen honderden cd’s en platen per week, dus zo’n vergoeding betekent een enorme extra druk op ons budget. Het is mij ook iets te makkelijk om een bezuiniging af te wentelen op anderen. Wij zullen er vanuit de zenderredactie van Radio 4 zeker nog over gaan praten met Beeld en Geluid.’ Eenzelfde geluid valt te beluisteren bij Rob Heukels, programmaleider radio bij de NPS. ‘Ik ben hier zo verschrikkelijk boos over. Ik beschouw het uitlenen van cd’s aan de radio als een basisvoorziening van Beeld en Geluid. Dat is altijd gratis geweest en ik vind het een schande dat we er nu ineens voor moeten gaan betalen. De omroepen hebben al enorm moeten besparen, maar als andere partijen dan ook nog hun bezuinigingen naar ons doorschuiven, gaat het niet goed, natuurlijk. Dit leidt in ieder geval tot een verschraling van het aanbod. Ik vrees dat ik zo een paar concerten moet schrappen om geld vrij te maken voor de dekking van deze extra kosten. Een gevolg hiervan is ook dat we allemaal onze eigen cd-verzamelingen gaan aanleggen. Dan krijgen we straks acht archieven in Hilversum, en dat lijkt me niet de bedoeling. Nee, dit moet absoluut niet worden ingevoerd. Ik zal me hier zeker tegen verzetten, samen met gelijkgestemden. En dat zijn er een heleboel.’
Van Koppenhagen heeft begrip voor de weerstand, maar zegt niet anders te kunnen. ‘Ik vind het erg vervelend, maar we hebben gewoon geen budget meer voor deze gratis dienstverlening. Het handhaven ervan is ook niet te verantwoorden gezien het grote aantal ontslagen dat hier gaat vallen.’ [Spreekbuis/Mark Wassenaar/Radio.NL]
