Vanaf 1 maart 2005 zal er waarschijnlijk een einde komen aan een typisch Duitse radiotechniek. Dan zal het zogenoemde ARI systeem landelijk buiten gebruik worden gesteld. ARI, ofwel Autofahrer-Rundfunk-Informationen, werd halverwege de jaren ’70 ingevoerd en wordt gezien als de voorloper van het Radio Data Systeem (RDS).
Voorgeschiedenis
Begin jaren ’70 was het de bedoeling dat er in Duitsland een landelijke radiozender speciaal voor automobilisten kwam. Deze plannen liepen echter al snel stuk en dus besloten de diverse Duitse regionale omroepen om zelf met zogenaamde “servicewellen” te starten. Deze servicewellen werden gekenmerkt door vlotte muziek en nieuws en verkeersinfo op gepaste tijden.
Toch gaf het gros van de publieke radiostations (commercieel was er toen nog niet) geen verkeersinformatie door. In die tijd was het voor automobilisten dan ook lastig om de juiste frequentie op de radio te vinden voor verkeersinfo. En de behoefte aan die info werd steeds groter, want het verkeer liep steeds vaker vast op de Duitse Autobahnen.
Daarom werd er gewerkt aan een systeem dat radiostations, die verkeersinfo uitzonden, konden herkennen. Dit leidde in 1972 tot het ARI-systeem. Bayern 3 had de primeur om dit systeem als eerste station te gebruiken.
Werking ARI
ARI werd op 1 juni 1974 landelijk ingevoerd, nadat Blaupunkt de eerste autoradio met ARI op de markt bracht. Het ARI-signaal wordt onhoorbaar meegezonden met het radiosignaal. Hiervoor gebruikt het, net als RDS, drie keer de stereo piloottoonfrequentie, ofwel 57 kHz. ARI had eigenlijk twee mogelijkheden. Het aangeven of het station wel eens verkeersinfo uitzond (vergelijkbaar met de huidige TP, Traffic Programm functie van RDS) en het overschakelen van de cassettespeler naar de radio tijdens de verkeersinfo en luider schakelen van de radio (vergelijkbaar met de huidige TA, Traffic Anouncement functie van RDS).
Toen ARI zijn intrede deed waren er alleen nog analoge autoradio’s. Gebruikers moesten toen nog aan een knop draaien om de gewenste zender te bereiken. Als het betreffende station dan het ARI signaal meezond ging er een lampje branden op het radiotoestel. Met de komst van de digitale autoradio’s kon er simpelweg gezocht worden op zenders met ARI en werden de andere zenders overgeslagen.
Regionaal
Duitsland is een groot land en met al die regionale stations was het dan ook lastig om een station te vinden dat info voor de gewenste regio uitzond. Ook hiervoor was een oplossing. Er werd een zogenaamd Verkeersbereik aan de diverse zenders toegekend. Deze werd aangeduid met de letters A t/m F. Op autoradio’s met digitale displays kwam deze letter ook zichtbaar in beeld. Op de blauwe frequentieborden, waarvan de meeste inmiddels alweer verwijdert zijn, kwam de betreffende letter ook te staan. Zo kon een automobilist meteen zien of de ingeschakelde zender info voor zijn regio uitzond.
Hinztriller
Toch was er één probleem met het ARI systeem. ARI was niet meer dan een onhoorbaar signaal, maar hoe wordt het signaal doorgegeven waarmee autoradio’s overschakelden van cassette naar FM. De meeste radiostations hadden nog geen vaste verbinding tussen de studio en de zendmasten. Ook hiervoor werd een oplossing bedacht: De Hinztriller
De Hinztriller is het bekende fluitsignaal aan het begin en einde van een verkeersbulletin en werd uitgevonden door Werner Hinz. Hinz had uitgevonden dat een toon van 2,35 kHz met 123 Hz gemoduleerd niet voorkwam in muziek. Perfect om te gebruiken als start en eindsignaal voor de ARI-decoder bij de zender. De lengte van het geluidje bepaalde het in- of uitschakelen van de decoder: 1,25 seconden voor aan en 0,55 seconde voor uit.
Bijkomend voordeel van de Hinztriller is dat het ook akoestisch opviel. Ook al stond de radio zacht, het geluid viel op, zelfs via de middengolf. Ook diverse wegrestaurants maakten dankbaar gebruik van de Hinztriller. Het zorgde ervoor dat bandrecorders automatisch gestart werden om de verkeersinfo op te nemen. Hierdoor konden automobilisten voor ze hun reis vervolgden, nog even snel het laatste verkeersbulletin beluisteren.
Vandaag de dag is de Hinztriller eigenlijk overbodig, toch gebruiken vele stations in Duitsland de “triller” nog steeds. Eigenlijk puur om herkenning van de verkeersinformatie.
Overigens hebben ze in Engeland ook een dergelijk geluidje: drie opeenvolgende DTMF telefoontoontjes. De combinatie 51# zorgt voor inschakeling van de RDS TA-bit en de combinatie 510 voor het uitschakelen.
Buitenland
Het ARI systeem is eigenlijk nooit verder gekomen dan de Duitstalige landen. Naast Duitsland, werd het systeem ook in Oostenrijk, Zwitserland en Luxemburg ingevoerd. Zwitserland heeft overigens het systeem al eind 2003 buiten gebruik gesteld.
Ook in Nederland waren er in de jaren ’80 plannen om ARI in te voeren. Er was zelfs al een regiocode gereserveerd. Nederland zou de letter B krijgen. Echter tot invoering is het hier nooit gekomen, want al snel deed RDS haar intrede.
Uitschakeling
De rede waarom het ARI systeem buiten gebruik wordt gesteld mag dan ook duidelijk zijn. Het Radio Data Systeem (RDS) heeft de functies van ARI al ruimschoots overgenomen. Al sinds halverwege de jaren ’90 worden er nauwelijks autoradio’s die voorzien zijn van ARI gemaakt. En omdat een gemiddelde autoradio 10 jaar meegaat is het nu tijd om afscheid te nemen van het signaal.
Toch zendt circa de helft van alle publieke en commerciële radiostations in Duitsland momenteel nog het ARI-signaal mee. Dankzij moderne technieken is het mogelijk om het ARI signaal gelijk met het RDS signaal te bedienen. [R.S./Radio.NL]
