In deze reeks wordt elke week een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt. Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz.
Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar Munchen niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Er zijn ook twee publieke stations met vooral informatieve en culturele programma’s (Deutschlandfunk en Deutschlandradio) die landelijk voor heel Duitsland uitzenden, deze zijn echter niet overal via de FM te ontvangen en spelen bij de luistercijfers geen rol.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht publieke omroepen met totaal ongeveer 55 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. Deelstaten.
Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol. Er is incidenteel ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
Vandaag sluiten we de rondreis af met een bezoek in de kleinste deelstaat: de dubbelstad Bremen en Bremerhaven.
Je zou denken dat het bericht over de kleinste Duitse deelstaat met maar drie publieke stations en maar één commerciële zender ook gelijk het kortste bericht wordt, maar niets is minder waar, want de geschiedenis is meer dan interessant.
In de jaren 80 namen de publieke omroepen hun 4de of 5de net in de ether in gebruik. Ook Radio Bremen kon niet achter blijven en in een jaar tijd werd het derde net (Radio Bremen 3) in gebruik genomen en in december van hetzelfde jaar kwam Radio Bremen 4 (rock-pop) erbij. (Voor die tijd had men dus in tegenstelling tot de andere omroepen maar twee ipv. drie stations in de ether.)
Maar na een jaar of 10 waren de vette jaren voorbij en begin van deze eeuw ging het mes er flink in. De schlager en Duitsetalige pop-zender “Radio Bremen 3 – Melodie” werd opgeheven, en door het minderheden programma “Funkhaus Europa” van de WDR vervangen, en “Radio Bremen 2 Klassik” werd: “Nordwestradio”, een klassiek en cultuur zender, ism. de NDR uit Hamburg, zo hield Bremen nog maar twee volledige stations over: Bremen 1 en Bremen 4.
Funkhaus Europa is – zoals we nog uit deel I van de reeks weten, een publieke zender met etno muziek van Italië tot Azerbajdschan en berichten in verschillende talen. Een beetje sarcastisch gezien zou je kunnen zeggen: een slimme zet: een programma waar niemand naar luistert en wat kant-en-klaar wordt aangeleverd, zo heb je meer luisteraars over voor je eigen twee programma’s en je houdt de (commerciële) concurrent buiten de deur.
Radio Bremen was:
• Radio Bremen 1 Hansawelle
• Radio Bremen 2 Klassik
• Radio Bremen 3 Melodie
• Radio Bremen 4 (Hitradio)
Radio Bremen is nu:
Bremen 1
– Qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio 2, maar veel ‘rustige’ popmuziek. Tevens wordt er ook nieuws in het Nederduits (‘platt’) verzorgd. Klik hier voor het nieuws op platt.
Nordwestradio
– Qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio 4 klassiek.
Funkhaus Europa (=overname/identiek aan WDR, Keulen)
– Zie deel I van deze reeks: WDR/Noordrijn-Westfalen
Bremen vier
– Qua inhoud goed vergelijkbaar met 3FM, hadden een tijdje geleden zelfs identieke jingles.
De vier programma’s zijn in Bremen en wijde omgeving in de ether en tevens in het 50km noordelijk gelegen stadje Bremerhaven.
B.) commerciële omroepen
Terwijl in andere deelstaten al jarenlang commerciële zenders in de ether waren, was dat in Bremen lange tijd niet het geval. In de stadsdeelstaat Hamburg (zie deel XIII) waren er halverwege de jaren 90 al vier, terwijl de stadsdeelstaat Bremen nog nul had. De plaatselijke programmaraad zag hier geen brood in. Zo was Bremen de enige deelstaat zonder commerciële omroep.
Dit viel echter velen niet eens op: qua geografische ligging is de stadsdeelstaat een ‘eiland’ dwz. omringd door Nedersaksen, en de commerciële zenders van Nedersaksen (ffn en Hitradio Antenne) zijn in heel het stadsgebied in perfecte kwaliteit te ontvangen. Sterker nog: ffn en Hitradio openden allebei een buitenstudio in de stad voor regionale berichtgeving zoals of de stad bij hun gebied hoorde.
Pas in 1995 begon ook in Bremen het commerciële tijdperk. De zender “Radio 107” mocht nota bene twee uur per dag op een met de publieke Deutschlandfunk gedeelde frequentie uitzenden.
Pas in 1999 (!) kwam een commerciële zender die 24 uur per dag op een eigen frequentie mocht uitzenden: Antenne Bremen. Deze naam beviel echter Hitradio Antenne uit Nedersaksen niet. Er kwam een kort geding, en de zender moest het woord “Antenne” uit zijn naam schrappen. Een nieuwe naam moest komen, en men vroeg het publiek. Dit liep (zoals zo vaak) verkeerd af en de zender kreeg de merkwaardige nieuwe naam “Wir Von Hier” (=Wij van Hier)
Lag het aan de naam of aan iets anders, maar een success werd het station (ook al had men binnen de eigen stad geen concurrentie..) niet. Toen het aantal luisteraars na een jaar of drie zo schaars was dat het niet meer meetbaar was, verdween ‘Wir Van Hier’ haast stiekem en nam de Energy groep de frequenties over, en zendt nu een pop-rock programma voor Bremen, zoals dat ook in Hamburg, Berlijn, Leipzig, Neurenberg en andere plaatsen het geval is. (Energy Bremen)
In 2006 kwam een tweede kavel vrij. Ook nu werd (door de programmaraad) gekeken, om (en dit is weer een veronderstelling) de frequentie aan iemand te geven die geen luisteraars bij het publieke Radio Bremen wegpikt.
Hitradio Antenne (uit Nedersaksen) kreeg de frequentie en mag straks onder de naam “Antenne Bremen” een lokale editie van hun programma uitzenden. Voor een groot deel zal het programma echter identiek aan de Nedersaksische versie zijn die sowieso al in heel de stad te ontvangen was.
Terwijl Hamburg al ruim 10 commerciële zenders in de ether telt (als ik even gemakshalve de zenders uit Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein meetel), blijft het in Bremen ook in de toekomst vrij stil.
C.) Commerciële lokale omroep
geen
D.) Niet- commerciële lokale omroep
Offener Kanal Bremen
De OK biedt iedereen de mogelijkheid om zijn eigen radio- of TV programma te maken op FM 92,5MHz (RDS: OK-RADIO)
Offener Kanal Bremerhaven
Het zelfde verhaal, maar voor de stad Bremerhaven en aldaar op 90,7MHz (RDS echter gelijk: OK-RADIO) te ontvangen.
E.) Andere
– NDR
Zoals gezegd bestaat de deelstaat Bremen dus uit twee steden binnen het gebied van Nedersaksen, in beide plaatsen zijn dus overal en in uitstekende kwaliteit de zenders van de NDR uit Hannover (cq. Hamburg) te ontvangen: NDR1-Niedersachsen, NDR2, NDR-Kultur, NDR-Info en N-joy.
Hetzelfde geldt voor de commerciële zenders ffn en Hitradio Antenne, tevens uit Nedersaksen. In de zuidwestelijke wijken van Bremen kun je tevens de derde Nedersaksische zender Radio 21 ontvangen.
– BFBS
Tevens is ook de Britse legerzender ‘BFBS Radio 1’ via een zender op Nedersaksisch gebied in de stad Bremen goed te ontvangen op 97,6 MHz.
– AFN Europe
Terwijl je dus in Bremen-stad je kennis van het Brits-Engels kunt verbeteren, kun je in de kustplaats Bremerhaven aan de Noordzee je Amerikaans-Engels oefenen:
Vanuit de studio’s in het verre Mannheim-Sandhofen komt via satelliet het programa van The Power Network en dit is op 107,9 MHz in Bremerhaven te ontvangen. Tot 1993 had Bremerhaven zelfs een eigen lokale AFN studio, maar in verband met het terugtrekken van Amerikaanse troepen zijn ook veel AFN studio’s gesloten, o.a. in 1992 AFN München, 1993 dan AFN Bremerhaven en AFN Stuttgart, 1994 AFN Berlin.
Ook de MG 1143 in Bremerhaven (“Eleven forty-three, the place to be“) en de FM 92.9 bij Bremen (“Ninety-two point nine and sounding fine“) heeft AFN toen opgegeven. [Bernd Kück/Radio.NL]
Volgende keer: Duitsland bij nacht: publieke nachtradio.
Kijk hier voor de rest van het radiolandschap van Duitsland.
