In deze reeks wordt om de week een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt. Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz.
Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar München niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Er zijn ook twee publieke stations met vooral informatieve en culturele programma’s (Deutschlandfunk en Deutschlandradio) die landelijk voor heel Duitsland uitzenden, deze zijn echter niet overal via de FM te ontvangen en spelen bij de luistercijfers geen rol.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht publieke omroepen met totaal ongeveer 55 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol.
Er is ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
We komen langzaam weer dichter bij huis: de NDR (Noordduitse Omroep) is bij veel Nederlanders in het Noorden geen onbekende: de programma’s van de NDR zijn in een groot deel van de provincies Groningen, Drenthe en Overijssel goed te ontvangen. Minder bekend is dan weer dat het gebied van de NDR vrij groot is: van de grens bij Nieuweschans tot aan de Poolse grens aan de andere kant van Duitsland (+/- 400km) en tot aan de grens met Denemarken zo’n 250km naar het Noorden.
De NDR is dan ook de enige publieke omroep die voor vier deelstaten uitzendt, de NDR heeft de volgende stations:
NDR1 –Niedersachsen(alleen in Nedersaksen)
NDR 90.3(alleen in Hamburg)
NDR 1 – Welle Nord (alleen in Sleeswijk-Holstein)
NDR 1 – Radio MV (alleen in Mekelenburg-Voorpommeren)
NDR 2 – (in alle vier deelstaten)
NDR Kultur – (in alle vier deelstaten)
NDR Info – (in alle vier deelstaten)
N-joy – (in alle vier deelstaten)
Nordwestradio – (alleen in delen van Midden-Nedersaksen en Oostfriesland.)
Een korte greep uit de geschiedenis van de NDR:
Deze begint in al in 1924 (!) met de oprichting van de “Nordische Rundfunk Aktien-Gesellschaft” (NORAG) in Hamburg. In 1933 verandert de naam in “Norddeutsche Rundfunk GmbH”. Na de oorlog dan „NWDR“ (Noord-West-Duitse Omroep) genaamd, wordt in 1955 een splitsing van de NWDR in de huidige NDR (Hamburg) en WDR (Keulen) uitgevoerd. De NDR heeft in 1956 eerst twee stations: NDR1 en NDR 2.
In 1981 vindt de opdeling van NDR1 in drie edities plaats: voor elke van de drie deelstaten een: de zogenaamde “Landesprogramme”:
NDR 1 Niedersachsen(tot 2002 „NDR 1 Radio Niedersachsen“),
NDR 1 Welle Nord
en NDR 90,3(tot december 2001 „NDR Hamburg-Welle“).
N.B. de vierde deelstaat (=Mekelenburg-Voorpommeren) komt pas in januari 1992 bij het ‘NDR-gebied’.
NDR2 en NDR3 blijven voor alle drie (later vier) deelstaten uitzenden.
Op 1 april 1989 begint NDR4 als vierde zender. Op 4 april 1994 komt het 5de net van de NDR: N-joy radio, een zender voor jongeren tussen 14 en 19 jaar. Eerst alleen in Mekelenburg-Voorpommeren dekkend in de ether, in de volgende jaren ook in de drie ‘oude’ NDR-landen op steeds meer plaatsen in de ether.
Vandaag kijken we echter alleen naar de stadsdeelstaat Hamburg, waar de volgende NDR stations in de ether zijn:
• NDR 90,3
…wat verwijst naar de etherfrequentie: de lokale publieke editie met afwisselend muziek en veel informatie voor de stad Hamburg.
Bijzonderheid/wetenswaardigheid: het programma “Hamburger Hafenkonzert“, elke zondag ochtend tussen 06.00 en 08.00 uur op ‘NDR 90,3’ werd in 1929 voor het eerst door de NORAG (zie boven) uitgezonden, bestaat dus al sinds 1929, en is het oudste bestaande radio-programma ter wereld!
• NDR 2 –
Een ‘servicezender’ met veel popmuziek, maar ook politiek nieuws en achtergronden, misschien het beste vergelijkbaar met Radio 2 in NL. Ook bij het Nederlandse publiek in Groningen, Drenthe en oostelijk Overijssel zeker geen onbekende.
• NDR Kultur – (vroeger ‘NDR3’ genoemd)
Klassieke muziek en cultuur, qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio4.
• NDR Info – (vroeger eerst NDR4, dan ‘NDR4-Info’ genoemd)
De nieuws en actualiteitenzender van de NDR. Doorlopend nieuws, weer, financieel economisch nieuws, actualiteiten, achtergronden. Vergelijkbaar met het Franse ‘France-Info’.
• N-joy –
In 1994 komt het 5de net van de NDR: N-joy radio, een zender voor jongeren tussen 14 en 19 jaar. Is eerst een redelijk succes, maar kampt nu met een verlies van luisteraars.
B.) Commerciële zenders:
In Hamburg is het aanbod commerciële zenders vrij groot (zeker als je de zenders uit Nedersaksen en Sleeswijk-Holstein meetelt…), niet zo groot als in Berlijn, maar de stad komt makkelijk op de tweede plek:
Radio Hamburg
De oudste en eerste commerciële zender van Hamburg, opgericht in de tijd toen ook ffn in Nedersaksen en R.SH in Sleeswijk-Holsten aan de start gingen.
106!8 ROCK ‘N’ POP
De tweede kavel van Hamburg, vroeger was hier de schlagerzender „Alsterradio” te ontvangen, nu een zender met Pop- en Rockmuziek.
OLDIE 95
De 95,0 FM is een kavel met geringer bereik en alleen binnen Hamburg zelf te ontvangen, tegenwoordig een station met “Oldies der 60er und 70er” (lees Gouwe-Ouwe), maar op de kavel waren in de loop der jaren div. zenders met hitradio-formaat te ontvangen: FUN Radio, dan OK-Radio, later Magic95 en dan Mix 95.0 genaamd, voordat een ‘oldiezender’ aan de start ging.
ENERGY 97,1
…voor de trouwe lezer van deze reeks een oude bekende: de Franse NRJ groep, die ook in België (o.a. Luik, Brussel…) en alle grotere Franse steden in de ether is; en die we al in o.a. Stuttgart, München, Dresden, Leipzig, Berlijn en Neurenberg tijdens onze reis tegenkwamen: In Hamburg met een lokale versie op 97.1 FM.
Heeft net als Oldie95 maar een zwakke zender met weinig vermogen, en heeft daarom in het stadsdeel Bergedorf op 88.1 een steunfrequentie, om ook deze buitenwijk te bereiken.
Klassik Radio:
‘Klassiek Radio’ de enige landelijke commerciële zender voor héél Duitsland. Hadden we al kennis gemaakt tijdens ons bezoek in de deelstaten Hessen, Berlijn en in Beieren. In Hamburg dus tevens ook in de ether.
Klassik Radio is dus écht landelijk, echter alleen in de ether te ontvangen in de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Hamburg, Berlijn, Hessen en Beieren. Op de kabel is men in feitelijk in heel Duitsland te horen.
Bijzonderheid: in de Noordzee zo’n 100km van Hamburg vandaan voor de kust van Cuxhaven/Nedersaksen liggen twee kleine waddeneilanden die administratief bij Hamburg horen. “Radio Hamburg” en “106!8 rock’n’pop” zijn dus ook in Cuxhaven (120km van Hamburg vandaan) in de ether zodat de 30 inwoners (!) van de eilanden de Hamburgse commerciële zenders kunnen ontvangen. Maar de inwoners van Cuxhaven/Bremerhaven en omgeving profiteren mee.
De andere zenders (Energy, Oldie 95) zijn hier echter niet te ontvangen.
C.) lokale commerciële omroep
geen
D.) niet commerciële omroep:
Er zijn twee frequenties (te weten 93.0 en 96.0) waar vrije aanbieders en particulieren kunnen uitzenden.
E.) andere/buitenland
Geen: omdat in de omringende deelstaten de NDR ook de publieke omroep is, zijn er geen andere publieke stations in de ether.
Wél kun je de commerciële zenders uit Nedersaksen (ffn, Antenne) en Sleeswijk-Holstein (R.SH, delta) ontvangen. Over Sleeswijk-Holstein, het vierde ‘NDR-land’, lees je in de volgende editie. [Bernd Kueck/Radio.NL]
Kijk hier voor de rest van het radiolandschap van Duitsland
