Robert Altman, maker van succesfilms als M-A-S-H, Nashville en The Player die een carrière opbouwde door het Hollywood-management en filmtradities aan zijn laars te lappen, is in een ziekenhuis in Los Angeles gestorven. Altmans bedrijf Sandcastle 5 Productions heeft dit dinsdag bekendgemaakt. Altman was 81.
Joshu Astrachan, een medewerker van Altmans bedrijf in New York City, zei dat Altman maandagavond was overleden. Over de doodsoorzaak werden geen mededelingen gedaan. Altman was vijfmaal kandidaat voor de Academy Award (Oscar) voor beste filmregisseur, zoals 2001 nog voor Gosford Park. Hij kreeg in 2006 een Oscar voor zijn gehele oeuvre.
Altman had een duidelijk herkenbare filmstijl, die zich kenmerkte door een groot aantal acteurs, een centrale rol voor improvisatie en dialogen die niet zelden door elkaar heen liepen, wat – net als in het werkelijke leven – de verstaanbaarheid niet altijd ten goede kwam. Hij filmde lange scènes en liet daarbij de camera van acteur naar acteur springen. ,,Ik was zeer fortuinlijk in mijn carrière. Ik hoefde nooit een film te regisseren die ik niet had gekozen of ontwikkeld. Mijn liefde voor het maken van films gaf me toegang tot de wereld en het menszijn”, aldus Altman bij de aanvaarding van zijn Oscar.
Altman vestigde zijn reputatie in 1970 met M-A-S-H, maar hij maakte niet alleen kassuccessen of cultfilms. Veel van zijn werk bleef onbekend. In 2001 bracht hij Gosford Park uit, een combinatie van thriller en klassenstrijdsatire in het Engeland van de jaren ’30. Gosford Park was zijn grootste succes sinds M-A-S-H en de film leverde hem zeven nominaties voor een Oscar op, waaronder die voor beste filmregisseur.
De Oscars gingen, uitgezonderd die voor het origineelste scenario, aan zijn neus voorbij. Er moest een ander filmfestival aan te pas komen om hem voor Gosford Park de prijs voor beste filmregiseur in de wacht te laten slepen: de Golden Globes.
Andere Oscar-nominaties kreeg Altman voor M-A-S-H (1970), Nashville (1975), The Player (1992) en Short Cuts (1993). In mei 2006 bracht hij nog A Prairie Home Companion uit, met Garrison Keillor, Meryl Streep, Kevin Kline, Woody Harrelson en Tommy Lee Jones. ,,Deze film gaat over de dood”, zei Altman op een persconferentie op 3 mei in St. Paul, Minnesota.
M-A-S-H, met Donald Sutherland en Elliott Gould, speelde in de Korea-oorlog, maar was een aanval op de oorlog in Vietnam. Altman vertelde in een interview in 2001 dat de studio hem verplichtte tot een disclaimer waarin hij duidelijk moest maken dat het om Korea ging. ,,Ons mandaat was slechte smaak. Als iemand een smakeloze grap had, was de kans groot dat ie in de film kwam, omdat niets smakelozer was dan die oorlog”, zei Altman.
De film kreeg een vervolg in de vorm van een langlopende tv-serie, met Alan Alda in de hoofdrol. Altman moest weinig van de serie hebben: ,,In tegenstelling tot de sociale boodschap van de film, werd de serie louter ingegeven door hebzucht.”
Altman was van 20 februari 1925. Hij bracht zijn tienerjaren voor een groot deel door in jazzclubs in Kansas City, in Missouri, waar zijn vader in verzekeringen deed. In WO-II was hij piloot van een bommenwerper. Hij studeerde bouwkunde aan de Universiteit van Missouri in Columbia, voordat hij in Kansas City promotiefilms voor het bedrijfsleven ging maken. In 1957 stapte hij met The Delinquents over naar de kunstfilm. Midjaren ’60 werkte hij grotendeels voor de televisie en regisseerde afleveringen van series als Bonanza en Alfred Hitchcock Presents.
Toen Altman in 2006 zijn ere-Oscar ontving, onthulde hij dat hij tien jaar eerder een harttransplantatie had ondergaan. ,,Ik maakte er geen groot geheim van, maar ik dacht dat niemand me nog zou contracteren”, zei hij na afloop van de plechtigheid. ,,Weet je, er heerst zo’n stigma met betrekking tot harttransplantaties en er zijn er heel wat van ons.”
Films die Robert Altman regisseerde, prduceerde of schreef:
Christmas Eve, 1947
Bodyguard, 1948
The Delinquents, 1957
The James Dean Story, 1957
Nightmare in Chicago, 1964
Countdown, 1968
That Cold Day in the Park, 1969
M-A-S-H, 1970
Brewster McCloud, 1970
Events, 1970
McCabe and Mrs. Miller, 1971
Images, 1972
The Long Goodbye, 1973
Thieves Like Us, 1974
California Split, 1974
Nashville, 1975
Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull’s History Lesson, 1976
Welcome to L.A., 1977
The Late Show, 1977
Three Women, 1977
A Wedding, 1978
Remember My Name, 1978
Quintet, 1979
A Perfect Couple, 1979
Rich Kids, 1979
Health, 1980
Popeye, 1980
Come Back to the Five and Dime, Jimmy Dean, Jimmy Dean, 1982
Streamers, 1983
Secret Honor, 1984
Fool for Love, 1985
Beyond Therapy, 1987
O.C. and Stiggs, 1987
Aria (one segment, Les Boreades,) 1987
Vincent & Theo, 1990
The Player, 1992
Short Cuts, 1993
Pret-a-Porter (Ready to Wear,) 1994
Mrs. Parker and the Vicious Circle, 1994
Jazz ’34, 1996
Kansas City, 1996
The Gingerbread Man, 1998
Cookie’s Fortune, 1999
Dr. T. and the Women, 2000
Gosford Park, 2001
The Company, 2003
Tanner on Tanner, 2004
A Prairie Home Companion, 2006
Bronnen: The Film Encyclopedia; Internet Movie Database [Novum/Radio.NL]
