Vandaag, 5 mei, vieren we in Nederland de bevrijding van de onderdrukker in de 2e Wereldoorlog. Een moment om eens stil te staan bij een fenomeen uit die tijd dat we nog steeds hebben: legerzenders, de zenders die indertijd zijn opgericht voor de buitenlandse strijdkrachten die ook onze bevrijders waren. Nog altijd zijn de BFBS (British Forces Broadcasting Services), CFN-RFC (Canadian Forces Network – Réseau des Forces Canadiennes) & AFN (American Forces Network) zenders die tijdens de 2e wereldoorlog hun bestaansrecht verkregen, hier te ontvangen.
Ze zijn te ontvangen in huidige oorlogsgebieden, daar waar om historische of defensieve redenen (zoals Navo-samenwerkingsgebanden) nog hun zenders aanwezig zijn en de toelevering van de signalen vindt grotendeels plaats via de satelliet.
AFN
Het American Forces Network is wel de oudste van de legerzenders en de voorlopers ervan begonnen voor het eerst met uitzenden vóór de 2e wereldoorlog en regulier in 1942 onder de naam Armed Forces Network. Na de oorlog bleven veel stations actief waarvan er tot de dag van vandaag nog maar enkelen aanwezig zijn. Gedurende de 50-er en 60-er jaren hadden de AFN-zenders in Europa veel luisteraars omdat er Amerikaanse muziek gedraaid werd, vooral ook via AM werd er in het voormalige Oostblok naar geluisterd.
Sinds 2003 is ook AFN-Iraq actief om voor de hand liggende redenen. AFN-Baghdad is nog altijd in de lucht gezien de daar voortgaande conflicten en aanwezigheid van het Amerikaanse leger. In de Benelux is AFN Shape nog altijd op een aantal plaatsen te horen. AFN is via FM met deze in Zuid-België (Shape) gemaakte versie te ontvangen langs de Belgische grens (Westen van Brabant) waar de zender van Everberg op 101.7 mhz. – bij Brussel – vaak nog net doorkomt (eigenlijk is die bedoeld voor de driehoek tussen Brussel-Leuven-Antwerpen).
Verder is ook in Zuid-Limburg vanuit Brunssum AFN Shape op 89.2 mhz. – als service voor de Navo eenheden aldaar – te horen. AFN Power Network Germany vanuit Hessen via Middengolf 873 Khz (vooral ’s avonds hier te horen) is nog altijd actief en deze versie is ook plaatselijk in Noord-Brabant te horen (Erp omg. Veghel-Uden, 91.6, bedoeld voor de luchtmachtbasis in Volkel, te horen – op Volkel/Erp Airbase worden naar verluid zelfs nog kernwapens bewaakt door de Amerikanen).
Via de satelliet is er van de AFRTS (American Forces Radio and Television Services) een heel groot maar meest gecodeerd pakket via de Hotbird in de lucht. Ongecodeerd zijn TV kanaal Pentagon Channel met 3 audiosporen waaronder 2 radiostations, te weten AFN Voice Channel & Z-Rock (13 oost, 11.096 Hor. SR 28000 – audio 2 & 3 achter het TV-kanaal (!) van Pentagon Channel – let erop dat NTSC als norm is ingesteld)
BFBS
De eerste voorloper van BFBF begon in 1943 als proef in Algiers en in 1945 reguliuer in Hamburg. BFBS bedient tegenwoordig 130.000 soldaten en hun familie, met name in Duitsland maar tegenwoordig vooral ook in Afghanistan en Irak. BFBS is een voor velen bekende FM-zender. Onder meer in de ‘voormalige Britse zone’ van West-Duitsland (Niedersachsen, Nordrhein-Westfalen), staan nog altijd sterke FM-zenders.
Langs de Oostgrens is BFBS Radio 1 dan ook te ontvangen via FM 96.5 mhz. In Maastricht zelf staat ook een zender die op 87.7 Mhz. uitzendt en vooral bedoeld is voor de daar aanwezige Navo-troepen. Via de satelliet is het gehele BFBS Radiopakket grotendeels ongecodeerd te ontvangen via Eutelsat W3A op 7 graden oost, echter vrij recent is de zender BFBS Radio 1 ook gaan uitzenden via de Britse Astra-2 positie. (11.390 Vert. – de ident is ‘Radio’ omdat ze ruimte huren van WRN). De uitzendingen via de het Britse satellietplatform zijn er speciaal voor het op de hoogte houden van – en contact houden met – het thuisfront van militairen die nu in Irak actief zijn.
CFN
De Canadezen speelden zoals bekend ook een grote rol bij onze bevrijding. Veel Canadezen bleven na het einde van de 2e wereldoorlog om diverse redenen hier in de omgeving van Nederland gestationeerd, onder meer in de Britse, Amerikaanse en Franse zone in Duitsland. Om die reden kwamen er in 1951 de eerste reguliere radio-uitzendingen van de CBC (via korte golf) voor met name in Duitsland, Frankrijk en Engeland gevestigde Canadese legereenheden.
Nog altijd is het Limburgse Brunssum de plek waar CFN-RFC sinds 1976 samengesteld wordt. Ze zijn gevestigd in het hoofdkwartier van AFNORTH (Allied Forces North Europe, dat NAVO-beleid in Noord-Europa uitvoert). Vanaf deze locatie wordt het signaal op FM uitgezonden voor Brunssum en Geilenkirchen en is dus in midden- en Zuid-Limburg te ontvangen op FM 96.9 & 99.7mhz. Ook wordt hier sinds een aantal jaar het signaal naar de satelliet Astra-1 gestuurd waardoor iedereen deze zender die veel interessante Canadese maar ook Amerikaanse programma’s bevat (oldies, hitlijsten, nieuws, easy listening enz.) via Astra-1 Free To Air kan beluisteren. De zender is te vinden op 10,832 Hor. – als CFN-RFC. [JHV/Radio.NL]
