Verslaggevers liepen in 2007 in Irak het grootste gevaar gedood te worden, terwijl ze in China het vaakst gevangengezet en anderszins monddood gemaakt werden. Dat staat in het jaarlijkse rapport dat Verslaggevers zonder Grenzen woensdag in Washington presenteerde. In totaal kwamen 87 journalisten om in 2007 – het hoogste getal sinds 1994. Rusland en Iran deden hun best om de pers buitenspel te zetten en ook Somalië en Pakistan, waar respectievelijk acht en zes journalisten omkwamen, bleken gevaarlijke landen.
In Irak kwamen 47 journalisten om in 2007 – zes meer dan in 2006. Op één Russische fotograaf na, die bij de explosie van een autobom omkwam, waren dat allemaal Irakezen. Vijfentwintig journalisten werden gekidnapt, van wie de meeste ongedeerd weer zijn vrijgelaten. Ook noemde het rapport de fotograaf van persbureau AP, Bilal Hussein, die al 22 maanden zonder proces wordt vastgehouden door het Amerikaanse leger. Het rapport verscheen twee dagen nadat het Amerikaanse tv-station CBS had gemeld dat twee medewerkers in Basra vermist worden.
China sluit veel journalisten op. Zeker 31 journalisten en vele internetgebruikers en activisten voor de vrijheid van meningsuiting zitten achter de tralies. Zeker nu de Olympische Spelen van Beijing dichterbij komen, verergeren de werkomstandigheden voor journalisten in China, zegt een van de opstellers van het rapport, Jean-François Julliard. ,,Er worden daar nu meer journalisten vastgezet dan toen de Spelen in 2001 aan China werden toegewezen. En we hebben het gevoel dat er niets gaat veranderen voordat die Spelen gehouden worden”, zei hij.
Julliard vindt dat Europese landen en de Verenigde Staten burgerrechten hoger op de agenda moeten zetten in onderhandeling met China, in plaats van altijd economie bovenaan te zetten. De westerse landen moeten meer vrijheid voor de Chinezen eisen, nog voor de Spelen in augustus gehouden worden.
Ook in Iran worden veel journalisten gevangengezet. Meer dan vijftig in het vorige jaar, van wie er nog tien vastzaten aan het eind van het jaar. De parlementaire verkiezingen die in maart gehouden worden, lijken een voorbode voor meer restricties voor de pers. Net zoals de presidentsverkiezingen in Rusland weinig goeds betekenen voor de persvrijheid in dat land.
Het Kremlin domineert de nationale pers. De staatstelevisie geeft overdadige ruimte aan president Vladimir Poetin en zijn door hem beoogde opvolger Dimitri Medvedev, die nu nog premier is. Tegenkandidaten zijn niet of nauwelijks te zien. Medvedev lijkt dan ook eenvoudig te gaan winnen op 2 maart, en zal Poetin als dank dan tot premier benoemen. ,,De Russische regering doet er alles aan om de media voor en tijdens de verkiezingen te beheersen”, zei Julliard. ,,We denken niet dat de Russen onafhankelijke informatie over de verkiezingen zullen krijgen.”
De parlementsverkiezingen in Pakistan van 18 februari baren de organisatie ook zorgen. Commerciële zenders werden verboden toen president Pervez Musharraf in november de noodtoestand afriep. De zenders moesten een verklaring ondertekenen om weer te mogen uitzenden. Critici vonden dat een inperking van de persvrijheid. Bovendien worden journalisten daar in aanloop naar de verkiezingen regelmatig mishandeld en gearresteerd, zei Julliard.
Het rapport onderkende verder de grotere journalistieke rol voor de mobiele telefoon, omdat daarmee foto’s en filmpjes gemaakt kunnen worden. Zo werden tijdens demonstraties in Myanmar door de politie telefoons in beslag genomen, omdat demonstranten beelden maakten en naar de media stuurden.
Ook de VS kregen een veeg uit de pan van Verslaggevers Zonder Grenzen. De freelance-filmer Josh Wolf zat meer dan acht maanden vast, omdat hij weigerde zijn beelden van een anarchistendemonstratie aan een rechtbank te overhandigen. Ook houden de VS de Sudanese cameraman Sami al-Haj van Al-Jazeera vast in Guantanamo. Voor het rapport heeft Verslaggevers zonder Grenzen de bewegingsvrijheid van de pers in 98 landen onderzocht. [AP/Novum/Radio.NL]
