Ouderen kijken veel tv. Maar anders dan veel mensen veronderstellen, doen ze dat niet om een leegte uit hun leven te verdrijven. Ouderen kijken bewust, op een manier die bij hen past. Dat blijkt uit onderzoek waarop communicatiewetenschapper Margot van der Goot van de Radboud Universiteit Nijmegen op woensdag 22 april promoveert.
Ouderen kijken meer televisie dan jongeren. Maar over wat televisie kijken betekent in het leven van ouderen is nog weinig bekend. Margot van der Goot: “Ouderen van nu leven langer en anders dan hun leeftijdgenoten decennia geleden. Ze zijn vaak tot op hoge leeftijd actief, hebben veel interesses en zien kans om dingen te doen waar ze in hun werkzame leven te weinig tijd voor hadden. Die veelzijdigheid zie je ook terug in hun keuzes voor tv.”
Kijktijd zegt niet veel
Van der Goot hield interviews met drieëntachtig 65-plussers om te weten te komen hoe ouderen het televisiekijken zelf beleven. Dat valt niet automatisch uit het kijkgedrag van ouderen af te lezen. “Drie uur lang televisiekijken betekent voor de één dat hij heeft genoten van mooie en interessante programma’s, terwijl een ander drie uur kijkt om de tijd te doden”. Kijktijd is dus een ‘feit’ dat niet veel zegt volgens de onderzoeker.
Kijken als compensatie…
Van der Goot vroeg ouderen waarom ze televisie kijken en interpreteerde dat in termen van compensatie en selectie. Het bleek dat slechts een deel van de ouderen televisie kijkt bij gebrek aan beter: als compensatie voor dingen die niet (meer) mogelijk zijn. Geen enkele oudere uit Van der Goots onderzoek keek tv louter uit compensatie.
Van der Goot concludeert verder dat ouderen tv kijken als positief ervaren, wanneer ze het zien als een keuze. Dit geldt ook wanneer ze te maken krijgen met afnemende mogelijkheden. Opmerkelijk is dat mensen trouw blijven aan hun houding tegenover televisie, ook al veranderen hun omstandigheden. Waren ze in het verleden kritische kijkers, dan zijn ze het nu nog steeds, zelfs al kijken ze meer tv dan vroeger.
Emotie-tv
Een categorie programma’s waar ouderen anders mee omgaan dan jongeren, is emotie-tv: een aantal ouderen uit Van der Goots onderzoek gaf te kennen niet graag te kijken naar programma’s als Spoorloos, Memories of Familiediner. Van der Goot: “Daarvan zeggen zij dat die veel te dichtbij komen. Dat willen ze zichzelf niet aandoen. Dergelijke programma’s komen harder binnen. Hoe ouder mensen zijn hoe meer emotionele ervaringen ze hebben opgebouwd. Die emoties lijken dan nog sterker terug te komen, en dat vinden veel mensen niet prettig. En natuurlijk heb ik ook ouderen geïnterviewd die deze programma’s wel kijken”.
Ouderenomroep
Met zoveel verschillende smaken en voorkeuren bij oudere tv-consumenten, is het de vraag of een speciale ouderenomroep als Max voorziet in een behoefte. Volgens Van der Goot is het belangrijk om te weten dat het ouderenpubliek heel divers is. Daar moet je als programmamaker rekening mee houden. Omroep Max doet dat. Van der Goot: “Het is een omroep met verschillende soorten programma’s: een quiz, informatie, entertainment. De programma’s onderscheiden zich van andere omroepen door hun toon en sfeer. En er is wat meer tijd voor de gesprekken: mensen kunnen meer uitpraten.” [Radiowereld.NL]
