Het kabinet beslist vandaag over de verdeling van de radiofrequenties voor het komende jaar en maakt daarmee een einde aan een politieke soap. Veiling van de frequenties, het oude plan, is van de baan. Het kabinet beslist alleen nog over het prijskaartje voor de commerciële stations.
Eric van Damme, econoom en (radio)veilingexpert van de Katholieke Universiteit Brabant, voorspelt over een jaar, als de huidige regeling afloopt, opnieuw problemen zolang ‘politici blijven weigeren om te beslissen wat ze nu werkelijk met de radio willen.’
– U bedoelt?
‘Politici moeten vooral bepalen wat ze willen met de publieke omroep. De problemen met de radiofrequenties zijn in één klap opgelost als we besluiten om de publieke omroep kleiner te maken. De vijf stations bezetten veel frequenties en maken de spoeling voor de commerciële stations dun. Niemand kan mij uitleggen wat het fundamentele verschil is tussen het publieke 3FM en de commerciële stations Sky Radio en Radio 538. De politiek schuift deze discussie voor zich uit, en creëert zo problemen. Als meer publieke frequenties beschikbaar komen voor de commerciële stations, dan geef je de markt ruimte om met allerlei alternatieven te komen.’
– U bent niet bang voor een eenheidsworst in de ether? Allemaal Sky Radio-klonen is hét angstbeeld van veel politici.
‘De radiomarkt lijkt erg op de krantenmarkt. Het zijn beide media, tenslotte. Er is geen krant in Nederland in handen van de overheid en toch klaagt niemand over de eenheidsworst bij kranten. Kranten bewijzen dat pluriformiteit en diversiviteit ook in een markt kan. Ik begrijp daarom niet waarom bij radio wel stations in overheidshanden moeten zijn.
‘Daarnaast laat de overheid zelfs de commerciële omroepen niet met rust. De veiling van de frequenties gaat niet door omdat de politiek vreest dat radiostations zullen verdwijnen.
‘Los van het feit dat je een veiling zo kunt vormgeven dat je zenders kunt behouden, moet de politiek zich afvragen hoever haar bemoeienis nu eigenlijk gaat met de radio.’
– Het kabinet besluit vandaag waarschijnlijk om de huidige vergunningen met een jaar te verlengen, maar wil wel een ‘substantieel bedrag’ van de commerciële stations. Is dat een goed idee?
‘Nee. Ik kan geen reden bedenken waarom dat goed zou zijn. Ik begrijp ook niet hoe de overheid dit bedrag wil bepalen. Dit lijkt me altijd een arbitraire beslissing met twee risico’s. Je vraagt te veel en dan haken er stations af, of je vraagt te weinig en dat is weer een gemiste kans voor de overheid.’
– Wie verliest er, nu het kabinet de problemen doorschuift?
‘Zowel adverteerders als luisteraars zijn de klos. Er komen nu maar twee nieuwe stations bij, de rest blijft hetzelfde. Andere nieuwkomers moeten nog een jaar wachten voor ze een kans krijgen.
‘Dat betekent voor adverteerders dat tarieven niet zoveel dalen als zou kunnen met meer concurrentie. Voor luisteraars betekent dit dat ze weinig nieuwe ontwikkelingen kunnen verwachten op de radio. Voor hen wordt het een jaar van hetzelfde.’
– Wat is uw advies aan een volgend kabinet dat zich volgend jaar buigt over dit probleem?
‘Bepaal snel wat je wilt met de radio, en huur een econoom in die een kosten-batenanalyse maakt van de publieke omroep. Het Centraal Planbureau zou dat prima kunnen doen.’
