Sinds 1965 kennen we de Nederlandse Top 40. Jarenlang was de door Radio Veronica gepresenteerde hitlijst de vaste waarde bij het bepalen van het actuele muziekbeeld. Samenstellers van radioprogramma’s en deejays in clubs en discotheken baseerden hun keuzes veelal op de lijst, die ooit door klinkende namen als Willem van Kooten en Lex Harding werd gepresenteerd. Met name in de jaren ’90 was er een sterke concurrent in de markt. Via de Tros op de radio gebracht, won de Nationale Hitparade steeds meer terrein.
Vooral de geluiden dat de aloude Nederlandse Top 40 niet objectief zou worden samengesteld deden steeds meer mensen besluiten over te stappen naar die andere hitlijst in Nederland. Maar omgekeerd waren de geruchten over onbetrouwbare gegevens ook te horen over de Nationale Hitparade, die bovendien nogal eens wisselde van lengte (top 50, later top 100, vervolgens weer top 50) en zelfs van naam door de toevoeging “mega”.
Overigens waren dit lang niet de enige hitlijsten, want menig zendgemachtigde hield er in die tijd ook al een eigen rangschikking op na. Maar sinds de start van Radio 538, het opstappen van Veronica uit het publieke bestel en het ontstaan van nog een aantal grote en kleine zendgemachtigden is echt het hek van de dam. Zo werd de Nederlandse Top 40 bijvoorbeeld enige tijd bij twee zenders tegelijk uitgezonden. Nou ja, niet op precies hetzelfde moment, maar beide zenders draaiden elke week de 40 platen in de juiste volgorde.
Veronica behoorde daar overigens niet toe. Die omroep kwam doodleuk met een derde grote hitlijst, de Veronica Top 100 Countdown. Een lijst die door de luisteraars van de zender kon worden samengesteld. Inmiddels is er alweer geruime tijd een nieuw Veronica met uitsluitend muziek uit de ’80s en ’90s, dus een hitlijst met de muziek van nu past niet meer in het format. Maar niet getreurd, want daar heeft men natuurlijk snel wat op gevonden.
Tegenwoordig is vrijwel elke twee maanden wel een hitlijst op de zender te horen. Met als hoogtepunt de Top 1000 Aller Tijden. Vroeger was dit een Top 100, die eenmaal per jaar te horen was op Goede Vrijdag. Wie herinnert zich niet de jingles die de uiterst professionele programmamakers van Veronica’s Volle Vrijdag in elkaar sleutelden, met als slotzin “Veronica’s Top 100 Aller Tijden, dat is pas echt een Goede Vrijdag”.
Tegenwoordig wordt de lijst aan het eind van het jaar uitgezonden. Duizend platen in een week tijd. En dan ook nog eens allemaal twee keer natuurlijk, want niemand luistert 24 uur per dag naar de radio. Dus wordt ’s avonds doodleuk herhaald wat ’s morgens al eens gedraaid is. En herhalen, daar zijn ze goed in. Want in de loop van het jaar wordt dezelfde lijst nog eens twee keer in zijn geheel uitgezonden. Op zich helemaal niet zo gek natuurlijk, want het is tenslotte de keuze van de luisteraars. Zij hebben die platen gekozen, dus moeten ze ze aanhoren ook!
En omdat een jaar daarmee nog lang niet vol is, bedacht men de ’80s Top 880, de ’70s Top 370 enzovoort. Tsja, zo kun je dus nog wel even doorgaan. Maar Veronica is niet de enige. Terwijl men daar vrolijk de plaatjes in de juiste volgorde zette, kwam RTL FM het afgelopen jaar met een tegenoffensief. Precies op de dag waarop de populairste plaatjes bij Veronica aan de orde waren, presenteerde RTL FM de 100 meest populaire Nederlandse producties aller tijden. Maar wat is eigenlijk de term ‘aller tijden’ nog waard wanneer het hedendaagse luisterpubliek de keuze mag bepalen? Je zou kunnen stellen dat ‘aller tijden’ zou betekenen dat de populariteit die een plaat in een bepaalde periode krijgt, uitgedrukt wordt in een waarde die vereeuwigd wordt. Wanneer je dan gaat kijken naar de hoogste waarden aller tijden, heeft een plaat uit de jaren ’60 evenveel kans om anno 2006 in de lijst te komen als een plaat die vorig jaar gemaakt wordt. Maar zo wordt er kennelijk niet gewerkt.
De hoogste notering in de lijst van RTL was voor een nummer dat op dat moment amper uit de actuele hitparades was verdwenen. Alle lof voor Guus Meeuwis en zijn vertolking van Hazes’ lied “Geef mij je angst”, maar om het nu meteen te bombarderen tot beste Nederlandse product aller tijden? Dat gaat me toch wel wat ver. Natuurlijk waren ook de hits van Marco Borsato, Trijntje Oosterhuis, Frans Bauer en andere hedendaagse helden van de partij in de hoogste regionen. Het leek verdorie wel of ‘aller tijden’ pas begint na 1999.
Oké, er waren ook oudere platen bij, maar de balans sloeg toch wel behoorlijk door naar de laatste jaren. En dat is niet zo vreemd, wanneer je de luisteraars van je station de keuze laat maken. Zo’n beeld is altijd gekleurd. Je vraagt het aan de mensen die naar jouw station luisteren. En waarom luisteren die mensen? Omdat ze de muziek die je gewoonlijk al draait kunnen waarderen. Maar daarmee ontstaat een te eenzijdig beeld.
Tegenwoordig zijn er heel erg veel hitparades. Kink FM maakte de Outlaw 41 tot een begrip en kwam zelfs met de Outlaw 666 bij het 10-jarig bestaan. Radio 2 brengt elk jaar de Top 2000, Radio 10 Gold bracht eind vorig jaar zelfs een Top 4000 op de zender. Radio 3FM lanceerde enkele jaren geleden het fenomeen De Homo 100. En via Megamediamagazine.nl check ik nog regelmatig de NL Top 20 met alleen Nederlandstalige muziek. Op Dela.nl kom ik te weten welke platen het meest gevraagd zijn bij een crematie of begrafenis, want jawel, ook de uitvaart top 50 bestaat. Overigens had ik nooit gerealiseerd dat Gloria Gaynor’s “I will survive” en goeie plaat is om het heengaan van een dierbare mee te ondersteunen, maar dit terzijde. Wie naar Feesttop20.nl surft krijgt weer een heel ander genre te zien, dat verder geen uitleg behoeft. En zo kan ik denk ik nog wel even doorgaan.
In veel gevallen is het vissen in dezelfde vijver. En ik doe daar zelf ook nog wel eens aan mee. Ik heb zelf in het verleden wekelijks een hitparade mogen presenteren en da’s best leuk om te doen. Ik zou het zo weer doen als me die mogelijkheid ergens wordt geboden. En dan het liefst in de Nederlandstalige hoek, daar kan ik mezelf nog het beste in vinden.
Maar tussen al die lijstjes die her en der te horen zijn, mis ik er eigenlijk nog eentje. Een lijstje dat ook eigenlijk niet gerealiseerd kan worden, omdat de platen ervoor niet te bedenken zijn. Want weet je, eigenlijk zijn de vergeten hits vaak het leukst. Al die geijkte platen, die kennen we nu wel. Maar juist de plaatjes die je wel kent, maar vrijwel nooit meer hoort, daar kunnen ze me mee verrassen. Een soort van “Vergeten Top 100” dus, maar probeer die maar eens samen te stellen. Noem mij eens een paar hits op die je allang vergeten bent? Gaat niet. Komt er dus nooit. Jammer…
