De laatste maanden pak ik weer regelmatig de auto naar afspraken. Dat is een nieuwe dimensie; door lichamelijke last was dat lange tijd erg moeilijk. Maar veel plezier leveren die ritjes me niet op: als ik de autoradio aanzet doet mijn radio-hart elke dag pijn. En dan heb ik het niet over een zender als BNR.
Wat een enorm ingeslapen gebeuren is dat geworden!
Met reflexen van twintig tot dertig jaar terug. Als het toen werkte, zal dat nu ook wel zijn. Ik zal de verschillende zenders even langslopen, dat geeft een beter beeld (was het maar geluid..).
Als ik hier in Den Haag van laag naar hoog over de FM-band draai kom ik als eerste grote radiostation SLAMFM tegen. Karakterloze happybeats met weinig toegevoegde waarde in de presentatie. De doelgroep die ik dan voor me zie: 40-jarige Amsterderdamse mannen die hun jeugd herbeleven met elk weekend een pil in hun mik. Het eerste woord dat me te binnenschiet: risicoloos! Ben benieuwd of de nieuwe eigenaar er wel wat mee kan.
Iets verder zit Radio West, net weer gekort met 8 ton. Het station dat weigert samen te werken met de andere regionale stations in Nederland. Het station ook dat niet begrijpt waarom de luistercijfers blijven kelderen. Ik begrijp het wel. Iedere vorm van regionaliteit is er zo’n beetje uitgeslagen. Daardoor luister je nu naar een soort Libelle- (of zo je wilt Margriet-) radio. Zoals chitchat over Trump, zonder de verlenging te maken naar de lokale politiek. Dodelijk. Dan de muziek: daar zitten best leuke nummers tussen, maar zijn grotendeels uitgekauwde hits uit een ver verleden. Zo wordt de treurigheid eigenlijk alleen maar bevestigd. Den HaagFM doet het met stukken minder budget fundamenteel beter.
Dan Radio2. Inmiddels volgelopen met grote namen. Misschien wel ter vervanging van de leegte die Frits Spits heeft achtergelaten. Het station klinkt lafjes, niet geïnspireerd. Het lijkt wel of de vervanging van de 3 voor de 2 de creativiteit heeft gedood. En verder is het gewoon 1 op 1 een commercieel station dat zo gerund zou kunnen worden door Erik de Zwart of John de Mol. En maar kaartjes voor evenementen en andere prijzen weggeven. Geen idee waarom dat allemaal mag van het Commissariaat.
Iets verder treffen we Rijnmond, met een keihard signaal in Den Haag. Meer dan West zoekt die zender de interactie met de luisteraar over lokale onderwerpen. Maar ook hier lijkt de ziel compleet uit. Of dat de bezuinigingsronde is of de aansturing: ik laat het graag aan anderen ter beoordeling. De muziek bestaat af en toe tenminste duidelijk uit lokale artiesten. De rest is een mengelmoes die je autoradio na zo’n twee nummers al niet meer aankan.
Even verder de meest bizarre zender: FreshFM. Door een conflict met BUMA STEMRA mag er op straffe van persoonlijke dwang geen rechtenmuziek meer worden uitgezonden. De nieuwe stationsmanager zat daar niet mee en zendt nu een stream muziek uit met alleen gesproken jingles. Vreemd genoeg klinkt het soms best goed. De grap is dat verschillende luisteraars dat ook aangeven. Maar een complete onhoudbare situatie voor adverteerders. Bovendien werpt de vraag zich op of de vergunning onderhand niet gewoon ter discussie moet staan: in hoeverre is dit aanbod regiogebonden?
Dan Radio3: de pubertijd springt er van af. De muziekkeus is nu gelardeerd met zoveel nieuwe muziek dat het onbeluisterbaar is geworden. De luistercijfers zijn nog maar een fractie van wat het ooit was. Dan gaan we naar Decibel. Voor het gemak neem ik 8FM maar meteen even mee: uiteindelijk worden ze door hetzelfde nieuwe jonge management gedraaid. Wel: er is geen ruk aan. 8FM draait – zeggen ze – ‘classic hits’. Een geleende term (het is maar dat je het weet). De uitvoering is gestoeld op de muziekdatabase van iemand die vroeger ongetwijfeld in een discotheek heeft gedraaid. Lange 12’ nummers in soms bizarre uitvoeringen, waarvan een aantal compleet onbekend. Rare overgangen, witjes door de verschillende edities (nagenoeg elk uur), hoofdzakelijk landelijke reclame. En met vreemde Nederlandstalige nummers tussendoor. De presentatie is soms strak en goed. Maar meestal hoor je de speaks zonder bezieling vooraf ingesproken worden. Dat geldt eigenlijk 1 op 1 ook voor Decibel, waarvan het format al helemaal niet meer te volgen is.
Voor een mening over FunX verwijs ik graag naar een eerdere column van mij. En dan komen we bij QTheMusic. Overdag aantrekkelijke presentatie, goede vormgeving en een redelijke muziekkeuze. Randje hitradio en niet slecht, maar ook weer niet heel goed. De luistercijfers geven een steeds groter marktaandeel voor dit station en dat begrijp ik wel: bij gebrek aan beter kom je al snel bovendrijven.
O ja, Sky Radio: verworden tot een actual hits station. En dat doen ze niet onaardig: als er kinderen meerijden moet de radio altijd op Sky. Gelukkig wordt er minder marktonderzoek gedaan naar luistervoorkeuren en worden nummers meer op gevoel uitgezocht. En ja: dat betaalt zich terug. Toch is het concept van dit station misschien veel minder van deze tijd: als je nonstop hits wil horen is een lijst op Spotify een beter alternatief. Daar bundel je gewoon zelf al je favorieten. Sky mist de warmte die presentatie kan meebrengen. Dat zou pleiten voor een nieuwe Jan van Veen, maar daar heb ik nog te weinig voor gerookt.
538 is de volgende op de band. Drijvend op het succes van het ochtendprogramma en op allerlei manieren leidend qua radio, maar vooral ook qua commercialiteit. De tarieven zijn nu zo hoog geworden dat veel adverteerders kiezen voor alternatieven die én betaalbaarder zijn én wel respons op leveren. Het lijkt een beetje zelfoverschatting: wat kun je nog met een sterk merk? Dat is bijvoorbeeld heel veel streams en aansluiten op de dance-cultuur. Maar de slag naar de nieuwe wereld? Ik ben benieuwd of 538 die voldoende kan gaan maken. Want daar zijn forse investeringen voor nodig. De muziek is vaak veilig en niet verassend, want volgt bijvoorbeeld wat in DWDD gebeurt. En ik houd niet van voorspelbaarheid: radio moet verrassen, prikkelen en binden.
Nu we het daar toch over hebben: Radio10 probeert dat en Radio Veronica ook. Met presentatie die warmte moet uitstralen maar die mijn vriendin altijd gierend van de lach wegzapt: het is zo enorm overdreven, oud en belegen. En dan de muziek: Er worden niet meer clichés gedraaid dan op deze stations. Bij ArrowRock weet je dat. Deze stations draaien werkelijk niets dat niet in de top vijf heeft gestaan. En eerlijk gezegd hoor ik die vermoeidheid door in de presentatie. Dat Radio10 nog zoveel luisteraars heeft zegt meer over het nostalgisch gevoel bij Nederlanders dan over het radioproduct.
Ah, aan het einde van de band komen we 100%NL tegen. Leuk, fris, fijne muziekkeuze (met overigens wel iets te veel Volendam en Amsterdam er in). Dat vind ik dan weer knap. De presentatie is beter aan het worden met de nieuwe stemmen die soms te horen zijn. Dus het kan wel…
Als ik zo naar het huidige radiolandschap kijk, zou het me niet verbazen als met de naderende veiling van digitale frequenties nieuwe partijen met een sterk merk instappen en het al snel beter doen dan de gevestigde partijen. Dat kan ik ze maar deels verwijten: de overheid heeft haar oor laten hangen naar de bestaande radiopartijen door de FM-frequenties volgend jaar opnieuw te verlengen. Juridisch hoogst discutabel. Maar in elk geval de dood in de pot voor de radioluisteraar. Met dank aan Henk Kamp dus.
Paul Winnubst
Communication Partners Europe
Voormalig directeur / hoofdredacteur / eigenaar Hofstad Radio.
