De lang slepende discussie over de toekomst van de publieke omroep is in een stroomversnelling gekomen. Niet in de laatste plaats door het rapport van de visitatiecommissie publieke omroep onder leiding van Alexander Rinnooy Kan. Zijn analyse over het falen van de publieke omroep als geheel, wordt door vriend en vijand (buiten Hilversum, wel te verstaan) gedeeld.
Zelfs het CDA, inmiddels nog de enige grote partij in Den Haag die de omroepverenigingen als fundament ziet van het publieke bestel, deelt haar. Gebrek aan bereidheid tot samenwerking tussen de afzonderlijke delen zal uiteindelijk het bestel de das om kunnen doen, aldus de onomstreden conclusie van Rinnooy Kan.
De oplossing, die het CDA voorstaat, bevat een aantal sympathieke elementen. Om een soort van omroepverkiezingen uit te lokken, zou het lidmaatschap van een omroep niet meer dan een euro moeten gaan kosten. Dat kan inderdaad leiden tot een betrouwbare meting van de aanhang voor een bepaald geluid vanuit Hilversum. Het biedt ook nieuwe omroepen een laagdrempeliger toegang tot de publieke zenders.
De nadelen zijn echter groter. Het CDA wil immers tegelijkertijd het bestuurlijke primaat in Hilversum teruggeven aan elke afzonderlijke omroepvereniging en haar leden meer invloed geven op de programma’s. Dat zal de bereidheid tot samenwerking, waar volgens Rinnooy Kan nu juist zo’n gebrek aan is, niet vergroten.
Rinnooy Kan (en een paarse kamermeerderheid) gaat ervan uit dat het resultaat meer moet zijn dan de optelsom der delen, terwijl het CDA ervan uitgaat dat alle afzonderlijke delen al een mooie totaalsom opleveren. Maar dat levert in deze ontzuilde tijd een lappendeken op met weinig meerwaarde voor de publieke omroep om zich krachtig te kunnen onderscheiden van de commerciëlen.
De angst van het CDA, dat niet alle maatschappelijke stromingen in Hilversum te horen en te zien zouden zijn, valt te respecteren. Er zijn echter betere manieren om ervoor te zorgen dat dat wel het geval blijft. Laat omroepvoorzitters zorgen voor goede programma’s binnen een zender met een krachtig publiek profiel, in plaats van dat zij hun energie steken in de consolidering van hun bestuurlijke koninkrijkjes. [Trouw]
