Een van de grote uitdagingen in het verder professionaliseren van de radiowereld in Nederland is natuurlijk het opleiden van gedegen krachten die goed beslagen ten ijs kunnen komen. Alleen ontbreekt het op veel vlakken aan kennisoverdracht.
Je komt binnen als jongen of meid op de postkamer, schuift door naar een producersplek, om vanaf daar door te schuiven achter de microfoon.
Misschien ligt jouw talent wel veel meer bij hoofd postkamer zijn. Of de beste producer op aarde. En niet achter de microfoon. Bovendien mag iedereen zich in Nederland (net als coach) producer noemen. Eén van de redenen waarom ik vaak liever alleen in de studio zit is dat ik er niet iemand bij hoef waar ik verder niet zoveel aan heb maar die wel het kunstje 3 uur per dag zit af te kijken.
Schaapachtig zit te lachen als er iets misgaat in de uitzending. Om vervolgens tegen vrienden te kunnen zeggen ‘nou die Kicken bakte er weer niks van vandaag, duurt niet lang meer of ik zit op zijn plek!’.
Het blijft van de gekke dat in een industrie waar zoveel geld omgaat er zo weinig echt opgeleide vakmensen zijn die het verschil kunnen maken. Iemand met een leuk smoeltje, brutale inborst of wat handigheid krijgt al gauw een plek in de studio.. Hoeveel van deze mensen heeft wel eens een boek over radio gelezen, een cursus radio(producer) gevolgd in het buitenland of van eigen geld studiemateriaal uit Amerika laten komen?
‘Het is hier geen Amerika’ krijg je dan als nonsens antwoord. Helaas niet nee. In het land der blinden is één oog koning. Daarom valt het in Nederland ook niet op als je maar wat aanklooit als producer of jock. Een BN’er regelen? Hier, heb je Johan Vlemmix aan de telefoon. Tekst nodig? Copy/paste van Wikipedia. Dat werk.
Een man die iedereen hoog heeft zitten als het gaat om radiomaken is Robert Jensen. Hij volgde voordat hij bij Veronica op de radio kwam in de 90’s een gedegen radio opleiding in Amerika. En dat was te horen ook. Doordat hij de basics, the do’s & don’ts zo goed onder de knie had durfde hij op de radio ver(der) te gaan. Dat is dan ook wat er nu ontbreekt bij velen die on-air zijn of ernaast zitten: een gedegen opleiding en dus vakkennis.
Behalve wat imitatiewerk bij de lokale omroep gaat het echt leren eigenlijk pas on-air gebeuren. Ik snap wel dat Jensen de radiowereld vaarwel heeft gezegd, zoveel onbegrip of soms zelfs onkunde om je heen frustreert enorm. Iedere keer maar weer dingen moeten uitleggen of raar aangekeken worden. ‘Heb je hem weer met z’n boekjes en bandjes uit Amerika, zucht!’.
Soms denk ik ook wel eens had ik maar niet zoveel tijd en energie gestoken in het willen leren van alles wat er te leren valt over radio. Dan viel het me niet zo op hoeveel beginnersfouten er gemaakt worden (ook door managers) en had ik tot in lengte van dagen gewoon zelf ook kunnen doormodderen op het zesjesniveau van het gros van de Nederlandse radio. Ik heb nooit begrepen waarom je niet het maximale uit wat mogelijk is wil halen. Er zijn uitzonderingen, mensen die wél echt beter willen worden en dus bij het begin beginnen: de regels van goede, succesvolle radio leren.
Is daar een formule voor? Ja daar is een formule voor. Word ik daar heel standaard van? Nee dat maakt geen dertien in een dozijn deejay van je. Je gaat juist jezelf veel meer uitvinden en dus zijn en laten horen omdat je fundering, je basis goed is. Spreekt dit je aan, wil je boven de rest uitsteken? Er is hoop. Pak als de sodemieter je laptop, bestel voor een jaarsalaris aan boeken- en curususmateriaal uit Amerika en Engeland (daar waar radio echt een vak is dat je kunt leren) en gebruik je zomervakantie als zomerschool radio.
Het gaat zich in de toekomst dubbel en dwars terugbetalen. Beloofd! Het zal hoedanook je zelfvertrouwen verhogen, want je zult ook veel dingen die je al goed doet lezen in deze theorieboeken of horen in opnames van seminars.
Maar één advies: vertel het niemand. Laat ze zelf maar verbaasd zijn over hoe jij groeit, je show ineens klinkt als een klok, niet verveelt, publiciteit haalt, aandacht op social media krijgt, mond op mond reclame en dus bakken met extra luisteraars. Voordat je het weet staat je programmaleider aan de deur te kloppen voor een beter tijdslot, een vast contract of contractverlenging. Rara hoe kan dat!
Een goed boek om mee te beginnen is bijvoorbeeld dit boek: How To Make Great Radio
Patrick Kicken
