In gesprek met: Karel van Cooten

Ongeveer een maand nadat Karel Radio Noordzee Nationaal was komen versterken, besloot de leiding van het station dat het roer om moest. Radio Noordzee Nationaal moest een popzender worden in plaats van een familiezender. Het format werd gewijzigd en de naam werd veranderd in Noordzee FM. Evenals daarvoor bij de Tros besloot Karel op te stappen en opnieuw te kiezen voor een radiozender met hart voor het nationaal product.

Enkele maanden na zijn vertrek richtte hij samen met platenbaas en manager van Frans Bauer Riny Schreienberg, Radio Nationaal op. Na het voorbereidende werk begon Radio Nationaal op 5 mei 2000 haar uitzendingen. Door een overname van het kabelstation Hollands Glorie, een zusterstation van Radio Noordzee en de onderhuur van 2 middengolfzenders van de Achterhoek Media Groep was Radio Nationaal vanaf de start in een groot deel van Nederland te horen.

Het eerste half jaar presenteerde hij dagelijks tussen 9 en 12 uur en was tevens programmaleider. Toen Radio Nationaal in zwaar weer terechtkwam zette Karel zich volledig in om de zender te behouden. En met succes. Sinds de doorstart van Radio Nationaal is Karel algemeen directeur. Daarnaast presenteert hij elke werkdag tussen 12 en 14 uur het programma ‘3 voor je Kiezen’ en is hij verantwoordelijk voor de website van het station.

In 1987 kwam je bij de Tros. Wat heb je voor die tijd eigenlijk gedaan op radiogebied?

Voor mijn TROS-carrière werkte ik als programmatechnicus bij de NOS, later NOB. In die functie werd ik al snel ingedeeld bij Veronica en TROS. Ik zat voor die tijd ook nog bij de ziekenomroep van de VU in Amsterdam, o.a. samen met Erik de Zwart. Samen met Erik en ook Ruud Hendriks (!) deden we drive-in shows. Daarvoor het bekende liedje met zelfgebouwde zendertjes en mengpanelen. Ik wist eigenlijk op mijn 5e al dat ik iets bij de radio wilde doen. Volgens mijn moeder bouwde ik van mijn legoblokken geen huizen, maar radio’s. Toen ik op mijn 7e van mijn oom Guus een oude buizenradio kreeg, wist ik het zeker.

Na elf jaar verliet je de Tros in 1998. Was het niet moeilijk om op te stappen na zo’n lange tijd bij dezelfde werkgever?

Absoluut, zeker omdat ik tot op de laatste dag met zeer veel plezier bij de TROS heb gewerkt. Ik vertrok bij de TROS omdat men daar steeds minder te vertellen had over de eigen programma’s en zendercoördinatoren en netmanagers steeds meer.

Als er geen radio zou bestaan, wat zou je dan zijn geworden?

In ieder geval iets technisch, ik had hoge cijfers voor wis-, natuur- en scheikunde.
Mijn tweede grote liefde is computers. Toen ik na mijn dienstplicht bij de NOS solliciteerde was daar een personeelstop. Ik ging toen naar de HTS. Eén van de lessen daar was Informatica. Je moet je daar niet te veel van voorstellen, het was eind jaren ’70, de tijd van de ponskaart en ze hadden een computer met buizen die een heel klaslokaal vulde. De meeste tijd werd hij gerepareerd. Het programmeren ging met schakelaars en ik geloof dat er 2K intern geheugen inzat, maar in ieder geval was mijn fascinatie gewekt.

Na de HTS heb ik 6 jaar Informatica gestudeerd en daar pluk ik nog elke dag in dit PC-tijdperk de vruchten van. Zeker omdat computers en radio tegenwoordig zeer nauw verweven zijn. Het grootste deel dat ik achter de computer zit, programmeer ik. Bij Radio Nationaal draaien veel door mij zelfgeschreven applicaties voor o.a. het loggen van audio, verplicht door het Commissariaat voor de Media. Deze ‘StationLogger‘ draait inmiddels bij heel wat landelijke, regionale en lokale radiostations. Ook de software voor het spel ‘3 voor je kiezen’ heb ik zelf geschreven.

Je bent een liefhebber van de Nederlandse muziek. Wat betekent die muziek voor jou?

Ik wil me zelf niet als een liefhebber van Nederlandse muziek bestempelen, ik heb een zeer brede muzieksmaak. Dat de muziek uit Nederland komt zegt natuurlijk niets over de soort muziek. Als je doelt op wat door velen het volkse repertoire wordt genoemd, kan ik zeggen dat daar, net als in elke andere soort muziek, goede en slechte producten tussen zitten. Als ik nummers als ‘De Vlieger’ en ‘Pappie loopt toch niet zo snel’, ‘Het Dorp’ en ‘Voor Haar’ draai, kan me dat na vele duizenden keren draaien, nog steeds ontroeren..

In het verleden is gebleken dat het voor zenders die veel aandacht besteden aan nationaal product aan meezingers, moeilijk is om succesvol te zijn. Waarom gaat het Radio Nationaal wel lukken?

Er is in het verleden bewezen dat een station als Radio Nationaal wel succesvol kan zijn. Als echter aan de voet van het succes een station als Holland FM wordt verkocht omdat er een hoog bedrag voor de aandelen wordt gegeven, heeft het niet echt een kans gehad. Ook Radio Noordzee Nationaal heeft bewezen met een marktaandeel van ca. 10% wel degelijk succesvol te zijn. De volgende stap is dan wel om het commercieel te exploiteren en om het succes vast te houden. Deze stap is het moeilijkst. Het manco is dat men zich hierbij te veel laat leiden door marktonderzoeken.

Op zich noodzakelijk, als je ze maar door de juiste bril beschouwt, want volgens onderzoeken leest Nederland geen roddelbladen, eten we geen frikadellen en huren we geen pornovideo’s. We kennen de werkelijkheid. Radio Nationaal bewijst opnieuw dat de belangstelling groot is. We hebben een marktaandeel van 2.3%, zonder PR en marketing en louter met mond-op-mond reclame en ondanks het feit dat we op de middengolf vanuit Engeland uitzenden en onze naamsbekendheid ver beneden peil is. Daar gaan we hard aan werken als er duidelijkheid is over de toewijzing van de 2 nieuwe FM-pakketten.

Welke van de andere Nederlandse radiozenders vind je goed en waarom?

Ik heb geen favoriete zender meer, ik heb her en der favoriete programma’s. De radiozenders vind ik steeds meer op elkaar gaan lijken. Ik mis programma’s als b.v. De CD-Show, waar je nog nieuwe muziek kon horen. Vervlakking, ook weer een gevolg van de marktonderzoeken.
Niemand durft zijn nek nog uit te steken en te vernieuwen.

Vind je het jammer dat er bij de publieke omroep geen ruimte is voor het Nederlands product dat bij Radio Nationaal wel gedraaid kan worden?

Jammer is zwak uitgedrukt. Ik vind het juist de taak van de publieke omroep, programma’s uit te zenden die wellicht commercieel minder aantrekkelijk zijn of door minderheden worden gewaardeerd. De absurde situatie is Nederland is dat de publieke omroep zich laat voeden uit de belastingpot en daarmee, met de Intomart marktaandelen en de kijk- en luistercijfers in de hand, de commerciële zenders gaat beconcurreren. Meer dan bizar!

Wat is tot nu toe het hoogtepunt uit je radioloopbaan?

Ik heb meegemaakt dat programma’s die ik mocht presenteren luisterdichtheden haalden van een dikke 20%, let wel luisterdichtheid en geen marktaandeel. Een ander hoogtepunt was op alle publieke zenders onze koningin feliciteren. Maar met kop en schouders steekt toch wel de Radio 2 Zomertoer in 1998 hier boven uit. Het was tevens mijn afscheidstournee van de publieke omroep.

Veertien dagen lang met een Amerikaanse gele schoolbus Frankrijk doorrijden en iedere dag vanaf een andere plek een uitzending presenteren die behalve op Radio 2, ook nog in heel Europa te beluisteren was op de korte golf via de Wereldomroep. Toeterende en wuivende Nederlanders onderweg. Met apparatuur op een campingtafeltje muziek draaien en de jongens van Bløf aankondigen, die enkele dagen met ons meereisden. Ik zie nog steeds het beeld van Paskal en Bas voor de struiken, met in het publiek een man, net wakker en met een rol WC-papier en toilettas onder de arm.

Bij Radio Nationaal ben je naast programmamaker ook algemeen directeur. Welke van de twee ben je het liefst als je zou moeten kiezen?

Sprekend vanuit mijn gevoel, zeg ik: programmamaker. Ik ben me er wel van bewust dat het punt dichterbij komt dat ik het niet meer kan combineren en dan kies ik toch voor het directeurschap. Chris de Burgh heeft dit dilemma mooi bezongen in ‘The head and the heart’.

Kun je aangeven waarom Radio Nationaal een van de twee nieuwe FM-etherpakketten moet krijgen?

Radio Nationaal zou eigenlijk alleen al een FM-pakket moet krijgen omdat we de enige zijn die meer dan 70% Nationaal product draait. Andere zenders komen niet eens boven de 10% uit. Op dit moment houden de criteria van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat voor de toewijzing van een FM-pakket daar geen rekening mee. Gelukkig spreken we op de punten waar het wel omgaat, zoals marktaandeel, kabeldekking en omzet een aardig woordje mee.

Ik ben het Internetbedrijf uitgaansagenda.nl, onze vorige eigenaar, meer dan dankbaar dat die het mogelijk heeft gemaakt vanaf augustus vorig jaar aan de onderzoeken van Intomart mee te doen. Een stap die nu van levensbelang blijkt te zijn. Dankzij hen en natuurlijk de volle inzet van huidige eigenaar Ruud Hendriks en de bergen papierwerk die zijn zaakwaarnemer Jacques van der Wilt verricht, zijn onze kansen op een FM-pakket hoog.
Het worden spannende maanden.

Karel van Cooten