De Publieke Omroep maakt haast met de oprichting van een nieuwe radiozender voor jongeren: Urban Radio. Over wat dat is, lopen de meningen uiteen. Bovendien: er is toch al een publiek station met ‘Urban’ muziek?
Ook de ’trendwatcher’ weet het zeker: jongeren zitten te wachten op Urban muziek. Omdat Urban ,,lekker lokaal” klinkt. En dat willen jongeren, weet Carl Rohde, trendwatcher en hoogleraar massacommunicatie. Want in de ,,steeds globalere context” waarin zij leven, hebben ze behoefte aan hun eigen ,,tribe”, een eigen stam.
Rohde werd dit jaar ingehuurd door de NPS met financiële steun van het bestuur van de Publieke Omroep, om te adviseren over de oprichting van een Urban radiozender voor jongeren. Zijn advies is niet openbaar, maar de zender komt er, ondanks bezuinigingen bij de Publieke Omroep.
De zevende publieke radiozender is bedoeld voor grotestadsjongeren, en moet vooral jonge allochtonen aanspreken. Er is op jaarbasis 2 miljoen euro voor, het grootste deel komt van de NPS, 1,2 miljoen. Ook andere omroepen willen programma’s voor Urban Radio (voorlopig de werktitel van het station) maken en er extra geld in steken.
De Publieke Omroep lijkt zo voortvarend te werk te gaan met de nieuwe zender, omdat daarmee in één keer aan twee eisen van staatssecretaris Medy van der Laan (Cultuur) kan worden voldaan. Een: bereik meer jongeren. Twee: bereik meer allochtonen. Hierover gaat de staatssecretaris ‘prestatieafspraken’ maken met de omroepen. In die afspraken worden mogelijk ook sancties opgenomen als doelen niet worden gehaald.
Vooral het bereiken van allochtone jongeren is nu een zwakke plek van de publieke radiozenders. Jongeren in de grote steden stemmen liever af op commerciële zenders. Landelijk is het marktaandeel van het publieke popstation 3FM in vier jaar tijd afgekalfd van 11,9 naar 9,1 procent. In de drie grote steden is dat marktaandeel minder dan de helft: 4,4. Daar scoort een commerciële popzender als Radio 538 beter met 7,4 procent. Juist die zender kaapte vorige week de populaire dj Ruud de Wild weg bij 3FM.
Rob Heukels, programmaleider Radio bij de NPS, en dus de grootste geldschieter van het nieuwe Urban Radio, vindt dat de nieuwe zender ,,een stuk zwarter” moet worden dan 3FM dat hij typeert als ,,popradio voor de burgerlijke middenmoot”. Hij vindt dat er op 3FM sinds de komst van Florent Luyckx als zendercoördinator ,,geen avontuur” meer is. ,,Behalve na tien uur ’s avonds bij de VPRO. Om een hoog marktaandeel te behouden moet de muziek er aan allerlei regels voldoen.” Urban Radio moet volgens hem ,,veel gewaagder” worden. ,,Voor het gros van de luisteraars van 3FM zal zo’n programmering te zwart zijn.”
Maar juist Florent Luyckx is een van de mensen die door het bestuur van Publieke Omroep belast is met het opzetten van Urban Radio. Wat wil híj met Urban Radio? ,,Niet per definitie zwart”, zegt Luyckx. Maar dat is vreemd, want de term ‘Urban’ wordt in de muziekliteratuur vooral met ‘zwart’ geassocieerd. Het begrip ‘Urban’ staat daar bekend als een stroming die overwaaide uit de VS waar het vooral sloeg op R en B, maar later ook op hiphop en andere zwarte straatmuziek. Luyckx vindt die benaming wat te nauw, zegt hij: ,,Urban Radio moet veel breder zijn. Het is ook Hindu, en ook Kaapverdiaans. Het is overal om ons heen: op straat, op de schoolpleinen.” Als voorbeeld van een echt Urban-nummer noemt hij Aisha. De twee uitvoeringen van dat nummer, de oorspronkelijke Afrikaanse en de huidige – verwesterde – versie van de band Outlandisch horen allebei thuis op het Urban station dat Luyckx voor ogen heeft.
En dat station moet al in september van start gaan. Vorige week werd bekend dat de Publieke Omroep het noodlijdende kabelstation Colorful van Erik de Vlieger aan het overnemen is. Daarmee is Urban Radio in één keer voorzien van vrijwel landelijke kabeldekking. Dat Urban niet via de ether uitzendt, noemt Rob Heukels ,,een grote handicap.” Hij denkt dat de zender desondanks een succes kan worden omdat jongeren ,,weten te vinden wat ze echt willen horen”.
Maar terwijl de Publieke Omroep geld steekt in kabeltoegang voor Urban Radio, hoe dat er straks dan ook uitziet, bestaat er al een publiek station dat via een etherfrequentie in de vier grote steden dezelfde soort muziek uitzendt voor dezelfde grotestadsjongeren. Dit station, FunX, werd twee jaar geleden opgericht met geld van de toenmalige staatssecretaris Van der Ploeg (Cultuur) en de grote steden.
Bij de bekendmaking van de oprichting van Urban Radio, werd samenwerking met FunX aangekondigd, maar hoe die samenwerking eruit moet zien is nog niet duidelijk. De Publieke Omroep wil voorkomen dat twee publieke zenders de concurrentie met elkaar aangaan, maar FunX-oprichter Willem Stegeman heeft al aangegeven dat zijn zender zélf de eigen programmering wil blijven bepalen. Ook de naam, die inmiddels bij de doelgroep is opgebouwd, wil FunX niet zomaar opgeven. Volgens Stegeman kan het niet zo zijn dat naast FunX straks via de kabel in dezelfde steden een ander publiek station te horen is, met dezelfde soort muziek. ,,Ik kan dat niet uitleggen aan de belastingbetaler en dat ga ik ook niet doen.”
Rob Heukels van de NPS vindt dat FunX en Urban wél goed naast elkaar kunnen bestaan. Hij denkt aan het uitwisselen van programma’s maar vindt dat Urban Radio zich op iets oudere luisteraars moet richten dan FunX, dat volgens hem vooral voor tieners is. ,,Het zou toch vreemd zijn dat voor zo’n grote diverse groep als ‘jong en urban’ maar één zender zou mogen bestaan.” Volgens hem versterkt de komst van nóg een urban station de positie van FunX juist. ,,Het trekt in de volle breedte meer luisteraars, makers en misschien adverteerders.”
Luyckx wil niets zeggen over een eventuele fusie van FunX en Urban Radio. Hij ,,hoopt op een goeie samenwerking”. ,,De gesprekken verlopen in een goede sfeer”. [NRC/Radio.NL]
