De discussie over themakanalen is weer actueel. Nu concepten als 3voor12TV en Uitzending Gemist succesvol blijken te zijn op internet én op televisie (First Mile TV van het NOB) is volgens de Internetcoördinator van Publieke Omroep, Michel Mol, de tijd rijp om de discussie weer op te pakken.
En dan gaat het niet om analoge themakanalen, maar om digitale via breedband (kabel, adsl, satelliet, DVB-t (Digitenne) te distribueren zenders, voor speciale doelgroepen of thematisch geordend, zoveel mogelijk op basis van bestaand materiaal.
De markt voor digitale televisie lijkt na jaren van stilstand weer langzaam op gang te komen. In navolging van kabelmaatschappij Essent, heeft ook een andere grote speler, Casema, onlangs besloten over te gaan op het zogeheten ‘koopmodel’. Daarbij wordt de decoder (settopbox) die nodig is om het digitale tv-signaal te kunnen ontvangen, via de detailhandel aangeboden. Alleen UPC verstrekt de decoders nog zelf. Met behulp van het kastje kunnen consumenten televisie kijken in een veel betere kwaliteit beeld en geluid. Essent en Casema spelen hiermee in op de huidige markt, waarin bij de consument een groeiende behoefte bestaat aan kwaliteitsverbetering.
Deze trend is af te lezen uit de sterke groei van de dvd-markt en de doorbraak van breedbeeld-tv’s, flat screens en Home Cinema Systemen. Maar er zijn meer trends. Ook partijen als KPN zitten niet stil en willen audio en video gaan distribueren via adsl-tv. En onlangs kondigde het telecomconcern aan zijn aandeel in Digitenne te willen uitbreiden van de huidige 30 naar 40 procent. Er is sprake van een felle concurrentiestrijd tussen de kabelmaatschappijen en aanbieders als KPN. ‘De beschikbaarheid van een onderscheidend aanbod is voor deze partijen van groot belang’, aldus Mol. En de Publieke Omroep kan dat volgens hem en andere betrokkenen leveren.
First Mile TV
Recente ervaringen met het via breedband distribueren van content naar tv-toestellen heeft Mol opgedaan met First Mile TV, een initiatief van NOB Cross Media Facilities in samenwerking met onder meer de publieke omroepen en KPN. Door de komst van snel internet werd het mogelijk televisie-uitzendingen en archiefbeelden van onder andere de publieke omroepen live en on demand in dvd-kwaliteit op een televisiescherm te bekijken. Althans voor degenen die aangesloten zijn op superbreedbandig glasvezel. Vooralsnog zijn dat bewoners van kenniswijken, studentenhuizen en gebruikers op universiteitcampussen. Mensen die het videomateriaal niet op hun pc maar op hun tv willen bekijken, kunnen met behulp van een speciale IPTV-box het signaal (MPEG-2, 5 Mbits per seconde – dat is de hoogste ADSL-snelheid) omzetten in een voor tv geschikt videosignaal. Volgens directeur Erik Huizer van NOB Cross Media Facilities doen zich ook in de markt van deze decoders snelle ontwikkelingen voor. De allernieuwste kastjes kunnen zelfs over 1 Mbit/seconde VHS-kwaliteit leveren. Daarmee komen de huidige twee miljoen breedbandgebruikers binnen bereik van deze vorm van tv-distributie.
Tv-portal
Voor het televisiescherm is binnen First Mile TV, dat nu een jaar bestaat, een proef-portal (startpagina) gemaakt om het aanbod te ontsluiten. Huizer: ‘Je kunt internet natuurlijk niet 1 op 1 overzetten op televisie. Het televisiescherm heeft zijn eigen wetten en regels en alleen een afstandsbediening om door het aanbod te navigeren.’ Met de afstandsbediening kun je zowel de live tv-kanalen als het on demand-aanbod van First Mile TV bekijken. ‘De portal is simpel opgezet. Bij echt operationele toepassing moet de portal natuurlijk worden opgezet en vormgegeven door de mensen van omroep.nl.’ Er is een menu met nummers, waar je doorheen kunt browsen met de afstandsbediening van je televisie. Naast Nederland 1, 2 en 3 kun je bijvoorbeeld 3voor12TV oproepen, maar je kunt ook kijken naar Uitzending Gemist van omroep.nl, het NOVA-archief raadplegen of zoeken in oud Polygoon-materiaal. Via een van de cijfertoetsen op de afstandsbediening ga je een laag dieper, met de back-knop ga je weer een niveau hoger, en er is een home-toets om weer terug te keren naar het beginscherm.
3VOOR12TV
Bij de start van First Mile TV is ingezet op on demand-diensten, maar het succes van VPRO’s muziekkanaal 3voor12TV heeft er volgens de betrokkenen toe geleid dat men zich nu opnieuw op themakanalen aan het oriënteren is. Huizer: ‘Doordat de work flow is geautomatiseerd, hebben de omroepen de beschikking over een kosteneffectieve opstelling voor de uitrol van meer themakanalen. Bij de VPRO wordt bijvoorbeeld gebruik gemaakt van een systeem waarbij een redacteur op basis van bestaand materiaal dat in een database zit, de uitzendingen van tevoren programmeert en voorziet van graphic overlays. Daarbij kan eenvoudig en snel worden geschakeld van een voorgeprogrammeerde naar een live-uitzending. Afgezien van de redactionele inspanning, is vrijwel alles geautomatiseerd.’
Huizer wil graag doorgaan met de ontwikkeling van een goedkope infrastructuur voor themakanalen en verwacht nog dit jaar minstens vier nieuwe publieke themakanalen te kunnen inlijven.
Omroepbreed
Michel Mol is wat voorzichtiger in zijn voorspellingen, maar geeft toe dat de ontwikkelingen in de markt erg snel gaan en signaleert binnen het overleg van de Hoofden Nieuwe Media van de omroepen enthousiasme voor de nieuwe plannen. Eén van de mensen die zich inspant om omroepbreed tot afstemming en beleid te komen, is VPRO’s Hoofd Digitaal, Erwin Blom. Hij onderzoekt momenteel de ‘logische interessegebieden’ waaromheen themakanalen op internet zouden kunnen worden gegroepeerd. Te denken valt aan een nieuwskanaal, een geschiedeniskanaal, een documentairekanaal, een jeugdkanaal, een Nederlandstalig muziekkanaal en een cabaretkanaal. De VPRO heeft met 3voor12TV ‘goede ervaringen’ opgedaan en gaat sowieso door met nieuwe themakanalen op internet. Ook het NOB gaat niet ‘wachten’ op een omroepbreed plan, maar vindt wel dat Publieke Omroep de regie in handen moet nemen. Ook Michel Mol is daar voorstander van, al ziet hij zich zelf op dit moment meer in de rol van het ‘faciliteren van de discussie en het op de agenda houden’ van het onderwerp. ‘Er is van alles aan het veranderen, en daar moet je als Publieke Omroep op voorbereid zijn en op tijd de juiste keuzes in maken’, aldus Mol.
EPG
In de discussie over de nieuwe digitale kanalen speelt ook de Electronische programmagids (EPG) een belangrijke rol. Zo’n EPG is nodig om op digitale televisie snel en gemakkelijk door het aanbod te kunnen navigeren. Volgens Michel Mol is een goede positionering van een publieke EPG ‘van groot strategisch belang’ voor de vindbaarheid van zowel de nieuwe digitale als de traditionele kanalen van de publieke omroep. Op de vraag hoe de nieuwe plannen moeten worden gefinancierd in tijden van bezuinigingen, heeft Mol nog geen pasklaar antwoord. ‘Je moet een rendementsafweging maken. Als je werkt op basis van bestaand materiaal, kun je tegen zeer lage kosten snel van start gaan.’ Alle betrokkenen zien overigens nog wel enkele beren op de weg. Een daarvan vormen de auteursrechten. ‘Als je bestaande content opnieuw verspreidt, betreft dit mogelijk een nieuwe openbaarmaking. Er wordt op bestuurlijk en juridisch niveau overleg gevoerd met de auteursrechtenorganisaties om hiervoor een passende oplossing te bedenken’, aldus Mol. [Marieke Baan / Spreekbuis / Radio.NL]
