De bestuursrechter van Rotterdam heeft een bom geplaatst onder de wens van een aantal omroepen om via regionale frequenties een landelijk netwerk te bouwen. Deze heeft onlangs een uitspraak gedaan, naar aanleiding van een bezwaar van twee nieuwe regionale commerciële partijen. Men was het niet eens met de restverdeling van FM frequenties voor regionale commerciële stations in 2008. In die verdeling gingen maar liefst 11 van de 12 FM frequenties naar RADIONL, eigendom van de NDC mediagroep.
De verdeling van deze FM frequenties ging, net als in 2003 bij de landelijke commerciële radiostations, op basis van een vergelijkende toets met een financieel bod. Een belangrijk onderdeel van deze vergelijkende toets was ‘het percentage regiogerichtheid’ tussen 07.00 en 19.00 uur.
Zoals sommige landelijke commerciële stations een clausule hebben voor hun format (bijv. Slam FM en Veronica), zo is deze er ook voor regionale commerciële zenders in de vorm van een percentage regiogerichtheid, welke zij zelf hebben geboden bij het indienen van hun plan bij de overheid.
Regiogerichtheid
Juist over dat begrip ‘regiogerichtheid’ spitste de discussie zich toe op, mede omdat dit nooit duidelijk is beschreven. De bestuursrechter in Rotterdam heeft hierin nu meer duidelijkheid geschapen. Het betrof hier een meervoudige kamer (wat inhoudt dat er 3 rechters zich over deze zaak hebben gebogen).
“Volgens de bestuursrechter had Agentschap Telecom al bij de aanvraag van RADIONL vraagtekens moeten plaatsen. Al in de aanvraag, maar ook tijdens een hoorzitting op 28 mei 2008, gaf RADIONL directeur Nico Silvius aan dat hij ‘de regio’ beschouwt als alle gebieden gezamenlijk waarin hij met RADIONL te ontvangen is, zolang maar niet meer dan 30% van Nederland wordt bereikt.
Ook had Agentschap Telecom alarm moeten slaan omdat in alle aanvragen voor de kavels die RADIONL wilde hebben, allemaal dezelfde programmanamen met dezelfde presentatoren op dezelfde tijdstippen staat. En dat is natuurlijk raar als je weet dat er per FM-kavel ‘regiogerichte programmering’ moest worden geboden. De bestuursrechter in Rotterdam komt tot de conclusie dat het programma van RADIONL voor 90% identiek is, onafhankelijk van de regio waarin wordt uitgezonden, en dat er daarom geen sprake kan zijn van de veel hogere percentages ‘op de regio gerichte programmering’ die door RADIONL in haar diverse aanvragen zijn geboden.
Het vonnis komt er op neer dat programma’s van een regionale commerciële zender die bestemd zijn voor bijvoorbeeld de 3 noordelijke provincies, niet tegelijkertijd bestemd kunnen zijn voor luisteraars in de provincie Limburg en in Amsterdam, ook al wordt er in die programma’s wel echt op de regio gerichte verkeersinformatie uitgezonden. En omdat RADIONL al wel duidelijk had gemaakt in haar aanvraag dat het radiostation dit zo zou gaan aanpakken, is het dus Agentschap Telecom geweest dat een flinke steek heeft laten vallen door vrijwel alle frequenties die in 2008 werden verdeeld, aan RADIONL toe te wijzen.
In ieder geval heeft de rechter al geoordeeld dat de toewijzing van de zenders in Cuijk 95.3 FM (Kavel B31) en op Ameland (89.4 Mhz FM, Kavel B27) opnieuw moet worden gedaan. Maar de kans is nu zeer groot dat meer afgewezen partijen voor de regionale kavels zich zullen melden. Daarnaast is het de vraag hoe het landelijke commerciële radiostation 100%NL zal reageren, nu duidelijk is geworden dat dit station door de fout van Agentschap Telecom ten onrechte een vrijwel landelijke concurrent met Nederlandstalige muziek naast zich heeft moeten dulden”.
Hiermee is wellicht ook jurisprudentie ontstaan over hoe de mediawaakhond de regiogerichtheid voor regionale commerciële stations moet gaan toetsen. Want in het licht van deze uitspraak zou het kunnen zijn, dat het randstedelijke programma van Radio Decibel via een ander kavel in Eindhoven (Royaal FM) een heel ander programma moet zijn om het percentage regiogerichtheid op dat kavel in Eindhoven te halen. Immers, Eindhoven is weer een heel ander gebied dan de Randstad.
Commissariaat voor de Media
Overigens wordt er door het Commissariaat voor de Media op dit moment ook uitgebreid onderzoek gedaan naar het aspect van de verbondenheid van sommige regionale stations.
De heer Ottenhof van het Commissariaat voor de Media meldt: “In het bijzonder zullen wij ook kijken naar RADIONL, voor wat betreft de verbondenheid tussen de verschillende vergunninghouders en het demografische bereik. Overigens tekenen wij hierbij aan dat een zekere samenwerking tussen vergunninghouders wel is toegestaan. De vergunninghouders blijven wel zelf verantwoordelijk voor het gebruik van de frequentieruimte.”
En over de jongste regionale commerciële omroep meldt hij: “Ook Radio Decibel zal meegenomen worden in ons onderzoek.” Deze laatste genoemde zender zendt in Den Haag uit via Hofstad met een zogenoemde “verboden kavelcombinatie”, wat wellicht de bovengemiddelde aandacht aanwekt bij de mediawaakhond. Regionale stations mogen namelijk geen zelfde radioprogramma uitzenden op 2 verschillende zenders in 1 overlappend gebied, zoals in Den Haag op 99.4 FM het geval is door de overlap met de Rotterdamse frequentie van Decibel zelf op 97.6 FM.
Verbondenheidonderzoek
Het Commissariaat voor de Media verwacht dat haar verbondenheidonderzoek deze zomer kan worden afgerond. Wat na de uitspraak van de bestuursrechter de verdere procedure is voor de 2 NLCO frequenties is nog niet bekend. Tegen het vonnis kan men beroep instellen. Dit moet gebeuren voor 18 september. Wanneer dit niet gebeurt moet de beslissing op het bezwaar van beide partijen, welke de zaak aangespannen hebben, overgedaan worden betreffende de kavels B27 en B31. Dit met in achtneming van uitspraken van de bestuurrechter.
De bestuursrechter deed nog een opmerkelijke uitspraak namelijk: “Uit de toelichting op de regeling AGF nog uit de toelichting op het Mediabesluit blijkt echter waarom het gebruik van meer dan één (samenstel van) FM frequentie(s) door eenzelfde instelling wenselijk is vanuit het oogpunt van doelmatig gebruik van frequentieruimte. De rechtbank is van oordeel dat, indien op geen enkele wijze blijkt van een deugdelijke motivering voor deze afwijking van het eerste lid van artikel 82f van de Mediawet, het bepaalde in artikel 8, tweede lid van de regeling AGF onverbindend moet worden geacht.”
In gewoon Nederlands staat hier dat de rechter geen goede argumenten heeft gekregen waarom EZ / AT afgeweken heeft van de regel dat één instelling maar één frequentie (dan wel samenstelling) van frequentie(s) in zijn bezit kan hebben. Met AGF bedoelt men: Regeling aanwijzing en gebruik frequentieruimte commerciële radio-omroep 2003.
Met dank aan de Stichting de Blauwe Engel voor het volgen van deze zaak en het beschikbaar stellen van informatie om tot deze analyse te komen. [Radiowereld.NL]
