Directeuren van grote radiostations staan bij Buma / Stemra ingeschreven als componist van honderden liedjes. Zo ontvangen ze geld voor nummers die ze zelf niet geschreven hebben, schrijft de Volkskrant. Onder anderen directeur van Radio 538 Jan Willem Brüggenwirth en directeur van Skyradio Ab Trik staan in de database van Buma / Stemra vermeld als componist of medecomponist. Als rechthebbende krijgen ze jaarlijks duizenden euro’s.
Volgens de directeuren is nu eenmaal besloten dat zij het geld innen voor de componisten die intern bij hen werken. Vervolgens gaat dat via hen weer naar de componisten. Ze verdienen er zelf niks aan, zeggen ze. Volgens componisten zit het anders. Tegen de krant zeggen ze anoniem dat ze worden gedwongen radiobonzen mee te laten delen in de inkomsten.
Waarom de echte componisten niet gewoon bij Buma/Stemra worden ingeschreven, is onduidelijk. Volgens Trik schijnt deze constructie handiger te zijn.
Wettelijk verplicht
Opmerkelijk is dat Buma/Stemra directeur Hein van der Ree in de Volkskrant zegt dat hij er weinig tegen kan doen. “Wij zijn wettelijk verplicht iedereen die ingeschreven is, uit te betalen. We kunnen van de miljoenen liedjes in onze database niet per stuk nagaan of degene die staat ingeschreven ook echt de componist is.”
Kamerlid reageert geschrokken
VVD-Kamerlid Joost Taverne reageert geschrokken op bericht. “Het dwingen van artiesten om te betalen voor airplay is gewoon diefstal en moreel verwerpelijk.” Hij wil dat het in de nieuwe auteurscontractenrechtwet strafbaar wordt om auteursrechten over te dragen aan radiostations in ruil voor het draaien van muziek. Dat heeft het VVD-Kamerlid aan staatssecretaris Fred Teeven van Veiligheid en Justitie laten weten. [Radio.NL/Novum]
Update: In de praktijk ‘kan’ het als volgt gaan.
Radiostations betalen altijd een bepaald percentage van hun inkomsten aan de Buma. Station X betaalt bijvoorbeeld vijf miljoen per jaar, tot een jaar of tien geleden. Dit geld was daarna weg en dat vonden radiostations natuurlijk niet leuk. Goed geinformeerde bronnen uit de radiowereld gaven een uitgebreide uitleg over de constructie die radiostations ‘kunnen’ hanteren.
“Een radiostation koopt een jinglepakket van een jingle producent. Een nieuw jinglepakket kost bijvoorbeeld EUR 50,000 om te laten maken. Een jingle producent vangt behalve die 50-duizend voor het maken van dat pakket ook jaarlijks nog Buma-gelden. De Buma keert zo’n 90% uit.
Als radiostation X ongeveer 6 minuten aan jingles en/of vormgeving per uur uitzendt, gaat het om 10% van de airtime.
Als de Buma vijf miljoen ontvangt van X, keert Buma zo’n 90% uit aan de composers. Dat is EUR 4,5 miljoen. Als Station X zo’n 10% van de airtime aan vormgeving heeft gebruikt, gaat zo’n 10% van die 4,5 miljoen = EUR 450,000 p/j naar de Publisher/Composers.
Radiostations kunnen bij de aankoop van een jinglepakket eisen dat ze mede-componist worden. Dat kan bijvoorbeeld voor de helft zijn, maar men kan ook minder of meer zijn. Als de Buma EUR 450,000 uitkeert aan de ‘rechthebbenden’, komt er jaarlijks zomaar EUR 225,000 of EUR 150,000 terug bij de radiostations.
Hierbij is uitgegaan van van 6 minuten vormgeving per uur. Radiostation kunnen die zes minuten ook verhogen door bedjes onder het nieuws, onder het weerbericht en bijvoorbeeld onder de verkeersinformatie te laten horen. Zo kan een radiostation die 6 minuten (=10%) misschien ophogen naar 12 minuten (=20%). De Buma heeft dan ineens EUR 900,000 onder de Composers te verdelen.
Om niet al te veel op te vallen verzon men ook schuilnamen voor (non-) Composers. Maar radiostations konden ook relatief onbekende stromannen als Composer aanmelden. Het innen loopt ook wel via Publishers, die tegen een percentage het geld weer doorsluizen,” zo meldden goed geinformeerde insiders.
Deze constructie is overigens al veel langer bekend in Engeland. In 2006 publiceerde Radio.NL al een artikel over de Engelse radiodeejay Chris Moyles. Toen verdiende deze deejay maar liefst 112.000 euro per jaar extra om zijn eigen naamjingles te draaien.
