Frankrijk en Polen hebben bij Zwitserland aangedrongen op de vrijlating van Roman Polanski. De regisseur werd daar zaterdag gearresteerd.
(Novum/AP) – Frankrijk en Polen hebben maandag bij Zwitserland aangedrongen op de vrijlating van filmregisseur Roman Polanski. De ministers van buitenlandse zaken van beide landen hebben het bovendien in een brief aan hun Amerikaanse ambtgenoot Hillary Clinton opgenomen voor Polanski, die zaterdag op basis van een internationaal opsporingsbevel werd gearresteerd toen hij op weg was naar Zürich. Het Zwitserse ministerie van justitie zinspeelde er maandag op dat Polanski op borgtocht kan worden vrijgelaten. Polanski zal zijn eventuele uitlevering naar de Verenigde Staten aanvechten, zo liet zijn advocaat maandag weten.
De 76-jarige Polanski wordt door de VS gezocht omdat hij in 1977 seks had met een 13-jarig meisje, wat geldt als verkrachting, en een jaar later om aan vervolging te ontkomen op de vlucht sloeg naar Frankrijk. Hij heeft de Poolse en de Franse nationaliteit. Polanski, regisseur van films als ‘Rosemary’s Baby’, ‘Chinatown’ en ‘The Pianist’, zou in Zwitserland op het filmfestival van Zürich een oeuvreprijs in ontvangst nemen.
Polanski woont nog altijd in Frankrijk, maar verbleef volgens zijn Franse advocaat Hervé Temime dit jaar maanden in het Zwitserse Gstaad. Vrienden van de regisseur en Zwitserse politici denken daarom dat de arrestatie is geschied onder druk van de VS. Loco-burgemeester Toni von Grüningen van Saanen, waartoe Gstaad behoort, zei dat er bij zijn weten nooit is geprobeerd Polanski in zijn gemeente te arresteren. Woordvoerder Guido Balmer van het ministerie van justitie ontkende dat de VS druk heeft uitgeoefend en zei dat de Zwitserse autoriteiten dit keer tot actie zijn overgegaan omdat bekend was wanneer en waar Polanski zou arriveren. Polanski heeft inmiddels een Zwitserse advocaat ingehuurd om hem in dat land te vertegenwoordigen.
De Franse minister van cultuur Fréderic Mitterrand zei dat Polanski voor de leeuwen is geworpen. “Net zoals er een genereus Amerika is waarop wij gesteld zijn, is er een bang Amerika dat nu zijn gezicht heeft laten zien”, aldus Mitterrand.
De VS heeft op basis van een in 1990 gesloten overeenkomst met Zwitserland zestig dagen de tijd om om Polanski’s uitlevering te vragen. Polanski kan maanden vast blijven zitten, al noemde het Zwitserse ministerie van justitie het maandag niet uitgesloten dat de regisseur op borgtocht vrijkomt. Hij zal dan wel moeten beloven dat hij in Zwitserland blijft.
Behalve Frankrijk en Polen heeft ook een aantal Poolse filmers het voor Polanski opgenomen. In een op de website van de Poolse vereniging van filmmakers geplaatste brief vragen ze Zwitserland Polanski onmiddellijk vrij te laten en de VS de vervolging van de regisseur in heroverweging te nemen. Ook vragen ze de Poolse regering te voorkomen dat Polanski wordt uitgeleverd. Tot de ondertekenaars behoren de regisseurs Andrzej Wajda en Jerzy Skolimowski.
De VS vaardigde reeds in 1978 een arrestatiebevel uit tegen Polanski, maar is volgens Zwitserland pas sinds 2005 actief naar hem op zoek. Polanski heeft landen die hem zouden kunnen uitleveren steeds gemeden. Hij heeft inmiddels een schikking getroffen met het meisje van destijds, Samantha Geimer, die heeft laten weten dat ze niet langer wil dat de regisseur vervolgd wordt. Eerder dit jaar wees een rechter in Los Angeles het verzoek van Polanski om zijn zaak te seponeren van de hand en Polanski is in beroep gegaan tegen deze uitspraak.
Onder colIega’s van Polanski uit de filmwereld circuleerde maandag een petitie waarin het ontoelaatbaar wordt genoemd dat de politie een ‘culturele avond, bedoeld als eerbetoon aan een van de grootste hedendaagse filmmakers’ heeft aangegrepen om Polanski op te pakken. Tot de ondertekenaars behoren Stephen Frears en Monica Bellucci.
De voorzitter van de Poolse vereniging van filmmakers, Jacek Bromski, zei tegen het persbureau Associated Press dat Polanski al boete heeft gedaan voor ‘de zonden uit zijn jonge jaren’. “Hij heeft ervoor geboet door de VS niet in te kunnen en in zijn professionele leven door geen films in Hollywood te kunnen maken”.
Polanski werd in 1933 geboren in Frankrijk en verhuisde als kleuter met zijn joods-Poolse ouders naar Polen. In de Tweede Wereldoorlog zat hij ondergedoken, na te zijn ontsnapt uit het getto van Krakau. Zijn moeder kwam om in Auschwitz. In de tweede helft van de jaren zestig vertrok hij naar Hollywood. In 1969 werd zijn acht maanden zwangere vrouw Sharon Tate in hun huis in Los Angeles vermoord door leden van de sekte van Charles Manson. Polanski was toen dat gebeurde in Londen.
[Novum]
