De Vergelijkende Toets II

Gelukkig (phew) bevatten die pagina’s tekst de nodige overlap, aangezien men voor het gemak bepaalde delen maar meerdere keren in de documenten heeft opgenomen. Ik ga nu een poging wagen om in normaal Nederlands uit te leggen hoe de vergelijkende veiling er precies uitziet. Let wel even op: het rapport van de adviescommissie heb ik nog niet gelezen.

Kavels
Zoals bekend gaat het Kabinet 9 landelijke FM-kavels (=FM-frequentiepakketten) verdelen, plus nog een aantal AM-kavels en een bergje aan niet-landelijke FM-kavels. Van de eerder genoemde negen landelijke kavels worden er vijf geclausuleerd. Daarvan heeft Vadertje Staat dus van te voren al beslist welke formats er op moeten komen. De indeling: 1 nieuwszender, 1 Nederlandstalige zender (mag Europees gezien officiëel niet), 1 recent ‘alternatief’ en 1 niet-recent ‘alternatief’. De overige vier kavels zijn vrij, daar mag dus ieder format op.

De toets : ongeclausuleerd
Partijen die mee willen doen moeten een aanvraag indienen. Deze aanvraag wordt vervolgens door een ‘onafhankelijke’ commissie beoordeelt. Waarop wordt beoordeeld is afhankelijk van het kavel waar het om gaat.

Voor de ongeclausuleerde kavels geldt dat er uitsluitend naar het bedrijfsplan wordt gekeken. Dit bedrijfsplan, dat moet worden ingediend met daarin een hele batterij aan informatie (wordt overigens allemaal opgesomd in 1 van de bijlagen van de regeling van de toets) kan worden beoordeeld met een 0 of een plus. In het geval van een min ligt een radiostation er gelijk uit. Je krijgt dan dus als radiostations sowieso geen frequentie. Een 0 is redelijk en een plus is goed. Vervolgens wordt er een soort hitlijst gemaakt van de radiostations. Diegenen met een plus komen bovenaan, daaronder de nulletjes. Vervolgens gaat met naar het bod kijken. Voorbeeldje?

Er zijn 7 radiostations (we geven de beestjes even wat naampjes: Lucht FM, Radio 750, Radio 15FM, In&Out FM, ZuidMeer Radio en Radio Jacqueline). Stel dat Lucht, 750, Jacqueline en ZuidMeer allemaal een plus krijgen. In&Out krijgt een nul. Radio 15FM heeft minder werk afgeleverd; de aanvraag wordt afgewezen (ze krijgen in feite een min voor het bedrijfsplan). Dat wordt de ranglijst dus:
1: Lucht, 750, Jacqueline, ZuidMeer
2: In&Out

Dan komt fase 2: het bod. Dan komt de ranglijst er als volgt uit te zien: (ik heb zo even wat bedragen neergezet):
1: Lucht – 50 euro
2: Jacqueline – 45 euro
3: 750 – 44 euro
4: ZuidMeer – 40 euro
5: In&out – 75 euro

Nummer 1 krijgt vervolgens als eerste een frequentiepakket toegewezen, en vervolgens de rest, totdat de pakketten op zijn (in dit geval valt In&Out dus buiten de boot, ondanks hun fors hogere bod. Ze hadden immers een nul voor hun plan).

De toets: geclausuleerd
Ook bij de ongeclausuleerde pakketten wordt er naar bedrijfsplan gekeken. Maar ook (lees: vooral) naar de programmatische inhoud. Voor dat laatste geldt: hoe beter een radiozender aan de inhoudelijke eisen (clausulering) van een pakket voldoet, hoe groter de kans op een plus op dat onderdeel. Ook hier worden radiozenders dus beoordeeld in de vorm van een nul of een plus.

Dus kun je beoordeeld worden met: 00, 0+, +0 en ++. Daarnaast telt een programmatische plus zwaarder van een inhoudelijke plus. En partijen kunnen natuurlijk een min krijgen voor een van beide onderdelen (automatische afwijzing). Lastig? Nog een voorbeeld dan maar.

We gaan even een nieuwkavel verdelen. De deelnemers: Nachrichten FM, NewsRadio, ZakenNieuws, Z-nieuws, LuchtNieuws, CRN (Cable Radio Network) en NieuwsVox.

Voor het bedrijfsplan krijgen ze bijna allemaal een plus, met uitzondering van CRN (nul) en NieuwsVox (incomplete aanvraag). NieuwsVox ligt er dus uit (booted, zoals ze in de USA zeggen).
De tijdelijke ranglijst:
1: Nachrichten FM, NewsRadio, ZakenNieuws, Z-Nieuws, Luchtnieuws
2: CRN
Booted: NieuwsVox.

Op programmatische inhoud ligt het wat anders. Nachrichten FM, CRN en ZakenNieuws krijgen een plus. Luchtnieuws krijgt een nul, net zoals Z-Nieuws en NewsRadio

Nieuwe ranglijst:
1: Nachrichten FM, ZakenNieuws (allen ++)
2: CRN (0+)
3: Z-Nieuws, Luchtnieuws, NieuwsRadio (+0)
Booted: NieuwsVox.

Je ziet het: CRN staat hoger omdat ze beter scoorden op het programmatische vlak. Dat telt dus zwaarder dan de bedrijfseconomische kant van het verhaal!

De bedragen laat ik voor de rest maar zitten. Dat zal nu wel duidelijk zijn. Deze toetsprocedure geldt ook voor de niet-landelijke omroepen!

De AM-toets
De AM-toets zit weer iets anders in elkaar. In principe is het dezelfde toets als de toets van de ongeclausuleerde kavels, maar met 1 belangrijk verschil: er valt een bonusplus te verdienen. Dat bonusplusje levert een extra voordeel op. Uitgaande van het feit dat ik het goed heb begrepen, ga ik het een en ander weer verhelderen met een voorbeeld.

Voorbeeld 3
We gaan een AM-kaveltje verdelen. Met de volgende kandidaten: Carolientje, Kwaliteit, NieuwsAM en Lohaha Radio.

Carolientje en Kwaliteit weten allebei een plus te scoren voor het bedrijfsplan; Lohaha en NieuwsAM een nul. Ranglijst:
1: Carolienje, Kwaliteit
2: Lohaha, NieuwsAM.

Kwaliteit en NieuwsAM krijgen echter een bonusplus voor het format. De andere twee niet. Nieuwe ranglijst:

1: Kwaliteit (++)
2: NieuwsAM (0+)
3: Carolientje (+)
4: Lohaha (0)

Hierbij ben ik er vanuit gegaan dat ook hier een formatplus zwaarder telt dan een bedrijfsplanplus. Dat staat echter niet duidelijk in de regeling.

Voor de duidelijkheid: voor zowel de geclausuleerde FM-pakketten als de AM-pakketten geldt dat het bod de doorslag zal geven als er twee radiostations gelijk eindigen (bijvoorbeeld op ++).

De centjes
Het bod dat moet worden uitgebracht is een sealed bid bod, oftewel: je mag 1 keer bieden. Je mag je bod daarna niet meer wijzigen.

Wat is er nog meer belangrijk bij de Vergelijkende Veiling?

Nog even wat anders: Verbondenheid
Ook verbondenheid komt weer om de hoek kijken. Wat is verbondenheid? Dat is vaag. Of liever gezegd: OC&W blijft vaag wat men precies met verbondenheid bedoeld. Even wat citaten uit de Staatscourant van 7 februari 2003: “Instellingen kunnen in de praktijk op zeer verschillende manieren met elkaar verbonden zijn. Het kan gaan om verbondenheid op grond van financiële banden, organisatorische/formele banden (benoemingsrechten, stemrechten), directe danwel indirecte banden (dochter- en zusterondernemingen), samenwerking in een groep of informele samenwerkingsverbanden en onderling afgestemde feitelijke gedragingen. Het is daarom niet goed mogelijk een limitatieve opsomming te geven”.

In normaal Nederlands: verbondenheid kan zo veel inhouden, dat we niet zeggen wanneer we ingrijpen. Verbondenheid houdt globaal in dat OC&W, samen met EZ, gaat controleren of partijen geen aandelen in elkaar hebben, niet te innig met elkaar samenwerken, informele samenwerkingsverbanden hebben, etcetera. Met andere woorden: verbondenheid kan simpelweg heel erg veel zijn. Of een directeur van een radiostation, die nog een aantal aandelen in een andere zender heeft, daarmee voor verbondenheid zorgt, is bijvoorbeeld volstrekt onduidelijk. En zo is er nog wel meer vaag.
Overigens acht men het niet belangrijk of die verbondenheid in de praktijk ook enig effect heeft. Dus: als iemand aandelen heeft, maar geen gebruik wil of kan maken van de rechten die daaraan verbonden zijn, heeft die persoon alsnog pech gehad: OC&W zal hoe dan ook verbondenheid aannemen.
Feit is wel dat er aardig wat mensen zenuwachtig zullen worden van de verbondenheidsregel. Waarom? Als men constateert dat 2 radiostations verbonden met elkaar zijn, worden die zenders automatisch aangemerkt als 1 partij. En daar zit hem het probleem.

Beperkingen
Het is voor een partij namelijk niet toegestaan om of 1> meerdere ongeclausuleerde pakketten te bezitten, 2> meer dan 1 ongeclausuleerde en meerdere geclausuleerde pakketten te hebben (Let op! Dit is gewijzigd) of, in geval van niet-landelijke zenders 1> meer dan 30 procent dekking te hebben en 2> frequenties te bezitten die elkaar voor meer dan 35 procent overlappen.
Simpel gesteld: als twee algemene radiostations als verbonden met elkaar worden beschouwd zijn ze de klos. Ze moeten dan namelijk kiezen welke van die twee zenders de ether in mag en welke niet. Dat kan uiteraard intern de nodige ruzies op gaan leveren, maar dat terzijde. Voor de AM zijn er overigens geen beperkingen. Een marktpartij mag dus, als het lukt, de complete AM-band exploiteren.

Toekomst verbondenheid
Er zit nog wat venijn in de publicatie in de Staatscourant dat helemaal niemand mag missen. Ik citeer: “Voorts zal ook na de vergunningverlening getoetst blijven worden op verbondenheid”. Ze zijn bij OC&W dus ook niet op het achterhoofd gevallen: ze zullen ook nadat de etherfrequenties zijn verdeeld door blijven gaan met het toetsen van verbondenheid. Dat betekent dus dat het niet mogelijk is om na de toets alsnog (weer) banden met andere stations aan te halen. Maar het is voor een algemene zender bijvoorbeeld ook niet toegestaan een andere algemene zender over te nemen. Tenzij je graag je FM-pakketje weer in wilt leveren natuurlijk.

Tijdspad
Ik wil het nog even gaan hebben over het tijdspad van dit verhaal, want ook daar zitten nog een paar opvallende zaken in.

Uiterlijk 21 februari 2003 moeten de Kamerleden hun commentaar op dit plan richting OC&W hebben gestuurd. Vervolgens start op 3 maart 2003 om 09:00 de verstrekking van de ‘aanvraagdocumenten’. Dit zijn stukken, a raison 350 euro, die moeten worden gebruikt om een aanvraag in te kunnen dienen, en dus om mee te mogen doen aan de Vergelijkende Veiling (De Grote Frequentieloterij). Uiterlijk 7 maart (14:00) moeten alle eventuele schriftelijke vragen richting de commissie zijn gestuurd. Wie dus vragen heeft moet snel zijn: helemaal aangezien de vragen moeten worden opgestuurd middels een envelop die bij het aanvraagdocument zit.

Op 28 maart 2003 sluit de termijn waarop het aanvraagdocument kan worden aangevraagd, en op die datum moeten ook alle aanvragen binnen zijn! In achtvoud, trouwens. Maar dat terzijde.

Op 4 april worden alle aanvragen door OC&W doorgestuurd richting de beoordelingscommissie. Daar zit inderdaad een week tussen. In die tijd kunnen partijen eventueel nog worden verzocht om ontbrekende gegevens aan te leveren. En nu wordt het leuk:

Uiterlijk 23 mei 2003 zal de commissie haar advies doorsturen richting OC&W. OC&W bekijkt dat advies, gaat er mee accoord (of niet, natuurlijk) en stuurt het door naar Economische Zaken om de vergunningen te verlenen. Probleem 1: met heel geluk krijg je als radiostation dus welgeteld 1 week voor 1 juni te horen of je de ether in mag (blijven). Daar komt bij dat 23 mei ook nog eens een vrijdag is en ambtenaren meestal niet in het weekend werken. Tegen de tijd dat OC&W alles heeft verwerkt zitten we dus minstens op maandag 26 mei 2003, zes dagen voor 1 juni. Vervolgens moeten de vergunningen worden verleend, en moeten de maatregelen worden getroffen om de bestaande zenders die uit de ether moeten eruit te halen en de nieuwkomers erin te laten. Inclusief de frequentiewisselingen. De bedoeling is om de vergunningen ongeveer 2 dagen voor 1 juni te verlenen ….

Leuk, heb je als zender 48 uur de tijd om een contract te sluiten met een zenderexploitant, die vervolgens alles ‘even’ mag gaan regelen. Dat gaat dus *niet* goed, maar dat zal iedereen wel snappen. Om nog maar niet te bedenken wat er gebeurt als er ergens vertraging ontstaat…..

Conclusie
Zo, lieve lezertjes. En dan wordt het nu tijd voor een voorspelling wie er gaan winnen, dacht u zeker? Nope. Daar ga ik mijn vingertjes even niet aan branden, aangezien het volstrekt onvolspelbaar is wie er de ether in gaan / blijven en wie niet. Rustig afwachten is dus het devies. En ik? Ik ga nu slapen. Het is namelijk half twee in de nacht. En ‘morgen’ (donderdag 13 februari 2003) gaat de wekker weer vroeg. Welterusten!

Michiel van Diesen.

P.S.: Eventuele gelijkenis met echte bedrijven, (natuurlijke) rechtspersonen of wat dan ook berust op toeval.

P.P.S.: Ik zal binnenkort het advies van die commissie nog eens ‘even’ door gaan lezen. Als daar schokkende zaken instaan hoort u van mij

P.P.P.S.: Oh ja, waarschijnlijk volgende week verschijnt er op deze site een boeiend overzicht van het Zero Base soapje van de afgelopen pak ‘m beet 15 jaar. In hapklare brokken (lees: 6 delen van circa 2 kantjes per stuk). Dat u het al vast even weet.