In deze nieuwe reeks wordt om de paar weken een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt. Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz. Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar Munchen niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in bijna elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht Publieke omroepen met totaal ongeveer 45 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. Deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol. Er is incidenteel ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
Vandaag het Saarland:
Je zou je om te beginnen kunnen afvragen waarom het Saarland een eigen publiek stel heeft, want het gebied is nauwelijks groter dan de provincie Groningen, en heeft vergeleken met de 15 miljoen inwoners van de twee ‘SWR-landen’ (Rijnland-Palts en Baden-Württemberg) een nogal klein bereik, en zou tevens qua geografische ligging uitstekend bij die twee passen.
Een kort uitstapje naar het verleden verklaart één en ander:
Na de Tweede Wereldoorlog werd de Bondsrepubliek Duitsland in 1949 gevormd met uitzondering van het Saarland dat onder Frans bestuur kwam. In 1954 boden Frankrijk en Duitsland aan om het gebied onafhankelijk te laten worden, hetgeen echter afgewezen/verworpen werd in een volksbesluit. In 1956 werd door het Saarverdrag gesteld dat Saarland toestemming moest krijgen om zich bij de Duitsland aan te sluiten, hetgeen gebeurde op 1 januari 1957.
Door de eeuwen heen hoorde het gebied ‘soms bij Duitsland, soms bij Frankrijk‘ en er zijn/waren nauwe banden met de Franse provincies Lotharingen en Elzas aan de andere kant van de grens.
De eerste vreemde taal op de scholen is dan ook het Frans en deze taal is (in tegenstelling tot de andere deelstaten) verplicht tot aan het eindexamen. Tweetalige bewegwijzering komt voor en de publieke schlagerradio ‘SR3’ draait tussen de Duitse schlagers een flink aantal Franstalige chansons. Vroeger had men zelfs Franstalig nieuws op SR3 één keer per dag.
Veel van de programma’s bij het klassieke SR2 hebben een Franse naam. Toch moet de schijn niet bedriegen: het Saarland is gewoon een van de 16 deelstaten en men spreekt Duits.
Nadat het Saarland zich voor goed bij Duitsland had gevoegd, werd de ‘Saarländische Rundfunk’ een onderdeel van het publieke stel van de ARD:
A.) publieke omroep:
De SR (=Saarländischer Rundfunk) is de publieke omroep voor de deelstaat Saarland met vier programma’s:
• SR1 – Europawelle Saar:
Dit is de ‘3fm’ van het Saarland, de toevoeging ‘Europawelle’ heeft met het feit te maken dat deze zender in de jaren 70 en 80 (toen er nog geen commerciële radio was of andere ‘popzenders’) ver buiten de grenzen van het Saarland werd beluisterd op de sterke middengolf 1422 KHz en men had een trouw publiek en hoge bekendheid ver buiten de grenzen van het Saargebied.
• SR2 – Studiowelle Saar
Qua inhoud vergelijkbaar met NOS-Radio 4 klassiek.
• SR3 – Saarlandwelle
De naam zegt het al: gericht op het Saarland met nieuws uit de regio voor de regio en Duitstalige muziek/schlager (en Franse chansons!).
• SR – Unser Ding
Lijkt qua naam een beetje op ‘Das Ding’, de jongerenzender van de SWR in Rijnland Palts en Baden-Württemberg. En inderdaad: dit is het jongerenstation voor het Saarland deels ism. met de SWR.
• SR – Antenne Saar
het nieuwste project van de SR: een Frans-Duits station met elk half uur afwisselend nieuws en achtergronden in het Duits, dan wel in het Frans. In de ether alleen op de middengolf en DAB, (nog?) niet op FM.
Het wordt vandaag geen lang artikel, want in zo’n kleine deelstaat met minder inwoners zijn uiteraard ook het aantal zenders in de categorie ‘commercieel’ minder groot:
B.) Commerciële zenders:
• Radio Salü
‘Salut’ dat is een Franse groet, maar in de naam van dit station geschreven in het streekdialect. Hitradio met dekking in de ether in heel het Saarland.
• Big-FM Saarland:
Ja, hoor inderdaad: Dit is het 538-matige station dat we al in Rijnland-Palts en Baden-Württemberg hebben leren kennen; de editie voor het Saarland heeft echter een aantal uren per dag een eigen (lokale) programmering, in de overige tijd wordt het programma uit Stuttgart (=big FM) overgenomen. Te ontvangen via de zenders waar tot voor kort de R&B/Black Music zender Jam FM uit Berlijn te horen was, die nu alleen nog in Berlijn in de ether is.
C.) regionale lokale radio:
geen
D.) Andere:
• Antenne West:
Een lokale commerciële omroep voor het westen van Rijnland-Palts (zie artikel over Rijnland-Palts) heeft ook een zender op het grondgebied van het Saarland en is het westen van de deelstaat in de ether te ontvangen.
• RTL Radio 93,3 + 97,0- motto: “De beste hits aller tijden”
Vanuit Luxemburgs gebied zendt het Duitstalige “RTL Radio” op twee sterke FM-frequenties uit (93,3: Dudelange in Zuid-Luxemburg en 97,0: Hosingen in Noord-Luxemburg) en maakt een speciaal programma voor Duitsland, op de Luxemburgse FM frequenties zelfs met lokale reclame voor Rijnland-Palts, het Saarland en Luxemburg. (zie ook artikel over Rijnland-Palts)
• Europe 1:
Nog uit de tijd dat het Saarland ‘bij Frankrijk hoorde’, staat de LG-zender van het Franse ‘Europe1’ op het (nu) Duitse grondgebied.
• Je kunt in heel de deelstaat niet alleen Europe1, maar ook vele andere commerciële en de publieke zenders van Radio France ontvangen.
• Het Saarland heeft tevens aan de Moezel een klein stukje gezamenlijke grens met Luxemburg: door de geografische ligging is dus ook RTL Letzebuerg te ontvangen.
Op Frans gebied staan tevens enkele zenders met een Duits (of gemengd Duits/Franse) programmering, die geen licentie in Duitsland hebben, maar vanaf Frans grondgebied zenden:
Radio Melodie (uit Sarreguemines/F)
Radio Studio 1 (uit Bitche/F), meerdere uren per dag in het Duits.
Door de geografische ligging en het feit dat men alleen met de deelstaat Rijnland-Palts een interne grens heeft, kan in geheel het Saarland ook naar de publieke SWR en de commerciële zenders van Rijnland-Palts (RPR) worden geluisterd. [Bernd Kueck/Radio.NL]
Volgende keer: de deelstaat Hessen waar Sky Radio actief is.
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (4) Saarland
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (1) Noordrijn Westfalen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (2) Rijnland-Palts
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (3) Baden-Württemberg
