In deze nieuwe reeks wordt om de paar weken een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt.
Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3FM enz.
Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar München niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht Publieke omroepen met totaal zo’n 45 stations. Er zijn bovendien op dit moment circa 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de diverse Deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland. Deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol.
Er is incidenteel ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat) Duitsland heeft overigens bijna geen piraten meer, in tegenstelling tot Nederland.
Vandaag nemen we een kijkje net over de grens in de deelstaat met de meeste inwoners en met de langste gezamenlijke grens met Nederland: Noordrijn Westfalen.
Publieke omroep
De publieke omroep in Noordrijn Westfalen (NRW) is de “WDR” uit Keulen (=West-Duitse Omroep), de programma’s zijn landelijk dekkend, dat wil zeggen, dekkend in heel de deelstaat in de ether te ontvangen, en uiteraard ook in de grensstreken met de buur deelstaten.
De WDR heeft de volgende stations:
– EinsLive –De jongerenzender van de publieke omroep in NRW.
– WDR 2 – motto “Dé zender”. Een programma met actueel nieuws en sport, maar in tegenstelling tot NOS Radio 1 met een hoog aandeel popmuziek. Tevens wordt hier regionaal nieuws op het halve uur vanuit acht regionale studio’s uitgezonden.
– WDR 3 – motto “Das Kulturereignis”. Inhoud: klassieke muziek, vergelijkbaar met NOS Radio 4 klassiek.
– WDR 4 – motto- “Schönes bleibt” dwz. „Mooie dingen blijven“ Inhoud: schlager en (Duitstalige) popmuziek
– WDR 5 – Qua inhoud vergelijkbar met NOS Radio “747AM”: echtergrond, cultuur, educatieve uitzendingen
– WDR – Funkhaus Europa: Een soort “FunX”, maar dan voor een volwassen publiek, dat wil zeggen, niet specifiek op jongeren gericht: naast etno- en wereldmuziek, vooral in de avonduren informatieve programma’s in diverse talen van Russisch tot Italiaans. 30 minuten per dag wordt het programma “BBC WorldService” rechtstreeks overgenomen, en daarna 30 minuten van France Info.
Dit programma is als enige zender niet in geheel NRW dekkend in de ether, maar alleen in het Ruhrgebied (Duisburg-Essen-Düsseldorf) en wijde omgeving. Wél overal op de kabel.
Een andere bijzonderheid is dat Funkhaus Europa ook ver weg van NRW in de steden Bremen en Bremerhaven in het noorden van Duitsland in de ether is.
WDR 2 is tevens via de middengolf (720 KHz) te beluisteren, tijdens de ochtend en middagspits en/of wanneer noodzakelijk, wordt hier echter de zender “WDR2-Verkehrsstudio” uitgezonden, een zender met doorlopend file informatie/verkeer.
WDR 3 en WDR 5 zijn in heel Duitsland via die digitale kabel te beluisteren, mits je uiteraard een decoder en een kabelaansluiting hebt. Tevens worden alle programma’s digitaal via de Astra satelliet uitgezonden.
Commerciële omroep:
In tegenstelling tot Nederland (of Frankrijk) waar de grote commerciële omroepen tevens in heel het land te horen zijn, worden in Duitsland de licenties per deelstaat vergeven, zodat (net als bij het publieke stel), één of meerdere zenders per deelstaat uitzenden.
NRW is de enige deelstaat, waar maar “één” commerciële zender te beluisteren is.
Vrij laat – pas op 1 april 1990 – begon ook in NRW het tijdperk van de commerciële omroep, en kreeg de WDR concurrentie. In NRW heeft men echter voor een totaal andere aanpak als in de overige deelstaten gekozen: niet één of twee “landelijke” stations met sterke FM-transmitters, maar gelijk een 40-tal stations met heel beperkt uitzendvermogen/bereik, vaak alleen maar binnen de stad/gemeente waar ze uitzenden zijn te ontvangen.
Radio NRW in Oberhausen (als dakorganisatie) verzorgt het ‘bovenregionaal’ nieuws en een ‘omlijsting’ en levert dus programma’s aan de inmiddels 45 stad- en streek stations. Het jinglepakket en ook de muziek (playlist) is bij alle stations gelijk. Elk station heeft echter haar eigen RDS-code, eigen internet site en eigen logo. En dus een eigen profiel. In de avonduren is er vaak lokaalradio van privé verenigingen of groeperingen.
Radio Duisburg was de eerste streekzender in 1990, met Radio Euskirchen in 1997 werd de 45ste lokale zender geopend. Een paar voorbelden zijn “Antenne Düsseldorf”, “Radio Essen”, “Antenne Ruhr” (voor Mülheim en Oberhausen), “Antenne Münster“, „Radio Köln“, …
Er is wel een discussie gaande om een ‘tweede’ commercieel station in NRW een licentie toe te kennen, maar er is ‘geen plek’ in de ether. Volgens critici omdat de publieke WDR alle frequenties bezet heeft, zo zijn inderdaad de WDR programma’s vaak via vier of vijf frequenties te gelijk te beluisteren, en de vele low-power zenders van Radio NRW maken de situatie niet makkelijker. Plannen om WDR-Funkhaus Europa uit de ether te halen, of BFBS1 de sterke zenders af te nemen, werden verworpen.
De WDR en Radio NRW beweren allebei de best beluisterde zenders in hun vak te zijn. Deze strekking klopt natuurlijk, want er is geen echte concurrentie zoals bij voorbeeld in de deelstaat Hessen waar je Sky Radio, Radio FFH en Planet Radio ‘landelijk’ dekkend (zijnde commerciële zenders) als keuze hebt. “Echte” hitradio’s vergelijkbaar met Radio538 of Q-Music zijn er dus in NRW niet.
Overige/andere:
1. binnen NRW:
Op veel plaatsen in NRW zijn tevens de twee zenders van de “Nationale Omroep” in de ether te beluisteren: Deutschlandfunk en Deutschlandradio, twee zenders met gevarieerde culturele en informatieve programma’s en veel nieuws en achtergronden. Ook klassieke en andere muziek komt aan bod.
BFBS: de Britse soldatenzender is op verschillende plaatsen in de ether te ontvangen, vooral met zijn programma “BFBS Radio1”, maar ook BFBS – Radio 2 is via een enkele low-power zenders in sommige plaatsen te ontvangen. BSBS1 heeft twee sterke zenders en is in heel het Ruhrgebied (tot aan Venlo en Helmond) en in Westfalen (Bielefeld) in een groot gebied te ontvangen.
Ook de zender CFN-RFC van het Canadese leger is op twee plaatsen te ontvangen.
2. van buiten NRW:
Ten zuiden van Aken op een steenworp afstand van de grens met België staat (nog net op Belgisch gebied) de uitzendmast van “100,5 – Das Hitradio”. Dit is een hitradiostation wat qua inhoud vergelijkbaar is met “Q-music”.
100,5 – Das Hitradio is eigenlijk de enige continu hitradio van NRW. Het is alleen in Aken en wijde omgeving te beluisteren en valt niet onder de Duitse wet omdat men vanuit het buitenland uitzendt.
Radio “RPR1” (=Rheinland-Pfälzischer Rundfunk) is eigenlijk de ‘landelijke’ commerciële radio voor de deelstaat Rijnland-Palts ten zuiden van NRW, maar deze zender heeft ook een studio in Keulen op ‘NRW-gebied’, en is in het zuiden van NRW (In verband met het verloop van de grens) goed te ontvangen.
Men maakt hier dankbaar gebruik van het feit dat er in NRW geen ‘landelijke’ commerciële zenders zijn met een groot bereik. Dat wil zeggen, met sterke FM-frequenties zijn.
Volgende keer: de zenders in de Deelstaat “Rijnland Palts” aan Moezel en Rijn. [Bernd Kueck/Radio.NL]
