De Rechtbank van Midden-Nederland fluit het Commissariaat voor de Media (CvdM) voor de tweede maal terug inzake het toestaan van de uitzendingen van SterrenNL Radio door de NPO op DAB+. Volgens de rechter heeft het toezichtsorgaan de tussenuitspraak genegeerd.
De zaak werd aangespannen door de commerciële Nederlandstalige muziekzender 100% NL die in 2016 opeens een met belastinggeld gefinancierde reclamevrije concurrent met alle vrijheid van programmeren in de ether zag verschijnen.
De NPO had echter verzuimd om vooraf toestemming te vragen voor doorgifte van haar themakanalen, zoals SterrenNL Radio, op DAB+. Wel gaf toenmalige staatssecretaris van OCW Sander Dekker die toestemming feitelijk achteraf door er verder niet zo’n punt van te maken. Het CvdM verschuilde zich achter dat standpunt, en daarvan zegt de rechtbank nu dat dat niet mag en dat het Commissariaat zich een zelfstandig oordeel moet vormen over de vraag of een NPO-station al dan niet is toegelaten.
Officieel heeft de NPO alleen toestemming voor het doorgeven van Radio 1, 2, 3FM, 4, 5 en FunX via DAB+.
Bezwaar
100% NL verzocht na de komst van SterrenNL op DAB+ om handhavend op te treden, maar haar verzoeken werden telkens afgewezen. Het CvdM stelde dat SterrenNL geoorloofd was omdat de NPO haar DAB+ multiplex (kanaal 12C) geheel mag opvullen met themakanalen, omdat er binnen de NPO-ruimte op DAB+ geen sprake zou zijn van schaarste.
Hier kwam 100% NL tegen in het verweer. Weliswaar moet de NPO 10 radiostations op haar multiplex uitzenden, maar nergens staat dat dit per se NPO-stations moeten zijn. Schaarste moet volgens 100% NL dan ook worden beoordeeld over de totale ruimte voor DAB+ en niet enkel over de ruimte die de NPO heeft gekregen.
En dat er schaarste is blijkt uit het gegeven dat het Agentschap Telecom nieuwe frequenties volgend jaar wil gaan veilen. Veilen mag als instrument alleen worden ingezet als er schaarste is.
Mogelijkheid tot herstel
In een voorlopige tussenuitspraak zette de rechter eerder al vraagtekens bij de uitleg van het CvdM dat er geen schaarste zou zijn op DAB+. Weliswaar is er voldoende ruimte op de multiplex van de NPO, maar gekeken moet worden naar de totale capaciteit die beschikbaar is.
Het CvdM kreeg van de rechter de mogelijkheid om haar gebrek te herstellen en het begrip distributie schaarste opnieuw interpreteren en deze uitleg motiveren. Daarbij moest meegewogen worden dat vrije DAB+capaciteit wordt geveild.
Negeren
In een nieuw besluit heeft het CvdM de gerechtelijke uitspraak echter grotendeels naast zich neergelegd. Feitelijk zegt het CvdM dat de rechtbank de regels niet snapt, hetgeen opmerkelijk is voor een overheidsinstelling.
Afgelopen vrijdag deed de Rechtbank van Midden-Nederland daarom opnieuw uitspraak. En opnieuw werd het Commissariaat teruggefloten. Alleen in uitzonderlijke gevallen kan een rechter terugkomen op oordelen uit een tussenuitspraak. In dit geval is daar echter geen sprake van.
Illegaal
De uitspraak betekent dat SterrenNL nu feitelijk in strijd met de mediawet wordt uitgezonden op DAB+, en dus illegaal is, en het CvdM handhavend moet gaan optreden. Het toezichtsorgaan kan weliswaar binnen zes weken bezwaar aantekenen tegen de uitspraak, maar het vonnis heeft geen zogeheten ‘opschortende werking’.
NPO SterrenNL moet nu dus van DAB+ worden verwijderd. Wil de NPO toch doorgaan met SterrenNL op DAB+, dan zal de NPO nu formeel wél de toestemming aan de huidige staatssecretaris van OC&W moeten vragen. En die kan die eventuele goedkeuring pas geven na een zogeheten ‘uniforme openbare voorbereidingsprocedure’ waarbij niet alleen de NPO en de Staatssecretaris zélf, maar ook de Raad voor Cultuur, het Commissariaat voor de Media en de Autoriteit Consument en Markt worden betrokken. Daarna moet ook nog de commerciële radiomarkt worden geconsulteerd over eventuele verstorende markteffecten.
De uitspraak over SterrenNL Radio heeft ook invloed op de themakanalen NPO Soul & Jazz, 3FM Alternative, KX Radio, Radio 4 Concerten, FunX Dance en FunX Slow Jamz. Voor deze stations geldt feitelijk hetzelfde, want ook zij zijn zonder voorafgaande toestemming van de toenmalige Staatssecretaris van OC&W Sander Dekker op DAB+ gezet. [Radiowereld.NL]