Vraag de gemiddelde jongere anno 2000 wat hij of zij mooi vind op muzikaal gebied en je krijgt in veel gevallen het antwoord R&B. Bovendien zijn er nog heel wat mensen die vervolgens niet eens de betekenis van “ar en bie” kunnen verklaren. En, laten we eerlijk zijn, de hedendaagse klanken, die via de vele zich op een jong publiek richtende radiostations tot ons komen, hebben weinig van doen met de originele authentieke Rhythm and Blues van weleer. Tegenwoordig komen we niet veel verder dan het veelvuldig roepen van kreten als “ah yeah” of “yo” en het afspelen van een monotoon fantasieloos ritme uit een computer. Wat een verschil met de echte R&B van vroeger, waar nog passie voor muziek vanaf straalde.
Ik vraag me zeer regelmatig af waarom mensen zo gek zijn op de nieuwe R&B. Het zal wel een teken des tijds zijn. Ik word oud. Dat is dan meestal het antwoord dat in me opkomt. Maar ik kan me toch ook niet geheel aan de indruk onttrekken dat veel mensen die muziek alleen maar goed vinden omdat het zo hoort. Bij sommigen zal dit denkbeeld verbazing oproepen. Maar, ga eens na. Kinderen dragen tegenwoordig allemaal merkkleding. Omdat ze dat zelf zo leuk vinden? Welnee! Omdat ze anders niet meer meetellen. En uitgelachen worden. En kennelijk is het nodig om “erbij te horen” om er iets van te kunnen maken in dit leven. En stel je voor dat je niet houdt van R&B…!! Dat kan toch niet? Dan ben je een alto! En die worden niet geaccepteerd door de massa. Dan dus maar kiezen voor de keuze van het volk. De keuze voor de R&B.
Overigens, wat is precies een “alto”? Iemand die zich bezig houdt met een “alternatieve” levenswijze? Ja, kennelijk. Iemand die zich dus anders kleedt dan een ander, andere muziek aanhoort dan een ander, enzovoort. Maar wat is dan “anders”? Datgene dat niet algemeen gebruikelijk is. Maar dat zegt in feite nog helemaal niets. Immers, wij treffen in de hedendaagse hitlijsten doorgaans geen werkjes aan van Jantje Koopmans. Evenmin zien we de naam Luciano Pavarotti regelmatig verschijnen op de playlist van een 538 of een Sky Radio. Maar zijn de bewonderaars van deze genre’s dan alto’s? Nee, dat ook weer niet. Maar wie of wat dan wel? De definitie van dit begrip wordt deels bepaald door de maatschappij. Maar voor een niet onbelangrijk deel ook door de radiostations.
Steeds meer radiostations kiezen voor een duidelijke doelgroep. Een vaste formule, waardoor de luisteraar zich geconfronteerd en verzekerd weet van zijn of haar eigen keuze. ”Het is jouw muziek”, zou Noordzee FM zeggen. Dat leidt natuurlijk wel tot een bepaalde kortzichtigheid. Een bekrompen denkbeeld over wat “algemeen gebruikelijk” is in muziekland. En dan is daar het verschijnsel hitparade. “Een goed radiostation kan niet zonder hitparade”, heb ik grote omroepbazen in het verleden horen roepen. Ik heb zelf heel wat afleveringen van een hitparade gepresenteerd en verzamel sinds mijn 15e jaar trouw elke week de hitlijsten. Toch stel ik mezelf soms de vraag of een hitlijst nu wel zo’n alles beslissende factor mag zijn.
Als we het allemaal eens logisch op een rijtje zetten, krijg je toch een scheve situatie. Een hitlijst is in de meeste gevallen een representatieve weergave van de cd-verkoop in Nederland of een deel van ons land. Echter, niet elke luisteraar hoeft per definitie een cd-koper te zijn. De radiostations baseren zich voor het bepalen van hun formats echter wel op die hitparades. De voorkeur van de niet cd-kopende medemens wordt dus niet meegewogen. En dat is eigenlijk een kwalijke zaak. Want die voorkeur zou nog wel eens behoorlijk kunnen afwijken van het algemene beeld. Nu zijn er natuurlijk alternatieven, zoals Kink, Arrow of Country FM. Maar ook over deze stations (met name de laatstgenoemde) bereiken mij via liefhebbers van het betreffende muziekgenre wanklanken over het gevoerde muziekbeleid. En iedereen is nu eenmaal anders en heeft een eigen smaak. We willen niet iets mooi vinden omdat het moet!
Raimond Bos
presentator@hotmail.com
