SLAM! draaide meer hits dan AT aangaf

Agentschap Telecom baseerde zich hierbij op een rapport van het Commissariaat voor de Media, dat Radio.NL heeft opgevraagd en nu publiceert. Het AT liet eerder weten dat SLAM! ongeveer twintig procent hits zou draaien. Het CvdM noemt een percentage van rond de vijftig procent echter ‘aannemelijk’.

Het verschil komt voort uit het feit dat het CvdM niet alle platen heeft beluisterd om te controleren of de door SLAM! gedraaide ‘edit’ wezenlijk afwijkt van de Top 40-versie. Het CvdM komt tot deze conclusie na een steekproef op 3 en 4 februari 2005, waarbij er in totaal 24 uur radio is gecontroleerd (dagelijks van 07 tot 19 uur). Hierbij is er dus ook beoordeeld op de edits die SLAM!FM draait van hits, als hit meegeteld moeten worden. Het CvdM luistert hierbij of de gedraaide versie duidelijk afwijkt van het origineel. “Bij geen enkele titel [Edit – red.] is geconstateerd dat deze dusdanig afwijkt dat van een andere versie gesproken kan worden”, aldus de mediawaakhond. Het Commissariaat wijst er op dat de meeste afwijkingen tussen het ‘origineel’ en de ‘edit’ voortkomen uit een aangepast intro en een afwijkende speelduur.

Het volledige rapport staat hieronder (onder de uitleg). Het rapport wordt daarnaast als download aangeboden, waarbij alle pagina’s van het rapport op een redelijk hoge resolutie zijn ingescand. Dit ZIP-bestand (6 MB) bevat tevens alle bijlagen, die hieronder niet staan.

Maar eerst zullen we uitleggen hoe het Commissariaat te werk gaat. Het gaat zeker niet over één nacht ijs. Ten eerste worden er bij het station lijsten opgevraagd met daarop aangegeven hoeveel muziek, spraak en andere dingen te horen waren op de zender. Het Commissariaat beoordeelt dan of de gegevens kloppen. Het CvdM hanteert vlijtig de stopwatch bij het tot op de seconde nauwkeurig bepalen van de hoeveelheid uitgezonden nieuws, reclame, jingles, promo’s, gesproken woord en muziek.

SLAM!FM bezit het kavel voor bijzondere recente muziek. Dat houdt in dat ze 95 procent muziek moeten draaien die voor 50 procent niet ouder mag zijn dan een jaar. Ook mag maar 7,5 procent een hit zijn of zijn geweest.

Hieronder volgt het hele rapport, maar wij pikten er alvast wat opvallende punten voor u uit. 81,47 procent van de netto-uitzendtijd van SLAM!FM is er muziek te horen, terwijl dat 95 procent moet zijn. 46,80 procent van de muziek staat of heeft gestaan in de Top 40, terwijl dat 7,5 procent moet zijn. Als originele versie heeft het Commissariaat gekozen voor het eerste nummer dat op de CD-single of Maxi-single staat. De edit van SLAM!FM moet voldoende afwijken van het origineel om geen hit te zijn. In geen enkel geval is er een duidelijk hoorbaar verschil. [JS / MvD]

Hieronder het volledige rapport (omgezet met OCR software, gebruik voor een betere lay-out het ZIP-bestand met de scans):

RAPPORT
Datum rapportage: 21 maart 2005
OMROEP: Slam FM
Kavelnummer: A5
Kavelomschrijving: Geclausuleerd kavel voor bijzondere recente muziek

1.1 OMSCHRIJVING PROGRAMMATISCHE VOORSCHRIFTEN
Artikel 7 van de voorschriften en beperkingen behorend bij de vergunning van ID&T Radio B.V. van 26 mei 2003, met kenmerk AT-EZ/5096252 D5055307:

1.De vergunninghouder is verplicht de vergunning te gebruiken voor het uitzenden van een radioprogramma voor landelijke commerciële radio-omroep:
a.  dat tussen 07.00 uur, en 19.00 uur ten minste 95 procent muziek bevat;
b.  dat tussen 07.00 uur en 19.00 uur ten hoogste 7,5 procent muziek bevat die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare hitlijsten voor popmuziek in Nederland;
c.  dat tussen 07.00 uur en 19.00 uur ten minste 50 procent muziek bevat van muziekproducties die niet langer dan één jaar geleden zijn uitgebracht;
d. dat tussen 07.00 uur en 19.00 uur geen klassieke muziek, moderne klassieke muziek daaronder begrepen, of jazzmuziek bevat;
e. dat, voor zover het gepresenteerde programmaonderdelen tussen 07.00 en 19.00 uur betreft, voor ten minste 50 procent in de Nederlandse of Friese taal wordt gepresenteerd; en
f.  waarin tussen 07.00 en 23.00 uur, voor zover in deze uren wordt uitgezonden, ten minste éénmaal per uur op het hele uur een programmaonderdeel geheel bestaande uit nieuws is opgenomen.

1.2 BEWAARPLICHT
Datum opvraagbrief: 4 februari 2005
Datum rappel: –
Datum materiaal binnen: 18 februari 2005
Opgevraagde periode: 3 en 4 februari 2005
Aantal uren dat in de opgevraagde periode is uitgezonden: 48
Aantal door de omroep aangeleverde uren: 24 (7.00 uur tot 19.00 uur)
Aantal niet aangeleverde uren: –
Opslagmedium: CD
Kwaliteit van het materiaal: Goed
Opmerkingen: –

1.3 AANGELEVERD MATERIAAL OMROEP
1.3.1 Programmaschema aangeleverd: ja (alleen weekoverzicht)

1.3.2 Omschrijving programmering: Sinds 1 februari 2005 is ID&T Radio omgedoopt tot SLAM FM. Tegelijkertijd is men met een nieuw format van start gegaan met nieuwe (veelal gepresenteerde) programmaonderdelen, een horizontale programmering op werkdagen en een groot aantal nieuwe presentatoren. Naast “dance” is er ook aandacht voor zogenaamde “urban” muziek. Middels deze koerswijziging probeert ID&T naar eigen zeggen van SLAM FM een “jongerenstation” te maken.

1.3.3 Loglijsten aangeleverd?:
Ja, zowel de loglijsten (07:00 – 19:00 uur) alsook;
Overzichtslijsten (07:00 – 19:00 uur) zijn aangeleverd.
De overzichtslijsten bevatten in tegenstelling tot de loglijsten extra informatie, waar onder het jaar van release.
De lijsten zijn alleen op papier aangeleverd, niet in Excel.

1.3.4 Elementen loqlijsten:
Begintijd: JA
Soort onderdeel (bijv. muziek, jingle, nieuws): JA
Duur onderdeel: JA
Indien muziek, titel onderdeel: JA
Indien muziek, uitvoerende(n): JA
Indien muziek, jaar van release: NEE

1.3.5 Elementen overzichtslijsten:
Begintijd: JA
Soort onderdeel (bijv. muziek, jingle, nieuws): JA
Duur onderdeel: JA
Indien muziek, titel onderdeel: JA
Indien muziek, uitvoerende(n): JA
Indien muziek, jaar van release: JA

1.3.6 Elementen loqliisten en overzichtslijsten overig:
Op de log- en overzichtslijsten wordt tevens vermeld of een track een Slam FM Radio-edit of een andere versie betreft. Gesproken woord wordt alleen op de overzichtslijsten vermeld met de aanduiding “Filter +G”. De omroep duidt dit echter aan als element “M” (muziek). In de begeleidende brief van de omroep wordt aangegeven dat: “G” staat voor muziek en gesproken woord.

1.3.7 Controle logliisten:
Het op 18 februari aangeleverde materiaal (log- en overzichtslijsten) is gecontroleerd aan de hand van zelf vergaard materiaal dat waar nodig aangepast en/of aangevuld is.
Het zelf vergaarde materiaal bestaat uit in excel gekopieerde playlijsten, zoals gepubliceerd op de website van SLAM FM. Deze lijsten zijn vervolgens gecontroleerd aan de hand van de opnames van het CvdM van de uitzendingen.

1.3.8 Conclusie steekproefcontrole loqliisten en overzichtslijsten:
De conclusie is dat de betrouwbaarheid van de log- en overzichtslijsten veel te wensen overlaat. Om die reden is besloten om zelf het volledige tijdvak tussen 07.00 uur en 19.00 uur op 3 en 4 februari te controleren. (Zie: Bijlage 1: Opmerkingen bij de log- en overzichtslijsten.)
Bij de meting is van de volgende zaken uitgegaan:
1. Muziek en presentatie overlappen in diverse gevallen. De duur van de elementen muziek en gesproken woord is daarom apart van elkaar gemeten. Bij de berekening van het percentage muziek wordt daarbij uitgegaan van de (volledige) duur van de muzieklitels zoals opgenomen op de
2. Fillermuziek onder de presentatie is niet meegenomen bij de berekening van het percentage muziek. De reden hiervoor is dat de nadruk op dat moment op de presentatie ligt. Ook wordt de fillermuziek niet geëxpliciteerd op de log- en overzichtslijsten: er wordt alleen volstaan met de vermelding “filler”. De “fillers” betreffen soms muziek, veelal een (bijna) kale beat. Of deze muziek specifiek vervaardigd is als “filler” is niet duidelijk. In enkele gevallen is ook slechts een zacht synthesizer-achtig geluid onder de presentatie te horen.
3. Als startpunt is op beide dagen het nieuws van 07.00 uur gekozen:
Opmerkingen:
a. Door Slam FM wordt niet altijd exact op het hele uur nieuws uitgezonden, ook vertoont Arbor (radiologger) soms een kleine afwijking met de werkelijke tijd.
b. De loglijsten kennen het nieuws van 07.00 uur ais startpunt.
Start- en eindpunten berekeningen in Excel:
– 3 februari: 07:01:10. eindpunt: 19:01:10
– 4 februari: 07:00:56, eindpunt: 19:00:56

1.4 FORMAT CONTROLE
1.4.1 Samenvatting bevindingen
Voldoet de omroep aan de programmavoorschriften zoals die in de vergunning zijn opgenomen?
-Nee

Zo nee, op welke manier wijkt de omroep af van programmavoorschriften zoals die in de vergunning zijn opgenomen?
– De omroep voldoet op zowel 3 alsook 4 februari niet aan het gestelde in artikel 7 eerste lid onder a en b van de voorschriften en beperkingen behorend bij de vergunning:
• a. Tussen 07:00 en 19:OO uur ten minste 95% muziek;
• b. Ten hoogste 7,5% muziek die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare hitlijsten.

1.4.2 Artikel 7 eerste lid onder a van de vergunningsvoorschriften: minstens 95 procent muziek
Donderdag 3 februari 07.00 – 19:00 uur:
Brutozendtijd: 12u 15m 33s
Nettozendtijd (aftrek nieuws, weer, verkeer, reclame, zelfpromotie): 11u 10m 21s
Nieuws- weer en verkeer: 49m 14s
Reclame: 10m 56s
Zelfpromotie: 05m 02s
Gesproken woord: 02u 4m 14s = 18,53% (v.d. nettozendtijd)
Muziek: 09u 6m 07s = 81,47% (v.d. nettozendtijd)

Vrijdag 4 februari 07.00 – 19:00 uur:
Brutozendtijd: 12u 17m 42s
Nettozendtijd (aftrek nieuws, weer, verkeer, reclame, zelfpromotie): 11u 23m 17s
 
Nieuws-, weer en verkeer: 35m
Reclame: 11m 26s
Zelfpromotie: 07m 59s
Gesproken woord: 01 u 50m 59s = 16,24% (v.d. nettozendtijd)
Muziek: 09u32m 18s = 83,76% (v.d. nettozendtijd)
 
1.4.3 Artikel 7 eerste lid onder b van de vergunningsvoorschriften; maximaal 7,5 procent muziek die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare hitlijsten. Aan de hand van de titels op de log- en overzichtslijsten is gecontroleerd of er muziek is uitgezonden die in de Top 40 staat, of heeft gestaan. Aangezien het Hitdossier het tijdvak 1956-2001 beslaat zijn de websites www.musicdatabase.nl (zoekmachine) en www.radio538.nl (Top 40) geraadpleegd om recentere Top 40 hitnoteringen te traceren. De hitlijsten (waaronder de Top 40) worden samengesteld op basis van verkoop- en airplaygegevens van een titel. Er wordt niet geregistreerd wat als de hitversie van de betreffende titel moet worden beschouwd. Ook de uitgezonden versies worden niet geregistreerd. Door het CvdM wordt daarom de eerste track op een CD-single of een Maxi CD-single als hitversie beschouwd. Bij de berekening van het onderstaande percentage hitmuziek is uitgegaan van vermeldingen in de Nederlandse Top 40. Vermeldingen in bijvoorbeeld de Mega Top 100 zijn niet meegenomen.

Zie ook Bijlage 3: Overzicht uitgezonden muziekitems die een notering in de Top 40 hebben of hebben gehad van 07.00 uur tot 19.00 uur.

1.4.3.1 Berekening hitmuziek in percentages van de nettozendtijd op 3 februari 2005
Percentage muziek met vermelding in de Top 40
Totale duur muziek met vermelding in de Top 40: 5u 13m 45s = 46,80%
Correctie: per item hitmuziek wordt in verband met afrondingsverschillen 2 seconden in mindering gebracht:
102 items x 2s = Af: 3m 24s
Totale duur muziek met vermelding in de Top 40: 5u 10m 21s = 46,30%
Percentage muziek zonder vermelding in de Top 40:
Totale duur muziek zonder vermelding in de Top 40: 03u 52m 22s = 34,66%

1.4.3.2 Berekening hitmuziek in percentages van de nettozendtijd op 4 februari 2005
Percentage muziek met vermelding in de Top 40
Totale duur muziek met vermelding in de Top 40:
Correctie: per item hitmuziek wordt in verband met afrondingsverschillen 2 seconden in mindering gebracht:
95 items x 2s = Af: 3m 10s
Totale duur muziek met vermelding in de Top 40: 04u 58m 24s = 43,67%
Percentage muziek zonder vermelding in de Top 40:
Totale duur muziek zonder vermelding in de Top 40: 04u 30m 44s = 39,62%

1.4.3.3 Luistersteekproef t.b.v. controle vergunningsvoorschrift b: vergelijking “Slam FM radio edits” – originele hitversies
Ter controle van de berekeningen in 1.4.4.1 en 1.4.4.2 zijn een aantal titels die een hitnotering hebben of hebben gehad in de Top 40 vergeleken met de originele hitversies (waar onder ook radio-edits). De originele versies zijn afkomstig van de downloadservices van Radio 538 (Top 40) en de Free Record Shop single cd’s en hitverzamel cd’s. Ter controle van de berekeningen in 1.4.4.1 en 1.4.4.2 zijn een aantal titels die een hitnotering hebben gehad in de Top 40 vergeleken met de originele hitversies (waar onder ook radio-edits) De originele versies zijn afkomstig van de Shop, single cd’s en hitverzamel cd’s. Voor de volledige lijst van titels en berekeningen per dag, zie: Bijlage 4. Steekproef: berekening in percentages van de nettozendtiid en Bijlage 5: Steekproef overzicht titels sfeekproef/tracklists Minidiscs.
Aantal muziekitems in steekproef:
– 3 februari 2005: 41 muziekitems (24 titels)
– 4 februari 2005: 47 muziekitems (23 titels)
Uitgangspunten
1. het betreft titels die een hitnotering in de Top 40 hebben gehad of momenteel nog in de Top 40 staan;
2. de nadruk ligt vooral op recentere titels die in de winkel op cd single of via legale downloadsites te verkrijgen waren.

De in de luistersteekproef opgenomen hitmuziek leidt tot de volgende percentages.
Percentage hitmuziek steekproef 3 februari 2005.
Correctie: per item hitmuziek is in verband met afrondingsverschillen 2 seconden in mindering gebracht: 41 muziekitems x 2 seconden = 1m 22s (02:02:54 – 1m 22s = 02u 01m 32s)
In percentages van totale duur muziek met Top 40 vermelding is 39,16% beluisterd Uitkomst: in percentage van de nettozendtijd is 18,13% beluisterd, en tevens hit bevonden Percentages hitmuziek steekproef 4 februari 2005.
Correctie: per item hitmuziek is in verband met afrondingsverschillen 2 seconden in mindering gebracht: 47 muziekitems x 2 seconden = 1m 34s (02u 26m 17s – 1m 34s = 02u 24m 43s).
In percentages van totale duur muziek met Top 40 vermelding is 48,50% beluisterd Uitkomst: In percentage van de nettozendtijd is 21,18% beluisterd, en tevens hit bevonden

Toelichting uitkomsten luistersteekproef:
Van het totale aandeel muziek met een vermelding in de Top 40 is van 3 februari 39,16% en van 4 februari 48,50% beluisterd en beoordeeld. Van de nettozendtijd is dit respectievelijk 18,13% en 21,18%. Bij geen enkele titel is geconstateerd dat deze dusdanig afwijkt dat van een andere versie gesproken kan worden. Hoewel bij de vergelijkingen soms verschillen zijn waar te nemen tussen de orginele hitversie en de “Slam FM radio-edits” zijn deze niet dusdanig van aard dat het muziekstuk wezenlijk van karakter verschilt met de hitversie. Daarmee staat vast dat de in de steekproef opgenomen titels allemaal voldoen aan de definitie van hitmuziek heigeen gelijk staat aan 18,13% respectievelijk 21,18% van de netlozendtijd. Omdat in geen van de beluisterde titels afwijkingen van betekenis zijn geconstateerd is het aannemelijk dat het niet beluisterde aandeel hitmuziek van 28,17% (3 februari: 46,30% – 18,13%) en 22,49% (4 februari: 43,67% – 21,18%) eveneens zal voldoen aan de definitie van “hitmuziek”.

Uit de voorbeelden in de steekproef blijkt tevens dat door de omroep duidelijk niet de keuze wordt gemaakt een edit te maken van echt afwijkende versies (bijv. remixes van nummers waarin tempo en/of instrumentatie zijn veranderd). Kortom: De gemiddelde luisteraar zal de (bovenstaande) “Slam FM radio-edits” niet ervaren als afwijkende versies van de hitversies.

Constateringen:
“Slam FM radio-edits” hebben doorgaans een iets afwijkende duur. Dit kan variëren van enkele seconden tot tientallen seconden. De lengte van de “Slam FM radio-edits” kan zowel korter alsook langer zijn in vergelijking met de originele hitversies. Dit gegeven leidt echter niet tot een wezenlijk verschil in karakter ten opzichte van de originele hitversies. Verschillen zitten in bijvoorbeeld het verlengen of inkorten van intro’s zoals bijvoorbeeld het langere string-intro bij Moby’s “Go”, ook kan het intro iets afwijken van het originele intro zoals bij DJ Jean’s “Every single day’. De essentie van de nummers blijft ondanks deze wijzigingen echter gelijk. In het convenant wordt tevens gesteld dat het verschil met het oorspronkelijke muziekstuk voor de gemiddelde luisteraar duidelijk waarneembaar dient te zijn en dit verschil kan bestaan uit veranderingen op het gebied van tempo en/of instrumentatie. Ook van dergelijke veranderingen is geen sprake.

1.4.4 Artikel 7 eerste lid onder c van de vergunningsvoorschriften; minstens 50 procent muziek die niet langer dan één jaar geleden is uitgebracht:
Voldoet. Zoals beschreven zijn er afwijkingen geconstateerd tussen de zelf vergaarde gegevens en de opgave van ID&T. Volgens de opgave van ID&T zijn alle titels “recent” en hebben als releasejaar 2004 of 2005. (Zie Bijlage 2: Niet recente muziek. Titels met releasejaar voor 2004)

Mogelijk heeft de omroep, zoals ook in het verleden is geconstateerd, zelf geëdite titels het jaar van editen als releasejaar meegegeven. Echter, ook aan de hand van de eigen berekening voldoet de omroep aan het percentage recent product. Wanneer een releasejaar niet te achterhalen was via het Hitdossier, de website musicdatabase.nl of via internetwinkel Dancegrooves.com is de opgave van de omroep aangehouden voor wat betreft het releasejaar (3 februari 2005: 7 titels, 4 februari 2005: 11 titels).

Percentages 3 februari 2005:
Totale duur titels “recent”: 5u 56m 30s = 53,18%
Totaal titels “niet recent”: 3u 09m 37s = 28,29%
Opgave ID&T: Alle titels kennen het jaartal 2004 of 2005 = 100%
Percentages 4 februari 2005:
Totaal titels “recent”: 07u 26m 38s = 65,37%
Totaal titels “niet recent” 02u 05m 40s = 18,39%
Opgave ID&T: Alle titels kennen het jaartal 2004 of 2005 =100%

1.4.5 Artikel 7 eerste lid onder d van de vergunningsvoorschriften; geen klassieke muziek, moderne klassieke muziek daaronder begrepen, of jazzmuziek
– Voldoet

1.4.6 Artikel 7 eerste lid onder e van de vergunningsvoorschriften; minstens 50 procent in de Nederlandse of Friese taal gepresenteerd
– Voldoet

1.4.7 Artikel 7 eerste lid onder f van de vergunningsvoorschriften; minstens éénmaal per uur op het hele uur een nieuwsuitzending
-Voldoet

1.5 CONCLUSIE FORMATCONTROLE
Geconcludeerd kan worden dat de omroep op 3 en 4 februari 2005 niet voldoet aan het gestelde in artikel 7 eerste lid onder a en b van de voorschriften en beperkingen behorend bij de vergunning:
· a: Het verplichte percentage muziek van 95% wordt niet gehaald: ‘
– 3 februari 2005: 81,47% muziek tussen 07.00 uur en 19.00 uur
– 4 februari 2005: 83,76% muziek tussen 07-00 uur en 19.00 uur
· b: Slam FM draait meer dan de toegestane 7.5% procent muziek die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare hitlijsten
Uitgaande van de begripsbepalingen van “Hitmuziek (niet bijzondere muziek) in een andere versie of uitvoering” zoals neergelegd in het convenant wordt op beide dagen tussen 07.00 uur en 19.00 uur een te hoog percentage hitmuziek uitgezonden:
– 3 februari 2005: 46,30% muziek die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare
hitlijsten, waarvan beluisterd: 39,16% (= 18,13% van de nettozendtijd).
– 4 februari 2005: 43,67% muziek die genoteerd staat of heeft gestaan op een van de gangbare
hitlijsten, waarvan beluisterd: 48,50% (= 21,18% van de nettozendtijd).

De steekproef toont aan dat de “Slam FM radio-edits” en de (originele) hitversies nauwelijks van elkaar verschillen. Gezien de in het convenant vastgestelde begripsbepaling “Hitmuziek (nietbijzondere muziek) in een andere versie of uitvoering” voldoen de “Slam FM radio-edits” van hitgenoteerde muziek aan de definitie van hitmuziek. Hoewel bij de vergelijkingen soms kleine wijzigingen zijn waar te nemen, zijn deze niet dusdanig van aard dat gesteld kan worden dat het muziekstuk wezenlijk van karakter verschilt met de hitversie. De in de steekproef opgenomen titels voldoen om deze reden allemaal aan de definitie van hitmuziek. Omdat in geen van de beluisterde titels afwijkingen zijn geconstateerd is het aannemelijk dat het resterende aandeel hitmuziek van 28,17% (3 februari: 46,30%- 18,13%) en 22,49% (4 februari: 43,67% – 21,18%) eveneens zal voldoen aan de definitie van “hitmuziek”.