“Serving the universe from the top of the Empire State Building…”, zo klonk jarenlang de weinig bescheiden uuropener van één van de meest legendarische Top 40 stations ter wereld: Z100 (WHTZ) in New York City. Dit jaar viert de hitzender zijn 25ste verjaardag. Z100 ging op 2 augustus 1983 van start. Sindsdien is het station hét grote voorbeeld voor vele hitstations over de hele wereld. Radio.NL blikt daarom terug op 25 jaar Z100. Vandaag deel 1: de start.
A new way to spell hits in New York
De geschiedenis van Z100 gaat eigenlijk al terug naar mei 1983. Toen wijzigde WABC, de uiterst populaire hitzender uit de jaren ’60 en ’70 op de middengolf, haar format in Talk. New York City moest het toen zonder Top 40 zender doen, want ook 99X (WXLO) was enkele jaren daarvoor al verdwenen. Natuurlijk waren er stations die hits draaiden, maar deze richtten zich meer op het oudere publiek of draaien disco.
Malrite Communications uit Cleveland besloot daarom in het gat te springen en kocht WVNJ, een ‘easy listening’ station dat uitzond op 100.3 FM. Op de eerste dag van augustus werd de verkoop afgerond waarna WVNJ om middernacht zijn uitzendingen staakte.
Op 2 augustus 1983 om 6.08 uur zag een nieuw station het levenslicht: WHTZ. Scott Shannon (foto onder) was aangetrokken als ochtendjock en programmaleider. Hij had dan ook de eer om het station te openen. De eerste plaat die gedraaid werd, was ‘Eye of the tiger’ van Survivor. De callsigns WHTZ waren overigens niet geheel toevallig gekozen. HTZ was namelijk de afkorting van HiTZ ofwel hits. De slogan van het station luidde dan ook: WHTZ, the new way to spell hits in New York. In eerste instantie noemde het station zich WHTZ. De naam Z100 volgde pas enkele dagen later.
Het signaal van 100.3 FM was echter niet overal in New York City te ontvangen. Dit kwam mede doordat de zender was opgesteld in Livingston, New Jersey. Om de ontvangst van Z100 in heel New York mogelijk te kunnen maken, had het station toestemming gekregen om de zender naar het dak van het Empire State Building te verplaatsen. Helaas gooide een technische storing roet in het eten, waardoor het station de eerste dagen via zijn oude zendmast uitzond. Pas na twee dagen ging Z100 uitzenden vanaf zijn nieuwe zendmast op het Empire State Building, die ook wel de ‘Flame Thrower’ werd genoemd.
‘From worst to first’
Net als bij de meeste nieuwe stations, moest ook Z100 beneden aan de ladder beginnen. En dat werd nog eens goed duidelijk toen de zender haar eerste luistercijfers onder ogen kreeg. Z100 stond namelijk ergens onder aan de lijst. Maar de hitzender ging niet bij de pakken neerzitten en kwam met een ‘From worst to first’ campagne. New York moest en zou weten dat Z100 er was. En dus werd de Big Apple behangen met stickers en posters van Z100. Daarnaast gaf het station flinke prijzen en Z-shirts aan zijn luisteraars weg.
De inzet van Z100 werd rijkelijk beloond, want 74 dagen later was het station officieel de best beluisterde radiozender van New York City.
Promotie was een belangrijk onderdeel van het succes van Z100, maar ook de opvallende jingles en de up-beat deejays speelden een belangrijke rol. Zo presenteerden Scott Shannon en Ross Britain de ochtendshow ‘Morning Zoo’, waarover meer in deel 4. Daarnaast vrolijkten deejays als Skinny Bobby, Shadow Stevens en ‘Jack da Wack’ Tally de luisteraars op met hun praatjes en een overdosis aan hits.
Meer Top 40
Ondertussen was het succes van Z100 ook niet bij de concurrentie onopgemerkt gebleven. En dus was ook WPLJ, alias ‘Power 95’ overgeschakeld naar Top 40. Z100 won de strijd om de luisteraar echter en verweet WPLJ tevens dat het Z100’s geluid kopieerde. En dus werd Power 95 ook wel gekscherend ‘Xerox 95’ genoemd.
Wereldwijde invloed
Over de hele wereld wordt (nog steeds) met ontzag naar Z100 opgekeken. Overal ter wereld probeert men het succesvolle format te kopiëren, en wordt het doen en laten van Z100 nauwlettend in de gaten gehouden. In Nederland gebeurde dat vooral op de Veronica-vrijdag onder leiding van Jeroen van Inkel en Adam Curry. Hun programma ‘Curry en van Inkel’ was feitelijk een kopie van de ochtendshow van Z100. Maar ook Rick van Velthuysen lette op, en liet een Z100 jinglepakket in het Nederlands inzingen voor de AVRO-maandag. Dat leverde indertijd een storm van kritiek op. Enerzijds was het pakket behoorlijk hip voor de keurige AVRO, maar ook het zinnetje ‘zet ‘m maar harder’ in de uuropener zou aanzetten tot geluidshinder. Uiteindelijk werd het woordje ‘harder’ uit de jingle geknipt.
De identiteitscrisis
In 1988 kreeg Z100 een grote tegenslag te verwerken. Scott Shannon, de drijvende kracht achter het station, besloot namelijk op te stappen om zijn geluk te gaan beproeven in Los Angeles. En dat leek de voorbode te zijn van een flinke crisis waarin Z100 terecht zou komen. Binnenkort meer hierover in deel 2.
Podcast
Wat is de geschiedenis van een radiostation zonder geluid? Eigenlijk helemaal niets en dus is dit artikel ook beschikbaar als podcast. Voeg radio.nl/podcast toe aan uw programma en luister mee. De podcast met fragmenten en veel bonusmateriaal, waaronder Z100 jingles in het Nederlands en de Amerikaanse roepie-roepie vogel, is ook hier (handmatig) te downloaden. [RS/VRR/Radio.NL]
