In deze nieuwe reeks wordt elke week een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt. Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz. Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar Munchen niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Er zijn ook twee publieke stations met vooral informatieve en culturele programma’s (Deutschlandfunk en Deutschlandradio) die landelijk voor heel Duitsland uitzenden, deze zijn echter niet overal via de FM te ontvangen en spelen bij de luistercijfers geen rol.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht publieke omroepen met totaal ongeveer 45 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. Deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol.
Er is incidenteel ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
Vandaag: de Deelstaat Saksen-Anhalt en het verhaal van het Oost-Duitse jongerenradio “DT64”.
De mdr (Mitteldeutscher Rundfunk) is – zoals de naam zegt – de publieke omroep voor Midden-Duitsland, dit is de historische benaming voor de regio Halle en Leipzig en wijde omgeving, want voor de oorlog lag dit gebied geografisch gezien midden in Duitsland.
De mdr is dus voor de ‘middenduitse’ deelstaten, dat zijn Thüringen, Saksen-Anhalt en Saksen.
Het aanbod is in alle deelstaten min of meer gelijk, alleen het eerste net is opgesplitst in drie edities, dus voor elk van de drie deelstaten een.
Opvallend is tevens dat de stations van de mdr geen nummer hebben (dus niet zoals in NL met Radio1, Radio2, 3fm of zoals we het in de andere deelstaten zagen met SWR1, SWR2, of hr1, hr2, hr3 enz.)
mdr 1 – Radio Thüringen (alleen in Thüringen)
mdr 1 – Radio Sachsen (alleen in Saksen)
mdr 1 – Radio Sachsen Anhalt (alleen in Saksen-Anhalt)
mdr – Figaro (in alle drie deelstaten)
mdr – Info (in alle drie deelstaten)
Jump (in alle drie deelstaten)
mdr – Sputnik (alleen in Saksen-Anhalt en regio Leipzig/Saksen)
mdr – Sorbische Omroep (alleen in het oosten van Saksen)
Vandaag kijken we echter alleen naar Saksen-Anhalt, het land van Maarten Luther en de rivier Elbe op haar weg naar de Noordzee:
• mdr 1 – Radio Sachsen-Anhalt
schlager en muziek met veel lokaal nieuws en berichtgeving uit de regio.
• mdr – Figaro
Klassieke muziek en cultuur, qua inhoud vergelijkbaar met NOS Radio4.
• mdr – Info
De nieuws en actualiteitenzender van de hr. Doorlopend nieuws, weer, financieel economisch nieuws, actualiteiten, achtergronden. Vergelijkbaar met het Franse ‘France-Info’.
Is ook via de middengolf te ontvangen.
• Jump
Heette vroeger mdr-Life, nu alleen nog ‘Jump’ (zonder de toevoeging ‘mdr’)
Anders als de naam misschien laat vermoeden is dit geen typisch jongeren station, wél een zender voor jonge volwassenen, vergelijkbaar met hr3 in Hessen of 3fm in NL.
• mdr-Sputnik
De jongerenzender van de mdr. Over de geschiedenis van dit station zou men een apart hoofdstuk kunnen schrijven. Een korte samenvatting lijkt een haast onmogelijke opgave, maar toch volgt hier een poging, want we hebben de ruimte: er zijn weinig (lokale) commerciële stations te vermelden deze keer:
De zender heette ooit “DT64” en werd in 1964 tijdens het DeutschlandTreffen der Jugend 1964 in Oost-Berlijn opgericht. In 1981 begint men regelmatig tussen 19.00 en 24.00 uur op de frequenties van het toenmalige “Stimme der DDR” uit te zenden.
In maart 1986 wordt de 5de kavel van de Staatsomroep van de DDR opgericht en DT64 wordt nu dagelijks van 13.00 u t/m 24.00 u op een eigen kavel uitgezonden. Niet in de ochtend en niet voor de middag, want dan zitten scholieren op school en kunnen ze dus niet naar de radio luisteren. Later wordt de zendtijd naar 20 uur per dag uitgebreid, men is landelijk dekkend in heel de DDR te ontvangen. Vooral de Top 40 uit West-Duitsland, UK en de USA op zaterdag zijn een geliefd programma.
Na de Wende en de hereniging van de twee Duitslands zendt men in coöperatie met de publieke SFB uit West-Berlijn en zelfs de SDR (Stuttgart) uit.
In september 1990 worden over nacht en zonder voorbericht alle FM frequenties aan de RIAS (West-Berlijn) gegeven, wat een storm van protest losmaakt, en reeds de volgende dag is DT 64 overal in (voorm.) Oost-Duitsland in de ether terug.
De dreigende opheffing van DT 64 lijdt in november 1991 tot massale protesten in heel voorm. Oost-Duitsland: in Dresden nemen 10.000 mensen deel aan een protest tocht, ook in andere plaatsen vinden demonstraties plaats. Het Duitse parlement (de Bondsdag) verwerpt in december 1991 echter een wetsvoorstel om het programma te behouden.
De directrice van de nieuwe Mitteldeutsche publieke mdr-Omroep wil als reactie hierop en om te helpen, de zender voor 6 maanden blijven doorgeven en in de ether houden.
In Mecklenburg-Voorpommeren (uitzendgebied van de NDR) eindigt de doorgifte van DT64 op 31 december 1991, in Brandenburg deelt men een frequentie met de nieuwe jeugdzender van de vers opgerichte publieke ORB (Oost-Duitse Omroep Brandenburg) maar de dagelijkse zendtijd van hun Rockradio B wordt door de maanden heen uitgebreid. Een grote rockmarathon met live-optredens vindt in januari 1992 in Berlijn plaats om de zender een hartje onder de riem te steken. Maar helaas: op 15 juni 1992 besluit ook de mdr om de doorgifte van DT64 op de FM te staken en is het programma alleen nog maar via de middengolf 1044 vanuit Dresden (en dus alleen in delen van Saksen) te ontvangen.
In januari 1993 verhuist de studio van Berlijn naar Halle aan de Saale in de deelstaat Saksen-Anhalt in de buurt van Leipzig. De nieuwe plannen zijn om de zender via de Astra 1B satelliet door te geven.
Op 1 mei 1993 wordt de naam van de zender in Sputnik (=spoetnik) gewijzigd en de doorgifte op de middengolf beëindigd. Men is nu volledig zonder ether frequentie: wie naar Sputnik wil blijven luisteren, moet een Astra schotel set aanschaffen.
Pas in 1997 krijgt men weer een FM frequentie na bijna 4 jaar uitsluitend op de Astra satelliet te zijn geweest: op 104,4 FM is men in Halle (Saksen-Anhalt) en in Leipzig (Saksen) te ontvangen. De buur deelstaat Saksen spant een kort geding aan tegen deze doorgifte op FM, maar verliest in de laatste instantie.
Na 2000 worden verdere (steunzenders/gering bereik) frequenties aan Sputnik gegeven in div. plaatsen in de deelstaat Saksen Anhalt, maar dus niet in de andere twee mdr-landen zijnde Saksen en Thüringen.
Via de Astra satelliet is men trouwens nog steeds in heel Europa te ontvangen, en via het digitale radio pakket van ARD/ZDF ook op de kabel in heel Duitsland. Mits je een digitale receiver op de kabeldoos hebt aangesloten…
Het huidige mdr-Sputnik heeft met het oorspronkelijke jeugdradio DT-64 niets meer gemeen. In de jaren 90 werd de programmering div. keren veranderd, was men geruime tijd een soort “Kink-FM” qua muziekkleur, is men nu aan de R&B/Soul en zendt men onder het motto: “Black, hot and sexy”.
Zie mdr-Sputnik. Of de Duitse versie van Wikipedia voor meer achtergrondinformatie.
B.) Commerciële omroep:
Radio Brocken
De radio met de “beste mix” voor Saksen-Anhalt, heette in het begin Radio Brocken** en was een soort schlager en Duitse popmuziek zender, later Hit-Radio Antenne Sachsen-Anhalt genoemd, dan Hit-Radio Brocken, en nu weer terug bij af me de oude naam Radio Brocken. Echter nog steeds met pop-muziek, zo’n beetje als bij Q-music.
** De “Brocken” is de hoogste berg in het Harz-gebergte in Midden-Duitsland.
RADIO SAW
De Sachsen-Anhalt-Welle draait de “Superhits für Sachsen-Anhalt“ vanuit de hoofdplaats Maagdenburg. Was in 1992 de eerste commerciële zender in de deelstaat.
Rockland Sachsen-Anhalt
het tweede programma van radio SAW voor wie van rock houdt, alleen via DAB DIGITAL RADIO (dekkend in Saksen-Anhalt) en via een enkele ‘steunzender’ ook op FM in een beperkt aantal plaatsen in de ether te ontvangen.
C.) lokale commerciële omroep:
geen
D.) niet commerciële lokale omroep / alternative radio:
FRN RADIO
Het “Freie Radio Naumburg” was de eerste niet commerciële ‘Lokalradio’ in Saksen-Anhalt en zendt dus uit in de plaats Naumburg.
Radio Corax
Bürgerradio für (H)alle is het motto van dit vrije radio-project in Halle an der Saale.
RADIO HBW
Dit is de lokale omroep “Harz-Börde-Welle”
E.) buitenland / andere
geen
Volgende keer: we gaan richting Berlijn, maar maken een tussenstop in de deelstaat Brandenburg. [BK/Radio.NL]
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (1) Noordrijn Westfalen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (2) Rijnland-Palts
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (3) Baden-Württemberg
Zie ook: Het radiolandschap in Duitsland (4) Saarland
Zie ook: Het radiolandschap in Duitsland (5) Hessen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (6) Thüringen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (7) Beieren
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (8) Saksen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (9) Saksen-anhalt
