In deze reeks wordt om de week een andere Duitse deelstaat en zijn radiolandschap voorgesteld. In Duitsland heb je net als in Nederland publieke, commerciële en lokale omroepen. Het verschil is dat deze alleen in één (of soms twee) deelstaten uitzenden, wat dus ook voor de publieke omroepen geldt.
Terwijl dus de Engelse BBC in heel Groot-Brittannië uitzendt, Radio France in heel Frankrijk en de NOS in heel Nederland, is er vaak één publiek net (en div. commerciële netten) voor elke deelstaat apart, dat wil zeggen, elk ‘Bondsland’ heeft zijn eigen 3fm enz. Je kunt dus op een reis van bijvoorbeeld Hamburg naar München niet naar dezelfde zender blijven luisteren, maar je hebt tevens in elke deelstaat met een ander publiek stel te maken.
Er zijn ook twee publieke stations met vooral informatieve en culturele programma’s (Deutschlandfunk en Deutschlandradio) die landelijk voor heel Duitsland uitzenden, deze zijn echter niet overal via de FM te ontvangen en spelen bij de luistercijfers geen rol.
Duitsland bestaat dus net als Nederland uit publieke en commerciële omroepen. Duitsland telt echter acht publieke omroepen met totaal ongeveer 55 stations. Er zijn bovendien op dit moment ca. 190 commerciële zenders, ongelijkmatig verdeeld over de uitzendgebieden in de div. deelstaten. Er is maar een vijftal commerciële zenders voor héél Duitsland, deze beschikken echter nauwelijks over ether frequenties, en zijn alleen maar op de kabel te vinden of via de Astra satelliet en spelen geen rol.
Er is ook lokale omroep afhankelijk van de mogelijkheden (=wetgeving) in de resp. deelstaat)
De Rundfunk Berlin-Brandenburg (rbb) is de publieke omroep voor de deelstaten Brandenburg en Berlijn. De rbb ontstond op 1 mei 2003 uit een fusie van de Sender Freies Berlin (SFB, voorheen alleen voor Berlijn) en Ostdeutscher Rundfunk Brandenburg (ORB, voorheen alleen voor Brandenburg).
Vóór die datum had de deelstaat Berlijn dus zijn eigen publiek stel (=SFB), opgericht in 1954, toen alleen voor West-Berlijn, na de Wende voor heel Berlijn, maar in de loop der jaren 90 werd al veel met de ORB in de buurdeelstaat Brandenburg samengewerkt.
De rbb heeft vandaag de volgende stations in de ether, net als bij de mdr gebruikt men geen nummers om de zender aan te duiden:
• Radio Berlin 88,8alleen in/voor Berlijn
• Antenne Brandenburg – alleen voor Brandenburg
• Radio Eins – voor beide deelstaten
• Fritz! – voor beide deelstaten
• Kulturradio – voor beide deelstaten
• Inforadio – voor beide deelstaten
• Radio Multikulti – voor beide deelstaten
• Rbb – Sorbisches Programm / Bramborske serbske radijo – alleen in Zuidoost Brandenburg rond de plaats Cottbus.
Vandaag kijken we echter alleen naar Berlijn, de stads-deelstaat met het meest uitgebreide aanbod in de ether, ook als is de stad niet eens de grootste agglomeratie van Duitsland, dit zou het Ruhrgebied in NRW zijn…
• Radio Berlin 88,8 – … Stadsradio voor de deelstaat Berlijn (vroeger SFB 1)
SFB 1 (bestaat sinds juni 1954) kreeg in 1992 de nieuwe naam “Berlin 88,8” en later “ 88acht”, wat verwijst naar de frequentie 88,8 FM.
• Radio Eins – Zender gericht op volwassenen, lees voor de mensen, die niet meer na de jeugdzender Fritz! luisteren. Ontstond 1997 uit de fusie van ‘Radio Brandenburg’ (ORB) en SFB2 (Berlijn)
• Fritz! – Zender gericht op jongeren. Ontstond 1993 uit de fusie van Rockradio B (ORB) en Radio 4 U (SFB)
• Kulturradio – Cultuurzender vergelikbaar met Radio4NL. (vroeger SFB 3 cq. Radio 3)
• Inforadio – Nieuwszender, opgericht 1995 samen van SFB en ORB. Vergelijkbaar met het Franse “France-Info” waar doorlopend nieuws, weer en achtergronden te beluisteren zijn.
• Radio Multikulti – Multiculturele zender met uitzendingen in verschillende talen (voorm. SFB multikulti) Vergelijkbaar met WDR Funkhaus Europa in Noordrijn-Westfalen; waarmee men tevens samenwerkt en soms een uitzending direct overneemt.
De twee uitzendlocaties zijn gelegen in Berlijn en Potsdam op de voormalige locatie van de SFB en de ORB.
Terugblik: Vroeger was alles makkelijker verzucht u wel eens? Dat gaat zeker op voor het radiolandschap in de ether op FM in Berlijn. Tot 1990 was alles nog vrij overzichtelijk:
De publieke “Sender Freies Berlin” met zijn stations SFB1, SFB2, SFB 3 en SFB4. Plus de noch commerciële noch publieke “RIAS” (=Radio in de Amerikaanse sector), zonder reclame, wél betaald door de USA. Je had – net als in de meeste Duitse deelstaten destijds één commerciële zender (te weten het inmiddels verdwenen Honderd,6), uit Oost-Berlijn kwamen de vijf landelijke zenders van de toenmalige DDR (te weten: DDR1, DDR2, Stimme der DDR, Berliner Rundfunk en de jeugdzender ‘DT 64’) en je had nog de zenders van de geallieerde strijdkrachten (BFBS Radio 1, AFN en FFB (=Radio Forces Françaises de Berlin).
Na de Wende en de Duitse eenwording verdwenen uiteraard de Oost-Duitse zenders en ook AFN en BFBS vertrokken later uit Berlijn, net als de Franse FFB, die werd opgeheven. De RIAS was zijn betekenis kwijt geraakt en verdween: RIAS1 werd een onderdeel van de “Nationale Omroep” (=nu Deutschlandradio en Deutschlandfunk) en RIAS2 werd een commerciële zender genaamd rs.2.
B.) Commerciële radio
In geen Duitse deelstaat is de keuze zo gevarieerd als in Berlijn. Beieren mag dan puur qua aantal meer zenders hebben, maar in Berlijn zijn dus al de nu volgende zenders op één plaats te ontvangen.
NB. Door de grote keuze aan grote en kleine stations, is de lijst aan veranderingen onderhevig, het kan zijn dat intussen weer iets is gewijzigd.
104.6 RTL Berlin
Berlijn’s Hitradio is van de bekende RTL groep. RTL startte op 1.1.1991. Vandaag in heel Berlijn en over een aantal steunzenders ook in delen van Brandenburg ‘buiten’ Berlijn te ontvangen.
94,3 r.s.2
De Muziekradio met de “Supermix” bestaat sinds juli 1992 toen men de 94,3 MHz van de Amerikaanse RIAS 2 overnam. Vandaag in heel Berlijn en over een aantal steunzenders ook in delen van Brandenburg ‘buiten’ Berlijn te ontvangen.
Berliner Rundfunk 91!4
Berlijn’s “Nr.1 Classic-Hit-Sender” ontstond uit de voormalige Oost-Duitse Berliner Rundfunk uit de DDR, die voor 1989 in heel Oost Duitsland landelijk dekkend te ontvangen was. Vandaag in heel Berlijn en over een aantal steunzenders ook weer in delen van Brandenburg buiten Berlijn te ontvangen.
Klassik Radio: ‘Klassiek Radio’ de enige landelijke commerciële zender voor héél Duitsland, d.w.z. niet alleen in de deelstaat Berlijn gelicenseerd. Hadden we al kennis gemaakt tijdens ons bezoek in de deelstaten Hessen (hr) en in Beieren (br). In Berlijn dus tevens ook in de ether.
Klassik Radio is dus écht landelijk, echter alleen in de ether te ontvangen in de deelstaten Sleeswijk-Holstein, Hamburg, Berlijn, Hessen en Beieren. Op de kabel is men in feitelijk in heel Duitsland te horen.
Jam FM:
De nieuwe black-music radio, de enige (landelijke) Soul + R&B station in Duitsland.
Een hoogtepunt werd bereikt toen men in de deelstaten Berlijn, Brandenburg en Saarland (Saarbrücken) in de ether te ontvangen was en men in onderhandeling was over een ether frequentie in de deelstaat Bremen, tegenwoordig (sinds een jaar of twee) alleen nog in Berlijn en wijde omgeving op FM te beluisteren, nadat men ook de dekking in heel Saarland kwijt was geraakt aan big-FM.
Kabel en satelliet: men is analoog en digitaal over de satelliet Astra te horen in héél Europa, en in héél Duitsland op de kabel.
105 5 Spreeradio
Vroeger radio „50+“, later een gouwe-ouwe zender, en sinds augustus 2004 ‘Der neue Sound für Berlin’! met een mix van internationale tophits en oldies.
87,9 STAR FM
Dit station draait alle stijlen en soorten van rock muziek. Zendt uit op de frequentie waar vroeger de Amerikaanse soldatenzender AFN te horen was. Tevens is hier een paar uur per dag de Amerikaanse wereldomroep “Voice of Amerika” te beluisteren.
98 8 KISS FM
De R&B / Hip Hop Music Radio. KISS FM was eerst allen op de kabel te beluisteren, maar naam dan de frequentie van de Britse BFBS Radio 1 over, toen de Britten uit Berlijn waren vertrokken stopte ook de ether-verspreiding van deze soldatenzender.
98.2 RADIO PARADISO
Het christelijke service- en muziekradio met zachte Popmuziek für Berlin. Oorspronkelijk was op deze frequentie de publieke SFB 4 – later SFB RADIO 4U te horen. Na de fusie van SFB en ORB, was hier de commerciële jazz-zender JFK98,2 te horen, later soft-hit-radio en nus Radio Paradiso.
ENERGY 103,4
voor de trouwe lezer van deze reeks een oude bekende: de Franse NRJ groep, die ook in België (o.a. Luik, Brussel…) en alle grotere Franse steden in de ether is; en die we al in o.a. Stuttgart, München, Dresden, Leipzig en Neurenberg tijdens onze reis tegenkwamen: In Berlijn met een lokale versie op 103.4 FM.
Jazz Radio Berlin
Zoals de naam al zegt: voor de vriendin van Jazz muziek: eerst alleen op de middengolf te ontvangen, nu op FM: 101,9 MHz.
Radyo METROPOL FM
Türkçe radyo – Het eerste Turkse radiostation in Duitsland. Waren we in Baden-Württemberg al tegengekomen (Deel III van deze reeks) ooks al is de thuisbasis van dit station de stad Berlijn, maar niet alleen in de deelstaat Berlijn in de ether op FM, ook in de regio’s Stuttgart en Rhein-Neckar (Mannheim e.o.).
Radio Russkij Berlin (Paдио Pyский Берлин)
Sinds november 2003 is de eerste commerciële Russische radiozender in Berlijn – Paдио Pyский Берлин – op 97,2 MHz in de ether, men deelt de frequentie met OKB-Radio (Offener Kanal Berlin), een niet commerciële lokale omroep.
BBC World Service
Niet alleen Turks en Russisch, ook Engels is in de ether te ontvangen, echter niet lokaal in Berlijn geproduceerd: Ja wel, de Britse wereldomroep uit Londen is in Berlijn met zijn Engelstalige versie in de ether op 90.2 FM.
Radio France Internationale
Dus ook de Fransen kunnen niet achter blijven: op 106.0 FM hoor je de Franse wereldomroep en in het Frans, maar ook de Duitstalige uitzendingen uit Parijs zijn op deze frequentie te beluisteren.
Radio Teddy
De eerste radio zender voor kinderen: op 106,8 FM dagelijks van 06:00-21:00 u.
MOTOR FM
draait “lokale muziek” uit Berlijn, echter alleen van 18.00 t/m 20.00 u op 104.1 FM.
TWEN FM
The future music radio – alleen van 20:00-05:00 h in de ether op 104.1 FM.
Er zijn nog andere stations in Berlijn zonder FM frequentie, die alleen op de kabel of via DAB te ontvangen zijn, zoals “Kaufradio” (een shopping zender), Nova Radio, JoyFM en anderen. En ook op de middengolf (MW):
Русское Международное Радио (=Voice of Russia)
Ook de Russische wereldomroep uit Moskou is in Berlijn en wijde omgeving te ontvangen, echter op de middengolf, niet zoals de wereldomroep collega’s van de BBC, VoA en Radio France op FM.
D.) andere/buitenland:
Door de ligging van Berlijn als ‘eiland’ midden in Brandenburg, is ook de commerciële zender “BB Radio” van/voor de deelstaat Brandenburg overal in Berlijn te ontvangen, net als Antenne Brandenburg van de publieke rbb.
Volgende keer: we gaan (geografisch) langzaam weer richting Nederland, en nemen een kijke bij de NDR uit Hamburg. [Bernd Kück/Radio.NL]
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (1) Noordrijn Westfalen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (2) Rijnland-Palts
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (3) Baden-Württemberg
Zie ook: Het radiolandschap in Duitsland (4) Saarland
Zie ook: Het radiolandschap in Duitsland (5) Hessen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (6) Thüringen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (7) Beieren
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (8) Saksen
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (9) Saksen-anhalt
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (10) Brandenburg
Zie ook:Het radiolandschap in Duitsland (11) Berlijn
