De Nederlandse Eurocommissaris Neelie Kroes heeft afgelopen week in Brussel een warm pleidooi gehouden voor de digitalisering van de radio. Tijdens de 20e conferentie van de Vereniging van Europese Radio (AER) in Brussel zei Kroes dat ‘alhoewel het grote publiek zich nog niet bewust is van de digitalisering van de radio, het publiek al wel de zegeningen kent van digitalisering van audio, want audio in CD’s en in iPods is al jaren digitaal.”
“Er is niet een duidelijke weg die kan worden ingeslagen. Radio kan worden geleverd over een groot aantal verschillende platformen en de programma’s kunnen breed en gevarieerd zijn. Het is niet aan ons in Brussel om de markt te dicteren hoe de snelheid of de manier in deze diverse markt moeten lopen. Maar mijn rol als Eurocommissaris voor de Digitale Agenda is wel om de beste cond, ities tot stand te brengen zodat deze evoluties kunnen plaatsvinden.”
“ Ik wil dat de radio vooraan staat in een andere revolutie; de digitale revolutie” aldus Neelie Kroes, daarbij refererend aan de revoluties die momenteel in de Arabische wereld plaatsvinden.
Digitalisering radio in Nederland aanstaande
Ook Nederland ontkomt niet aan de digitalisering van de radio. Minister Verhagen is van plan om binnenkort de vergunningen van de bestaande commerciële zenders te verlengen, op voorwaarde dat die stations ook via digitale radio gaan uitzenden. De uitrol van een digitaal radiozendernetwerk zou al per 1 september aanstaande moeten beginnen. Daarbij gaat het om nieuwe frequenties (vooral voormalige TV-frequenties) waarop radiostations digitaal moeten gaan uitzenden. Aan de huidige FM verandert er voorlopig dus niks en de huidige radiozenders blijven ook daar op te horen.
Over de kans van slagen van de digitalisering zijn binnen de industrie uiteenlopende geluiden te horen. Sommige radiostations zijn vooral blij dat ze door mogen gaan met uitzenden, en nemen de kosten van de digitalisering maar voor lief, maar hebben er verder niet zoveel vertrouwen in. Anderen zijn minder negatief.
Zo zegt 100%NL directeur Herbert Visser blij verrast te zijn met de speciale aandacht die Eurocommissaris Kroes aan de verdere digitalisering van de radio geeft.
“Ik ken de scepsis in de radiomarkt over de digitalisering van de radio. En daarbij wordt vooral naar Engeland gewezen, waar ze nu al dik 10 jaar uitzenden in de digitale DAB-radionorm, en waar na die dikke 10 jaar niet meer dan 25% van de totale radioluistertijd via DAB wordt geluisterd. De resterende 75% wordt nog altijd geluisterd via –vooral- ‘de oude FM’ en in mindere mate ook nog wel de AM. En in aardig wat landen is er wel begonnen met DAB-uitzendingen, maar zijn die bij gebrek aan interesse maar weer gestopt.
Ik geef de mensen met kritiek op het DAB-uitzendsysteem zelfs groot gelijk. Maar zij vergeten daarbij dat DAB een uitzendnorm is, die al 30 jaar geleden is bedacht. Destijds wellicht revolutionair en er hebben vast aardig wat knappe koppen aan gewerkt, maar het is wel een uitzendsysteem waarvan de ontwikkeling begon toen zelfs nog niemand een CD-speler in huis had en de mensen thuis nog massaal singles en elpees van vinyl draaiden” aldus Visser.
“De techniek is de afgelopen decennia flink doorontwikkeld, en de digitale radiovariant die we in Nederland gaan gebruiken, en die inmiddels in heel veel andere landen ook wordt omarmd, is DAB+.
Een radiostation dat uitzendt in de oude DAB-norm neemt maar liefst 3x meer ruimte in beslag, dan wanneer ie met dezelfde geluidskwaliteit zou uitzenden in de nieuwe DAB+-norm. Bovendien is DAB+ veel minder storingsgevoelig dan de DAB-versie waarvan de ontwikkeling al 3 decennia geleden begon. Digitale radio gaat straks echt niet veel beter klinken dan de FM. Maar er kunnen wel veel en veel meer radiostations landelijk in de ether uitzenden dan nu het geval is. En met ‘landelijk’ bedoel ik dan ook echt volledig landelijk.
Op dit moment is er geen enkel zogenaamd landelijk commercieel FM-station met volledig landelijke dekking. Afhankelijk van waar je bent in Nederland, kun je zo’n 15 tot 25 radiostations op de FM ontvangen. Met een digitale radio-ontvanger zullen dat er straks wel 60 zijn. En als Nederland over een aantal jaren nog wat frequenties voor digitale radio erbij krijgt, kan het aantal radiozenders dat je in goede kwaliteit via de ether kunt ontvangen, wel oplopen tot 100. Radiostations zullen zich ontwikkelen tot radio-uitgevers met een breed scala aan formats. Een landelijk commercieel radiostation met alleen salsa en merenguemuziek is op dit moment onmogelijk in de ether, want financieel onhaalbaar. In de toekomst zal dit wel kunnen”.
Maar dat kan nu toch ook al via de mobiele telefoon of iPad?
“Klopt. Maar als iedereen voortaan radio gaat luisteren of TV kijken via het mobieltje, loopt het systeem vast. Bovendien heeft T-Mobile in veel landen haar ‘onbeperkt dataverkeerabonnement’ al gewijzigd in een abonnement waarbij je maximaal 500 MB aan data per maand krijgt. Wil je in dezelfde kwaliteit luisteren via je mobieltje als wat je via digitale radio of FM kunt, en je zou je databundel alleen gebruiken voor het luisteren naar de radio, dan kun je maandelijks hooguit 16 uur luisteren voordat die 500 MB op is en je flink moet gaan bijbetalen. De gemiddelde duur dat iemand naar de radio luistert is ruim 3.5 uur per dag. Dus dat zijn nog geen 5 dagen. Zo hou je wel erg veel ‘maand over’ aan het einde van je databundel.
Na die 500 MB kun je nog wel gebruik maken van datadiensten, maar de datastroom die je krijgt is dan zeer beperkt, met als resultaat een veel slechtere geluidskwaliteit. En als je met je data op je mobieltje dan even iets anders wilt doen dan radio luisteren, bvb je email checken, dan moet je eerst stoppen met radio luisteren. Kortom,veel radio luisteren via je databundel van je Telecom-provider wordt ’t zeker niet.
Wat ook meespeelt is dat de veel hogere frequenties waarop de Telecomproviders actief zijn met hun datadiensten, minder geschikt zijn voor het luisteren naar de radio als je in de auto of de trein zit.
Met m’n Blackberry probeer ik tijdens de rit vaak naar een radiozender te luisteren, maar vaak na maar enkele tientallen seconden valt ’t signaal alweer uit en staat ie weer te bufferen. DAB+ daarentegen is echt ontwikkeld voor het luisteren naar de radio terwijl je je snel voortbeweegt, alhoewel op dit moment DAB+ autoradio’s nog niet worden gemaakt. Maar nu al zijn er veel leuke andere modellen DAB+ -radio’s beschikbaar in allerlei soorten en maten. Ondermeer de Taiwanese radioproducent Sangean is daar heel erg actief in. Ik heb zelfs al een broodrooster gezien met ingebouwde DAB+ – radio.”
Dus DAB+ wordt een zegen voor de mensheid?
“Nou, dat hoor je me ook weer niet zeggen. Het zal echt niet zo zijn dat er binnenkort lange rijen mensen voor de deuren van de elektronicazaken zullen staan om DAB+ -radio’s te kopen. Maar nu al merk je dat steeds meer radiobeluistering digitaal wordt. Als je via internet naar de radio luistert, wat nu al miljoenen mensen in Nederland regelmatig doen, dan luister je digitaal. Je kunt nu ook al digitaal naar de radio luisteren via de kabel, via Digitenne of via de satelliet. En DAB+ wordt daar straks een hele mooie aanvulling op, waardoor je ook digitaal en lekker makkelijk naar de radio kunt luisteren als je geen goede internetverbinding tot je beschikking hebt.
Voor veel mensen zal ’t straks ook een voordeel zijn dat je een radiostation niet meer opzoekt op de frequentie, maar gewoon op de naam van het radiostation. Op je radio zie je gewoon de naam ‘100% NL’ staan, die tik je even aan, en voila, je luistert naar 100% NL. Getallen hoef je niet meer te onthouden.
Ik denk niet dat DAB+ de enige vervanger wordt van de FM. Maar ik denk wel dat al die digitale radiosystemen bij elkaar, dus inclusief DAB+, de huidige analoge FM-band zullen vervangen.
Een radioprogramma uitzenden via FM is veel en veel duurder dan uitzenden via alle andere digitale transmissiesystemen bij elkaar, en dan heb ik de hoge kosten voor de vergunning en het toezicht door Agentschap Telecom nog niet eens meegerekend.
201 minuten
Nu wordt er nog heel veel via de oude analoge FM geluisterd, maar het aandeel van de FM in de totale radiobeluistering kalft nu al steeds meer af. En da’s geen slechte zaak, want juist doordat radioprogramma’s via steeds meer digitale platformen en steeds eenvoudiger tot de beschikking komen van de consument, zien we dat de gemiddelde luisterduur flink aan het stijgen is.
In 2007 was de gemiddelde luistertijd per dag 187 minuten. Een jaar later was dat al 185 en in 2009 is zelfs de grens van 200 minuten doorbroken, en luistert de gemiddelde Nederlander 201 minuten per dag naar de radio. Voor ons radiomakers is dat natuurlijk fantastisch nieuws!
Die groei komt vooral omdat ‘het oude medium radio’ een onlosmakelijk onderdeel is geworden van het internet. ‘De radio’ is zich dus in een zeer rap tempo aan het moderniseren, en speelt razendsnel in op de nieuwste technologische ontwikkelingen. Ook in ‘the digital/online age’ is radio dus echt sexy. En de digitale ether via DAB+ zal die ijzersterke positie van radio straks alleen maar verder kunnen verstevigen”, aldus de 100% NL directeur.
Herbert Visser vervolgt: “FM-stations zullen over een flink aantal jaren zelf de balans opmaken en, tegen de tijd dat er flink digitaal wordt geluisterd, een kostenafweging maken of ’t nog wel zin heeft om door te gaan met de huidige verhoudingsgewijs zeer dure FM-zenders.
Wanneer de kosten voor een radiostation om een massa luisteraars te bereiken via de FM vele malen hoger blijken te liggen dan de kosten die moeten worden gemaakt om een massa luisteraars langs de digitale weg te bereiken, zullen veel radiostations zich toch eens achter de oren krabben. Zodra het zover is zal er vrij snel worden besloten tot de uitschakeling van de oude, analoge FM-zenders.” [Radiowereld.NL]
